Edukira joan

Synapsida

Wikipedia, Entziklopedia askea
Synapsida
Pennsylvaniar-Gaur

Sailkapen zientifikoa
ErreinuaAnimalia
FilumaChordata
Baliorik ez Synapsida
Osborn, 1903
Azpibanaketa
Kladoak (filogenetikoak)

Synapsida (grezieraz fusionatutako arkua) animalia mota bat da, narrastien barrukoa baina, era berean, ugaztunak biltzen dituenak (ugaztunen ezaugarri asko dituzte eta, hori dela eta, ugaztunen aurrekotzat hartuak izan dira).

Definizioz Mammalia eta Mammaliatik beste edozein Amniotatik baino gertuago dauden animalia guztiak barne-biltzen ditu. Lehen synapsidoak normalki Pelycosaurus izena hartzen dute, ugaztun-itxura zutenak Therapsida. Literatura klasikoan ugaztun ez direnak ugaztunkara izena jasotzen dute, baina kladistikaren barruan proto-ugaztun izena hartzen dute. Amniotaren eboluzioz sortu ziren eta sortu ziren taldeen artean handienen artean dago, Sauropsidarekin batera (narrastiak eta hegaztiak). Tenporalean leiho bakarra dute begiaren atzealdean eta ezaugarri hau lehen aldiz Karboniferoan azaldu zen, orain 324 milioi urte.

Lehen, bi multzo nagusi bereizten ziren: pelikosauroena (Permikoaren bukaerakoa) eta terapsidoena (Triasikokoa).

Synapsida Permiarrean zehar oso talde arrakastatsua izan zen. Permiar iraungitzearekin batera euren kopurua asko jaitsi zen eta espezie batzuek baino ez zuten lortu Triasikora igarotzea, nahiz eta Archosauria taldekoek euren lekua irabazki. Kretazeoan azken kideak desagertu ziren. Hala ere ugaztunen lehenengo arbasoak talde honetakoak zirenez berez taldea ezin da desagertutzat eman. Gizakiak azken milaka urtetan izandako gorakadak berriro jarri du talde hau nagusi moduan.

Dimetrodon loomisi pelikosauroa
Synapsida

Caseasauria

Eupelycosauria

Varanopseidae

Ophiacodontidae

Edaphosauridae

Sphenacodontia

Sphenacodontidae

Therapsida
Biarmosuchia

Eotitanosuchus

Eutherapsida

Dinocephalia

Neotherapsida

Anomodontia

Theriodontia

Gorgonopsia

Eutheriodontia

Therocephalia

Cynodontia

Dvinia

Procynosuchidae

Epicynodontia

Thrinaxodon

Eucynodontia

Cynognathus

Probainognathia

Trithelodontidae

Chiniquodontidae

Prozostrodon

Mammaliaformes

Mammalia

Ikus, gainera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]