پرش به محتوا

یخ‌تاق

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایی نزدیک از یخ تاقِ راس در جنوبگان.

یخ‌تاق (به انگلیسی: Ice shelf) که در فارسی سکوی یخی،[۱] یخ‌رف،[۲] یخ‌سکو، یخ‌پشته و تاقچه یخی نیز نامیده می‌شود، بستری ضخیم و شناور از یخ است و جایی‌که یخچال‌های طبیعی یا یخسارها به سوی کناره‌ها یا سطحِ اقیانوس جریان یابند شکل می‌گیرد. به بیان دیگر یخ‌تاق‌ها، لایه‌های افقی بزرگی از یخ هستند که از یک سو با یخچال‌های روی خشکی پیوند داشته و از سویی دیگر به دریا راه دارند.[۳] یخ‌تاق‌ها تنها در جنوبگان، گرینلند و کانادا یافت می‌شوند. در پی گرم‌شدن زمین در میان سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۸، در حدود ۱۵۰۰ میلیارد تن از تاقچه‌های یخی گرینلند از میان رفته که این برابر افزایش میانگین سالانه ۰٫۴۶ میلی‌متر به ارتفاع آب دریاهاست.

یخ‌تاق‌های کانادا

[ویرایش]

همهٔ یخ تاق‌های کانادا به جزیره السمر چسبیده‌اند و در مدارِ °۸۲ شمالی قرار دارند. یخ‌تاق‌ها عمدتاً بر فشارِ گرانش به سطح رانده می‌شوند.[۴]

شکستگیِ یخ‌تاق‌ها

[ویرایش]
فرایندهای اطرافِ یک یخ‌تاق در جنوبگان.

در چند دههٔ گذشته، یخچال‌شناسان کاهشِ مداومِ یخ‌تاق‌ها در اثرِ ذوب یا تجزیهٔ کاملِ برخی از لایه‌ها را مشاهده کرده‌اند.[۵]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

پانویس

[ویرایش]
  1. فرهنگ جامع علوم زمین، انتشارات فرهنگ معاصر
  2. «رَف‌یخ» [علوم جَوّ] هم‌ارزِ «ice shelf, shelf ice, barrier»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر یازدهم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۱۴۳-۴۵-۳ (ذیل سرواژهٔ رَف‌یخ)
  3. «رادیو زمانه | دانش و فناوری | جغرافیا و زمین‌شناسی | رؤیای سرزمین سبز و کابوس یک زمین سرد». zamaaneh.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۵.
  4. Greve, R. ; Blatter, H. (2009). Dynamics of Ice Sheets and Glaciers. Springer. doi:10.1007/978-3-642-03415-2. ISBN 978-3-642-03414-5.{{cite book}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  5. "Antarctic ice shelf 'hanging by thread': European scientists". July 10, 2008. Yahoo! News.

پیوند به بیرون

[ویرایش]