Andrea Torresano
|
C'l artìcol chè 'l è scrit in
Carpśàn |
Andrea Torresano, ciamê anc Andrea 'l Aśolâṅ (Asola, 1451 - Venésia, 1529), 'l éra stê 'n tipógref e 'n editōr venesiàṅ.
Da śóven al Torreśàn 'l éra stê garśòun ed butéga dal francéś Nicolas Jenson a Venésia. Al prìm lìber cgnusû ch'a porta al só nòm 'd editōr, 'l è 'l Breviàri dal 1479. I prìm tèimp dla só ativitê, al Torreśàn al tulìva in socetê al Pietro da Cremona e 'l Bartolomeo de Blavis 'd Alesàndria. I publichèven i cheplavōr ed Virgìli, dal Terèinsi (1480) e dl Aristòtel (1483), i Rerum Venetarum libri dal M. A. Sabellico (1487) e la prima edisiòun dagli ōvri dal Platòun tradòti da 'l Marsìli Ficino (1491). In dal 1508 al Torreśàn al tulìva in socetê 'l Aldo Manuzio, che intànt 'l éra dvintê só śènder in dal 1499. A s càta difât, per la prima volta la sotascrìta "in aedibus Aldi et Andreae Asulani soceri" (a dìr "in dla fàbrica dl Aldo e dal nôn Andréa 'l Aśolàṅ") in di lìber dal Lèttri ed Plìni dal 1508, sotascrìta che 'l Torreśàṅ 'l avrèv mantgnû anca dôp edla mort dal Manùsi dal 1515. Anca in di tèimp ch'i gniven dôp, al Torreśàṅ al tgniva drē a 'l indirìs umanìstic inisiêl, che ind l'asociasiòun cun 'l Aldo 'l era dvintê anc più grôs.
I fiō dal Torreśàn, Giovanni Francesco e Federico Torresano, i avrèven pò purtê avànti l'ativitè dal pèder e i s sarèven sotascrìt "haeredes Aldi Manutii Romani et Andreae Asulani soceri" (a dìr "erēd dal Manùsi 'd Ròma e dl Andréa Aśolàṅ").