Saltu al enhavo

Hastings Kamuzu Banda

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Hastings Kamuzu Banda
Persona informo
Hastings Banda
Naskonomo Akim Kamnkhwala Mtunthama Banda
Naskiĝo 30-an de novembro 1889 (1889-11-30)
en Kasungu,  British Central Africa Protectorate
Morto 25-an de novembro 1997 (1997-11-25) (107-jaraĝa)
en Johanesburgo
Religio Eklezio de Skotlando vd
Lingvoj angla vd
Ŝtataneco Malavio Redakti la valoron en Wikidata vd
Alma mater Universitato de Edinburgo
Meharry Medical College (en) Traduki
Universitato de Ĉikago
Centra Ŝtata Universitato
Universitato de Wilberforce Redakti la valoron en Wikidata vd
Partio Malavia Kongresa Partio Redakti la valoron en Wikidata vd
Familio
Edz(in)o
Profesio
Okupo politikisto
diplomato
kuracisto Redakti la valoron en Wikidata vd
Laborkampo Politiko Redakti la valoron en Wikidata vd
vd Fonto: Vikidatumoj
vdr
Hastings Kamuzu Banda

Hastings Kamuzu BANDA (n. ĉ. 1902, Kasungu, nun Malavio – m. 25-an de novembro 1997, hospitalo de Johannesburg) estis la unua ŝtatprezidanto de Malavio kaj gvidanto de la malavia nacia movado.

Banda lernis en misiista lernejo, studis en Usono, kie li doktoriĝis en 1927 pri medicino. Poste plu studis en Edinburgh kaj akiris novan doktoran gradon (1941). Li praktikis inter 19451953 en Londono.

Li komencis politikumi en 1949, kiam la blankulaj bienuloj de la regiono deziris federacion de Rodezio kaj Njasalando (posta Malavio). Banda kaj aliaj forte kontraŭis en Njasalando la disvastiĝon de la blankula dominado, sed en 1953 la federacio realiĝis.

Banda praktikis en 195358 en Ganao, en 1958 iris al Njasalando, kie oni atendis lin kun ĝojo. Li rondiris la landon kaj parolis kontraŭ la federacio, kiel prezidanto de la Njasalanda Afrika Kongreso. La kolonia registaro lin kulpigis pro la akriĝantaj enlandaj cirkonstancoj.

La registaro deklaris en 1959 eksterordinaran staton kaj lin arestis la brita registaro. Banda liberiĝis en 1960 kaj li akceptis post kelkaj monatoj konstitucian planon de la brita registaro, kiu certigis plimulton por la njasalandanoj en la leĝfara konsilio. Li estis en 196263 ministro pri la naturaj resursoj kaj lokaj registaroj, ekde 1963 - post disiĝo de la federacio - ĉefministro.

La lando sendependiĝis en 1964 kiel Malavio kaj iĝis en 1966 Respubliko (ĝis tiam agadis eĉ arbitra guberniestro). La prezidento Banda elformis unuapartian, aŭtokratan sistemon, la malamikoj iris en prizonon aŭ estis murditaj. Oni elkriis lin en 1971 eterna prezidento.

Banda en 1994 permesis demokratiajn elektojn, kiujn li malvenkis al Bakili Muluzi.

Banda koncentris je evoluigo de la infrastrukturo, agrikulturo, havis amikajn rilatojn al la kapitalismaj landoj kaj havis eĉ diplomatiajn kontaktojn kun la apartisma reĝimo de Sud-Afriko.

Antaŭe:1-a
Prezidanto de Malavio
Poste:
neniu19661994Bakili Muluzi