aliż

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Old Polish

[edit]

Alternative forms

[edit]

Etymology

[edit]

From ali +‎ . First attested in 1386.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): (10th–15th CE) /alʲi(ː)ʃ/
  • IPA(key): (15th CE) /alʲiʃ/

Conjunction

[edit]

aliż

  1. (attested in Sieradz-Łęczyca, Greater Poland) but
  2. (attested in Lesser Poland, Masovia) until
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[2], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 17, 41:
      Any se obroczø, alisz zginø (donec deficiant)
      [Ani sie obrocą, aliż zginą (donec deficiant)]
    • 1920 [1424], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume II, number 237, Zakroczym:
      Mroczek ne m[al] vosza any cona dacz dzewcze svogey, alisze na concz[u] svogey smerczy
      [Mroczek nie m[iał] woza ani konia dać dziewce swojej, aliże na końc[u] swojej śmierci]
    • 1880-1894 [1400], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności[3], volume III, Krakow, Czchów, page 190:
      Pani Klichna... byla w dzerszenyv dzedzini v Wanczkowicz, alysz sye latoss Budek w tø dzedzinø mocza ssilø wwansal
      [Pani Klichna... była w dzierżeniu dziedziny u Więckowic, aliż sie latoś Budek w tę dziedzinę mocą siłą wwiązał]
  3. (attested in) The meaning of this term is uncertain.
    • 1874-1891 [c. 1440], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności[4], [5], [6], volume XXV, page 241:
      Eciam cum puer oziwe, eciam aliszø vecze
      [Eciam cum puer ożywie, eciam aliż się (?) w[yw]iedzie]
  4. (attested in Lesser Poland) if not
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[7], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 126, 1:
      Alysz gospodzyn wczyny dom (nisi... aedificaverit), po prosznoszcy dzalayø, gysz czynø gy
      [Aliż Gospodzin uczyni dom (nisi... aedificaverit), po prozności działają, jiż czynią ji]
  5. (attested in Lesser Poland, Masovia) unless

Conjunction

[edit]

aliż

  1. (attested in Lesser Poland, Masovia) up to
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[9], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 107, 4:
      Bo welyke yest na nebech myloserdze twoye y alysz do oblokow (usque ad nubes) prawda twoya
      [Bo wielikie jest na niebiech miłosierdzie twoje i aliż do obłokow (usque ad nubes) prawda twoja]
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[10], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 15, 7:
      Blogoslawicz bødø gospodnu, iensze my dal rozum, y nadto alisz do nocy nagabali sø me pocrotky (pro pocrøtky) moie (insuperet usque ad noctem increpuerunt me renes mei)
      [Błogosławić będę Gospodnu, jenże mi dał rozum, i nadto aliż do nocy nagabali są mie pokrątky moje (insuperet usque ad noctem increpuerunt me renes mei)]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 78:
      Sądze malich rokow nye mayą oth rzeczy wyączszich, gesz alysz do trzydzesczy grzywyen (usque ad existimationem triginta marcarum) y nyzey lyczącz sądzycz bądą..., wyączey nysly dwa grossa wszącz
      [Sędzie małych rokow nie mają ot rzeczy więcszych, jeż aliż do trzydzieści grzywien (usque ad existimationem triginta marcarum) i niżej licząc sędzić będą..., więcej niżli (czy niźli) dwa grosza wziąć]

Derived terms

[edit]
conjunctions

Descendants

[edit]
  • Polish: aliż

References

[edit]
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “aliż(e)”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish aliż. By surface analysis, ali +‎ .

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): /ˈa.liʂ/
  • Rhymes: -aliʂ
  • Syllabification: a‧liż

Conjunction

[edit]

aliż

  1. (archaic) until
  2. (archaic) if not, unless
  3. (Middle Polish) introduces a conjunctional coordinate or superordinate clause; that
    Synonym: że
  4. (archaic) howbeit
    Synonym: aliści

Particle

[edit]

aliż

  1. (archaic) used to reinforce a point, usually expressing dissimilarity
    Synonym: aliści

Further reading

[edit]