Saltu al enhavo

Izotopoj de aluminio

El Vikipedio, la libera enciklopedio

Aluminio (Al) havas multajn izotopojn.

Nur stabila izotopo 27Al kaj radioaktiva izotopo 26Al kun duoniĝotempo = 7.2 × 105 jaroj okazas nature. 27Al havas naturan abundecon de pli ol 99,9%.

La norma atompezo estas 26,9815386(8) u.

26Al estas produktata de argono en la atmosfero de Tero per fisio kaŭzita per kosmo-radiaj protonoj.

Aluminiaj izotopoj havas praktikan aplikon en datigo de oceanaj sedimentoj, manganaj ercaj burĝonoj, glaĉera glacio, kvarco en rokaj eksponoj, meteoritoj. La rilatumo de 26Al al 10Be estas uzata por studi la rolon de transportado, sedimentigo, sedimenta konservado, tempoj de funebrado, erozio sur tempodaŭroj de ordo 105 al 106 jaroj.

Aperanta pro kosmo 26Al estis unue aplikita en studoj de la Luno kaj meteoritoj. Meteorŝtonaj partoj, post foriro de iliaj gepatraj korpoj, estas eksponataj al intensa kosmo-radiada bombardado dum kiam ili vojaĝas tra kosmo, kaŭzante konsiderindan produktadon de 26Al. Post falo al Tero, atmosfero protektas la meteorŝtonajn partojn de plua produktado de 26Al, sed disfalo de 26Al daŭras. Ĝia ankoraŭ restanta kvanto povas tiam esti uzata por difini kiel longe la meteorito estas surtere. Meteorŝtona esploro ankaŭ montrita ke 26Al estis relative abunda je la tempo de formigo de la planedsistemo. Plejparte oni kredas ke la energio liberigita per disfalo de 26Al estis respondeca por la degelo kaj planeda diferencialado de iuj asteroidoj post ilia formiĝo.

Izotopo Z(p) N(n) Izotopa maso (u) Duoniĝotempo Atomkerna
spino
Molea frakcio
de la izotopo
Limigoj de natura
variado
de la molea frakcio
Ekscita energio
21Al 13 8 21,02804(32)# <35 ns 1/2+#
22Al 13 9 22,01952(10)# 59(3) ms (3)+
23Al 13 10 23,007267(20) 470(30) ms 5/2+#
23mAl ~0,35 s #79
24Al 13 11 23,9999389(30) 2,053(4) s 4+
24mAl 425,8(1) keV 131,3(25) ms 1+
25Al 13 12 24,9904281(5) 7,183(12) s 5/2+
26Al 13 13 25,98689169(6) 7,17(24)×105 a 5+
26mAl 228,305(13) keV 6,3452(19) s 0+
27Al 13 14 26,98153863(12) Stabila 5/2+ 1,0000
28Al 13 15 27,98191031(14) 2,2414(12) min 3+
29Al 13 16 28,9804450(13) 6,56(6) min 5/2+
30Al 13 17 29,982960(15) 3,60(6) s 3+
31Al 13 18 30,983947(22) 644(25) ms (3/2,5/2)+
32Al 13 19 31,98812(9) 31,7(8) ms 1+
32mAl 955,7(4) keV 200(20) ns (4+)
33Al 13 20 32,99084(8) 41,7(2) ms (5/2+)#
34Al 13 21 33,99685(12) 56,3(5) ms 4-#
35Al 13 22 34,99986(19) 38,6(4) ms 5/2+#
36Al 13 23 36,00621(23) 90(40) ms
37Al 13 24 37,01068(36) 10,7(13) ms 3/2+
38Al 13 25 38,01723(78) 7,6(6) ms
39Al 13 26 39,02297(158) 7,6(16) ms 3/2+#
40Al 13 27 40,03145(75)# 10# ms [>260 ns]
41Al 13 28 41,03833(86)# 2# ms [>260 ns] 3/2+#
42Al 13 29 42,04689(97)# 1# ms
  • Mallongigoj de duoniĝotempo estas: a=jaro, d=diurno, h=horo, min=minuto, s=sekundo, ms=milisekundo, µs=mikrosekundo, ns=nanosekundo.
  • Valoroj markitaj per # estas ne pure derivitaj de eksperimentaj datumoj, sed almenaŭ parte de sistemaj tendencoj. Spinoj kun malfortaj asignaj argumentoj estas enmetitaj en krampojn.
  • Necertecoj estas donitaj en konciza formo en krampoj post la respektivaj lastaj ciferoj. Necertecaj valoroj signifas unu norman diferencon, escepte izotopan komponaĵon kaj norman atompezon de IUPAC kiuj uzas elvolvitajn necertecojn.

Eksteraj ligiloj

[redakti | redakti fonton]