Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ռուսական այբուբեն, ռուսերենի գրային համակարգը, որն ստեղծվել է սլավոնական գրի (կիրիլիցա) հիման վրա։ Ժամանակակից Ռուսական այբուբենը բաղկացած է 33 տառից, որոնցից քսանը նշանագրում են բաղաձայն, 10-ը՝ ձայնավոր հնչյուններ․ սրանցից я, ю, ё, е (վերջինը միայն որոշակի դիրքում) երկհնչյուններ են։ Й տառը վանկարար չէ․ ъ (կոշտության նշան) և ь (փափկության նշան) տառերն ինքնուրույն հնչյուններ չեն նշանագրում. ь ցույց է տալիս նախորդ բաղաձայնի փափկությունը և երբեմն իմաստատարբերիչ դեր է կատարում (кров «կտուր, օթևան, տուն», кровь «արյուն»), իսկ ъ օգտագործվում է որպես, այսպես կոչված, անջատիչ նշան (արտասանությամբ անջատվում են երկու հարևան վանկերը «суб-ъект»)։ Կիրիլիցայի առաջին բարեփոխումը կատարվել է 1710-ին, Պետրոս Մեծի հրամանով, իսկ երկրորդը՝ 1917-ի դեկտ․ 23-ին, լուսավորության ժող․ կոմիսարիատի դեկրետով։ ժամանակի ընթացքում Ռուսական այբուբենը համալրվել է նոր տառերով, իսկ որոշ տառեր հանվել են գործածությունից։ Ռուսական այբուբենը ընկած է նախկին ԽՍՀՄ շատ լեզուների, ինչպես նաև Բուլղարիայի, նախկին Հարասլավիայի, նախկինում Մոնղոլիայի այբուբենների հիմքում։
Ժամանակակից ռուսական այբուբենը
|
Տառերի անունները
|
Ժամանակակից ռուսական այբուբենը
|
Տառերի անունները
|
А а
|
ա
|
Р р
|
էր
|
Б б
|
բե
|
С с
|
էս
|
В в
|
վե
|
Т т
|
տե
|
Г г
|
գե
|
У у
|
ու
|
Д д
|
դե
|
Ф ф
|
էֆ
|
Е е
|
ե
|
Х х
|
խա
|
Ё ё
|
յո
|
Ц ц
|
ցե
|
Ж ж
|
ժե
|
Ч ч
|
չե
|
З з
|
զե
|
Ш ш
|
շա
|
И и
|
ի
|
Щ щ
|
շչա
|
Й й
|
ի կիսաձայն
|
Ъ
|
կոշտության նշան
|
К к
|
կա
|
Ы
|
ըի
|
Л л
|
էլ
|
Ь
|
փափկության նշան
|
М м
|
էմ
|
Н н
|
էն
|
Э э
|
է շրջուն
|
О о
|
օ
|
Ю ю
|
յու
|
П п
|
պե
|
Я я
|
յա
|
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 10, էջ 34)։
|