Տարաս Շևչենկո (ֆիլմ)

Տարաս Շևչենկո ռուս.՝ Тарас Шевченко
Երկիր	ԽՍՀՄ
Ժանր	պատմական ֆիլմ, կենսագրական ֆիլմ և դրամա
Թվական	1951
Լեզու	ռուսերեն
Ռեժիսոր	Ալեքսանդր Ալով[1] և Իգոր Սավչենկո[2]
Սցենարի հեղինակ	Իգոր Սավչենկո
Դերակատարներ	Սերգեյ Բոնդարչուկ, Իվան Պերեվերզև և Եվգենի Սամոյլով
Օպերատոր	Դանիիլ Դեմուցկի
Երաժշտություն	Բորիս Լյատոշինսկի
Կինոընկերություն	Կիևի Ալեքսանդր Դովժենկոյի անվան կինոստուդիա
Տևողություն	118 րոպե

«Տարաս Շևչենկո» (ռուս.՝ «Тарас Шевченко»),  ռեժիսոր Իգոր Սավչենկոյի պատմա-կենսագրական ֆիլմը հայտնի ուկրաինացի բանաստեղծ և նկարիչ Տարաս Շևչենկոյի կյանքի մասին^[3][4]։

Ֆիլմը նկարահանվել է ռուսերեն և ուկրաիներեն տարբեր դուբլերով։ Այսինքն, ռուսական և ուկրաինական տարբերակները երկու տարբեր լիարժեք ֆիլմեր են, այլ ոչ թե մեկ տարբերակի կրկնօրինակներ։ Հեռուստատեսությամբ ցուցադրվում է ռուսական տարբերակը, ինչպես նաև այն տարբերակը, որտեղ ռուսական տարբերակի պատկերը վերագրվում է ուկրաիներեն ֆիլմի, որտեղ զգալի է ոչ համաժամանակությունը արտահայտությունների երկարության, ընդմիջումների, աղմուկների և այլնի պատճառով։ Ռուսալեզու տարբերակը վերականգնվել է 1964 թվականին։ Տեղեկություններ չկան, թե պահպանվել է արդյոք օրիգինալ ուկրաինալեզու տարբերակը։

Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1841 թվականին երիտասարդ ուսանող Տարաս Շևչենկոն ավարտում է ուսումը Պետերբուրգի գեղարվեստի ակադեմիայում։ Նկարչի սիրտը լի է իր երկրին ծառայելու կրքոտ ցանկությամբ։ Նա վերադառնում է տուն, որտեղ նրան սպասում է առաջին ազգային բանաստեղծի բարձր համբավը։

Կիևում պրոֆեսոր Կոստոմարովի հետ ծանոթանալուց հետո Շևչենկոն դառնում է Կիրիլի և Միֆոդիի գաղտնի հասարակական-քաղաքական միության անդամ։ Որոշ ժամանակ անց ոստիկանությունը գտնում է դավադիրների հետքը։ Ձերբակալվածներից յուրաքանչյուրի ճակատագիրն անորոշ է, բայց ամենից շատ տուժում է Շևչենկոն, որին դարձնում են զինվոր՝ զրկելով ամեն տեսակի ստեղծագործական գործունեության ծավալելու իրավունքից։

Երկար տարիներ նա ծառայում է Օրսկի ամրոցում, ամենօրյա խստավարժեցման և ծաղրի մթնոլորտում։ Տափաստանի աղոտ բնությունը և նոր ընկերների հետ զրույցները թույլ են տալիս նրան լուսավորել ստորադաս զինվորի ան��ախանձելի կենցաղը։

Բանաստեղծի ճակատագրին գործուն մասնակցություն են ունենում ազատության մեջ մնացած ընկերները, բայց միայն նոր թագավորի օրոք՝ մեկ տասնամյակ անց է տեղի ունենում ցանկալի ազատ արձակումը։

Դերերում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

• Սերգեյ Բոնդարչուկ – Տարաս Գրիգորևիչ Շևչենկո
• Վլադիմիր Չեստնոկով – Նիկոլայ Գավրիլովիչ Չեռնիշևսկի
• Նիկոլայ Տիմոֆեև – Նիկոլայ Ալեքսանդրովիչ Դոբրոլյուբով
• Գնատ Յուրա – Միխայիլ Սեմենովիչ Շչեպկին, ռուս դերասան
• Իվան Պերևերզև – Զիգմունդ Սերակովսկի, լեհ սպա, Շևչենկոյի ընկերը բանակային ծառայության ժամանակ
• Եվգենի Սամոյլով – Նիկոլայ Ալեքսանդրովիչ Սպեշնև
• Լավրենտի Մասոխա – պրոֆեսոր Նիկոլայ Ալեքսանդրովիչ Կոստոմարով, Կիրիլլ-Միֆոդիի եղբայրության հիմնադիր
• Պավել Շպրինգֆելդ – Պանտելեյմոն Ալեքսանդրովիչ Կուլիշ, ուկրաինացի գրող
• Ալեքսեյ Կոնսովսկի – Վլադիմիր Ստեպանովիչ Կուրոչկին, «Իսկրա» ամսագրի խմբագիր, Շևչենկոյի բանաստեղծությունները թարգմանել է ռուսերեն
• Գրիգորի Շպիգել – Կառլ Պավլովիչ Բրյուլով, ռուս նկարիչ, Շևչենկոյի ուսուցիչը
• Միխայիլ Նազվանով – Նիկոլայ I
• Մարկ Բեռնես – կապիտան Կոսարև
• Դմիտրի Միլյուտենկո – մայոր Ուսկով, ամրոցի պարետ
• Մարիան��ա Ստրիժենովա – Ագաֆյա Անդրեևնա Ուսկովա, մայոր Ուսկովի կինը
• Միխայիլ Կուզնեցով – զինվոր Սկոբելև, մահացել է ճիպոտներով պատժվելուց հետո
• Նատալյա Ուժվի – Յարինա Շևչենկո, Տարաս Գրիգորևիչի քույրը, ճորտ
• Միխայիլ Տրոյանովսկի – ժանդարմների շեֆ
• Ալեքսանդր Խվիլյա – պան Բարաբաշ, ուկրաինացի կալվածատեր
• Գարեն Ժուկովսկայա – պանի Բարաբաշ, ուկրաինացի կալվածատիրուհի
• Միխայիլ Վիսոցկի – Եվդոկիմ Ապոլոնովիչ Լուկաշևիչ, կալվածատեր
• Գենադի Յուդին – սադրիչ
• Լեոնիդ Կմիտ – շտաբս-կապիտան Օբրյադին
• Ալեքսանդր Բարանով – Պոտապով
• Կոնստանտին Սորոկին – կարմրահեր եֆրեյտոր
• Վլադիմիր Սոշալսկի – պրոպարշչիկ Նիկոլայ Մոմբելլի, Շևչենկոյի ընկերը
• Լատիֆ Ֆայզիև – կիրգիզ
• Ստանիսլավ Չեկան – կառապան
• Ստեպան Շկուրատ – ճորտ բանդուրիստ
• Դմիտրի Կապկա – քահանա
• Վյաչեսլավ Տիխոնով – պետերբուրգյան երիտասարդության ներկայացուցիչ
• Իվան Սավկին – պետերբուրգյան երիտասարդության ներկայացուցիչ
• Մարինա Լադինինա – կոմսուհի Պոտոցկայա
• Նիկոլայ Գրինկո – ճորտ խռովարար
• Վլադիմիր Տրոշին – ճորտ խռովարար
• Անատոլի Չեմոդուրով – ուսանող
• Օլեգ Գոլուբիցկի – ուսանող
• Վսևոլոդ Սանաև – դրվագ
• Աննա Կուշնիրենկո – դրվագ
• Ֆեոդոր Գլադկով – էպիզոդ
• Յուրի Կրետենկո – էպիզոդ

Նկարահանման խումբ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

• Սցենարի հեղինակ և բեմադրող ռեժիսոր՝ Իգոր Սավչենկո
• Օպերատորներ՝ Արկադի Կոլցատի, Դանիիլ Դեմուցկի, Իվան Շեկեր
• Կոմպոզիտոր՝ Բորիս Լյատոշինսկի
• Ռեժիսորներ՝ Վասիլ Լապոկնիշ, Իսահակ Շմարուկ
• Հնչյունային օպերատոր՝ Ալեքսանդր Բաբի
• Դիրիժոր՝ Նաթան Ռախլին
• Դեկորատիվ նկարիչներ՝ Լևան Շենգելիա, Բորիս Նեմեչեկ
• Կոստյումների նկարիչ՝ Յունիա Մայեր
• Նկարիչ-դիմահարդար՝ Ս․ Չևիչելով
• Համակցված նկարահանումներ՝ Վ. Կորոլյով
• Ռեժիսորի օգնականներ՝ Ալեքսանդր Ալով, Վլադիմիր Նաումով, Սերգեյ Փարաջանով, Գրիգորի Մելիք-Ավակինյան, Լ. Ֆայզիև
• Տնօրեն՝ Լ. Կորեցկի

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

• 1952 - Ստալինյան I աստիճանի մրցանակ, մրցանակի դափնեկիր՝ Սերգեյ Բոնդարչուկ, գլխավոր դերակատար,
• 1952 - Կարլովի Վարիի VII միջազգային կինոփառատոնի հատուկ պատվավոր դիպլոմ Իգոր Սավչենկոյին ռեժիսուրայի և Սերգեյ Բոնդարչուկին դերասանական աշխատանքի համար։

Տեսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2000-ականների սկզբին ֆիլմը VHS-ով թողարկել է «Մաստեր Թեյփ» ընկերությունը։ Ավելի ուշ ֆիլմը թողարկվել է DVD-ով «Восток В»-ի կողմից։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

• Ֆիլմի մասին «Кино-Театр. РУ» կայքի տվյալների բազայում
• 0044107/ Տարաս Շևչենկո(անգլ.) ֆիլմը Internet Movie Database կայքում

Թեմատիկ կայքեր AllMovie · ČSFD · FilmAffinity · Internet Movie Database