Jump to content

Ֆիշինգ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ֆիշինգի տիպիկ օրինակ։ Այս նամակում նշված բանկը գոյություն չունի։

Ֆիշինգ (անգլ.՝ phishing[1]), կիբեռհանցագործության տեսակ, որի նպատակն է ստանալ որևէ սոցիալական կայքի օգտատիրոջ գաղտնի տվյալները, ծածկագիրը և ծածկանունը։ Սա կատարվում է զանգվածային  էլեկտրոնային սպամ նամակների միջոցով, որոնք հասցեատիրոջը հասնում են հայտնի բրենդների անունից, ինչպես նաև տարբեր ծառայությունների վերաբերյալ անձնական նամակներ, օրինակ բանկի կամ սոցիալական ցանցերի կողմից։ Նամակը հաճախ պարունակում է ուղղակի կայքի հղումը, որը արտաքնապես չի տարբերվում իրական նույն կայքից։ Այն բանից հետո, երբ  հաղորդագրության օգտատերը ստանում է կեղծ էջը, խաբեբաները (հաքերները) տարբեր հոգեբանական հնարքներով փորձում են դրդել օգտատիրոջը մուտք գործել կեղծ էջ՝ իրենց իրական մուտքանունը և գաղտնաբառը լրացնելով, որը հաքերներին թույլ է տալիս մուտք գործե�� դեպի օգտատիրոջ բանկային հաշիվ կամ ակաունտ։

Իբրևագրոհը սոցիալական ինժեներիայի տարատեսակներից մեկն է, որը հիմնված է ցանցային անվտանգության հիմնադրույթների չիմացության վրա. օրինակ՝ շատերը չգիտեն, որ որևէ ընկերություն կամ կազմակերպություն երբեք չի ուղարկում հաղորդագրություն, որում տեղեկություն է խնդրում ձեր անձնական տվյալների, ծածկագրի կամ այլնի վերաբերյալ։

Ֆիշինգից պաշտպանվելու համար հիմնական ինտերնետ-դիտարկիչները պայմանավորվել են նույնական միջոցների կիրառման մասին, օգտատերերին իրազեկելով, որ բացվել է ոչ պաշտոնական հաքերային կայք, որը կարող է պատկանել խարդախներին։ Նորագույն բրաուզերները արդեն ունեն նմանատիպ հնարավորություն, որը համապատասխանաբար կոչվում է «անտիֆիշինգ»։

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆիշինգի տեխնիկան մանրամասնորեն նկարագրվել է 1987 թվականին, իսկ ինքը եզրույթը հայտնվել է 1996 թվականի հունվարի 2-ին, Usenet ցանցի alt.online-service.America-Online նորությունների խմբում[2][3], թեև հնարավոր է, որ այն հիշատակված լինի հաքերային «2600: The Hacker Quarterly» ամսագրում[4]։

Վաղ ֆիշինգը Էյ-Օու-Էլ-ում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

AOL-ում կատարված ֆիշինգը սերտորեն կապված է հեղինակային իրավունք խախտող ծրագրային ապահովումների, խարդախությունների, վարկային քարտերի և այլ ցանցային հանցագործությունների հետ[5]։

Ֆիշինգիստները ներկայացել են որպես AOL-ի աշխատակիցներ և ակնթարթային հաղորդագրությունների ծրագրերով դիմել իրենց հավանական զոհին՝ փորձելով իմանալ նրա գաղտնաբառը։ Որպեսզի համոզեն, զոհին օգտագործել են այնպիսի արտահայտություններ, ինչպիսիք են «ակաունտի հաստատում», վճարման տեղեկատվության հաստատում։ Երբ զոհը ասել է իր գաղտնաբառը, խաբեբաները մուտք են գործել նրա տվյալներ և նրա ակաունտը օգտագործել են խարդախ նպատակներով և փոստաղբ ուղարկելու նպատակներով։ Ֆիշինգը հասել է այնպիսի չափերի, որ Էյ-Օու-Էլ-ը իր բոլոր հաղորդագրություններում ավելացրել է հետևյալ արտահայտությունը. «AOL-ի որևէ աշխատակից երբեք չի խնդրի Ձեր գաղտնաբառը և վճարային տեղեկատվությունը»:

1997 թվականից հետո AOL-ը խստացրել է իր քաղաքականությունը ֆիշինգի հետ և մշակել է կեղծ հաշիվների վերացման համակարգ։ Այդ նույն ժամանակ շատ ֆիշինգիստներ, որոնց մեծ մասը հիմնականում պատանիներ էին, այլևս չեն փորձել որևէ խարդախություն կատարել AOL-ի նկատմամբ, և AOL-ի սերվերներում ֆիշինգը աստիճանաբար անհետացավ[6]։

Անցումը ֆինանսական հաստատությունների

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

AOL-ի հաշիվները գողանալավ՝ ֆիշինգիստները մուտքի հնարավորություն ստացան դեպի վարկային քարտեր՝ ցույց տալով, որ վճարման համակարգը և դրանց օգտատերերը նույնպես շատ խոցելի են։ Առաջին լայնամասշտաբ փորձը եղել է 2001 թվականի հունիսին e-gold վճարման համակարգի վրա, հաջորդ լայնամասշտաբ հարձակումը եղել է e-gold վճարման համակարգի վրա հարձակվելուց անմիջապես հետո՝ սեպտեմբերի 11-ին[7]։

Այդ առաջին փորձերը միայն փորձարկում էին։ Իսկ արդեն 2004 թվականին ֆիշինգը դարձավ մեծ վտանգ ընկերությունների համար, և այդ ժամանակից այն մշտապես զարգանում է, և մեծացնում իր պոտենցիալը։

Ֆիշինգն այսօր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այսօր ֆիշինգիստների նշանակետը համարվում են բանկերի հաճախորդները և էլեկտրոնային վճարման համակարգերը[8]։ ԱՄՆ-ում թաքնվելով Ներքին գործերի նախարարության անվան տակ, ֆիշինգիստները հավաքել էին զգալի տվյալներ հարկ վճարողների վերաբերյալ[9]։ Եթե առաջ հաղորդագրությունները ուղարկվում էին պատահականորեն, այն հույսով, որ դրանք կհասնեն իրենց ցանկալի հաճախորդին, իսկ հիմա կիբեռհանցագործը կարող է որոշել ինչ ծառայությունից է օգտվում զոհը, և ուղարկել նպատակաուղղված կեղծ հաղորդագրություն[10]։ Վերջին ֆիշինգային հարձակումները հիմնականում ուղղաված են եղել ուղղակիորեն ղեկավարների և այլ մարդկանց, ընկերություններում բարձր պաշտոն զբաղեցնողների վրա։

Սոցիալական ցանցերը ֆիշինգիստների կողմից արժանանում են մեծ հետաքրքրության, որոնք թույլ են տալիս ձեռք բերել օգտատերերի գաղտնի տվյալներ. 2006 թվականին ֆիշինգիստները տարբեր կեղծ արտաքին հղումներ են տեղադրել MySpace միջազգային կայքում, որպեսզի կարողանան գողանալ կայքի օգտատերերի գաղտնի տվյալները[11]։ 2008 թվականին խոշոր հարձակում է իրականացվել ռուսական հայտնի ՎԿ սոցիալական ցանցի վրա[12][13]։

Ֆիշինգային դեպքերի աճի գրաֆիկը

Մասնագետների գնահատմամբ, սոցիալական ցանցերում ֆիշինգային հարձակումների ավելի քան 70%-ը հաջող է անցել[14]։

Ֆիշինգը արագորեն թափ է հավաքում, իսկ վնասի գնահատման միավորները խիստ տարբերվում են. Ըստ Gartner ընկերության տվյալների, 2004 թվականին իբրևագրոհների պատճառով կորցրել են 2,4 միլիարդ ԱՄՆ դոլար[15], 2006 թվականին վնասը կազմել է 2,8 միլիարդ դոլար, 2007 թվականին 3,2 միլիարդ[16]. միայն Միացյալ Նահանգներում 2004 թվականին ֆիշինգի զոհ է դարձել 3,5 միլիոն մարդ[17], 2008 թվականին ֆիշինգից տուժածների թիվը ԱՄՆ-ում հասել է 5 միլիոնի[18]։

Ֆիշինգի տեխնիկա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սոցիալական ինժեներիա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական հոդված՝ Սոցիալական ինժեներիա

Մարդը միշտ էլ արձանագրում է իր համար կարևոր իրադարձությունները։ Դրա համար կիբերհանցագործները փորձում են իրենց գործողություններով գայթակղել իրենց զոհին, և ստանալ նրա անհապահ արձագանքը։ Որպես օրինակ, էլեկտրոնային նամակը հետևյալ վերնագրով «որպեսզի վերականգնենք ձեր բանկային հաշիվը…», որպես կանոն գրավում են զոհի ուշադրությունը և ստիպում են մարդուն ավելի շատ տեղեկություններ ստանալու համար, մուտք գործի կեղծ վեբ հղումներով։

Վեբ-հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆիշինգի մեթոդներում մեծամասնություն է կազմուն կեղծ վեբ հղումները։ Տպագրական սխալներով հաղորդագրությունները հաճախ օգտագործում են խաբեբաները։ Օրինակ՝ https://www.yourbank.example.am/ Արխիվացված 2023-09-02 Wayback Machine հասցեն նման է Yourbank բանկի հասցեին, իսկ իրականում այն ֆիշինգիստների կայք է։ Մյուս տարածված հնարքը արտաքնապես ճիշտ հղումներն են։ Օրինակ՝ https://hy.wikipedia.org/wiki/Ճշմարտություն կտանի ոչ թե «Ճշմարտություն» հոդվածը, այլ կտանի «Սուտ» հոդվածը։

Հին մեթոդներից է հղումներում պարունակվող «@» խորհրդանիշը, որը կիրառում են օգտագործողի ծածկանունը և գաղտնաբառը ստանալու համար[19]։ Օրինակ՝ http://www.google.com@members.tripod.com/ հղումը կտանի ոչ թե www.google.com կայքը, այլ members.tripod.com կայքը www.google.com-ի անունից։ Այս գործողությունը Internet Explorer[20] դիտարկիչում կասեցվել է, իսկ Mozilla Firefox-ում[21] և Opera-ում առաջարկում է հաստատել անցումը դեպի կայք։

Մեկ այլ խնդիր է հայտնաբերվել բրաուզերների Միջազգային դոմենային անունների թարմացման ժամանակ. Հասցեները, տեսողական առումով նման են պաշտոնական կայքին, որը կարող է տանել կեղծ կայքի էջ։

Շրջանցելով զտիչներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հաճախ ֆիշինգիստները տեքստի փոխարեն օգտագործում են պատկերներ, որը ավելի է դժվարեցնում կեղծ էլեկտրոնային նամակների բացահայտումը «անտիֆիշինգ» զտիչի միջոցով[22]։ Սակայն մասնագետները սովորել են պայքարել նաև այդ տեսակի ֆիշինգի դեմ[23]։ Փոստային ծրագրերի զտիչները ավտոմատ կերպով արգելափակում են պատկերները, չմտնելով ուղարկված հասցեով։ Միևնույն ժամանակ հայտնվել են տեխնոլոգիաներ, որոնք կարող են մշակել և համեմատել վիրուսային պատկերները նման պատկերների հետ, որոնք կարող են օգտագործվել սպամի և ֆիշինգի համար[24]։

Վեբ-կայքեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խաբեությունը չի վերջանում միայն զոհի կեղծ կայք մուտք գործելով։ Որոշ ֆիշինգիստներ օգտագործում են JavaScript հասցեի տողը փոխելու նպատակով[25]։ Սա կատարվում է պատկերների կեղծ URL հասցեներում կամ փակելով իրական հասցեի տողը և բացելով նոր կեղծ URL հասցե[26]։ Դիմակայելու համար անտիֆիշինգային սկաներները սկսել են օգտագործել այնպիսի վեբ-կայքեր, որոնք հիմնված են Adobe Flash տեխնոլոգիայի վրա[27] Արտաքնապես նման կայքը կարծես իրական լինի, սակայն տեքստը թաքնված է մուլտիմեդիա օբյեկտներում։

Նոր  վտանգներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կեղծ վեբ կայքերը դարձել են ֆիշինգի  բազմաթիվ ուղղություններից մեկը։ Նամակները որոնք, կիբերհանցագործները իրական բանկի անունից ուղարկում են հասցեատիրոջը, օգտվողներին կարող են հնարավորություն ընձեռնել, որպեսզի նրանք տեղեկատվություն ստանալու համար զանգահարեն իրենց[28]։ Այս տեխնիկան կոչվում է վիշինգ (ձայնային ֆիշինգը)[29][30]։ Զանգահարելով նշված համարով օգտվողը լսում է ինքնապատասխանիչի հրահանգները, որոնք հետզհետե տանում են նրան, որ օգտատերը  մուտք գործի իր հաշիվը և մուտքագրի PIN-կոդը։ Հենց իրենք վիշերները կարող են զանգահարել զոհին, համոզել նրան, որ ինքը տվյալ կազմակերպության կամ ընկերության  պաշտոնական ղեկավարներից է։ Ի վերջո մարդուն համոզում են տեղեկացնել իր ակաունտի տվյալները[31]։

Նաև մեծ թափ է հավաքել սմս-ֆիշինգը, որը նաև հայտնի է սմիշինգ (англ. SMiShing - «SMS» և «ֆիշինգ» բառերից)[32]։ Խաբեբաները ուղարկում են էլեկտրոնային հաղորդագրություններ, որոնք պարունակում են ֆիշինգային «կեղծ» կայքի հղում, մտնելով տվյալ կայքի հղումով, զոհը մուտքագրում է իր անձնական տվյալները[33]։ Հաղորդագրության մեջ նաև ասվում է, որ անհրաժեշտության դեպքում զանգահարել խաբեբաներին առաջացած «խնդիրները» լուծելու համար[34]։

Ֆիշինգ հարձակման տեսակներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գոյություն ունեն ֆիշինգ հարձակման տարբեր տեսակներ։ Այն կարող է լինել նպատակային հարձակում՝ ուղղված կոնկրետ անձի, ընկերության կամ որևէ շրջանակի մարդկանց։

Էլեկտրոնային փոստի ֆիշինգ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էլփոստի ֆիշինգը (անգլ․՝ Email phishing) [1] ֆիշինգի ամենատարածված տեսակն է, և այն կիրառվում է 1990-ականներից։ Հաքերներն ուղարկում են նամակներ ցանկացած էլփոստի հասցեով։ Էլեկտրոնային փոստը սովորաբար տեղեկացնում է ձեզ, որ ձեր հաշվի հետ խնդիրներ են առաջացել և որ դուք պետք է անմիջապես արձագանքեք՝ անցնելով տրված հղմամբ։ Այս հարձակումները հիմնականում հեշտ է նկատել, քանի որ էլփոստի լեզուն հաճախ պարունակում է ուղղագրական և/կամ քերականական սխալներ։ Սակայն որոշ նամակներ դժվար է ճանաչել որպես ֆիշինգ հարձակումներ, երբ լեզուն և քերականությունը ավելի մանրակրկիտ են մշակված։

Նիզակային ֆիշինգ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նիզակային ֆիշինգը (անգլ․՝ Spear phishing) [2] ֆիշինգի մեթոդ է, որը թիրախավորում է որոշակի անհատներ կամ խմբեր կազմակերպության ներսում։ Սա ֆիշինգի հզոր տարբերակ է, որն օգտագործում է էլ. փոստերը, սոցիալական մեդիան և այլ հարթակներ՝ օգտատերերին ստիպելու հրապարակել անձնական տեղեկություններ կամ կատարել գործողություններ, որոնք հանգեցնում են տվյալների կամ ֆինանսական կորստի։ Էլեկտրոնային փոստը ներառում է թիրախին հատուկ տեղեկատվություն, այդ թվում՝ թիրախի անունը և վարկանիշը ընկերության ներսում։ Սոցիալական ինժեներական այս մարտավարությունը մեծացնում է հավանականությունը, որ զոհը կիրականացնի վարակվելու համար անհրաժեշտ բոլոր գործողությունները, ներառյալ բացել էլ.փոստը և հավելվածը։ Նիզակային ֆիշինգը բացառիկ վտանգ է ստեղծել նույնիսկ անվտանգության համակարգը վերահսկողների համար։

Վիշինգ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիշինգը կամ Ձայնային ֆիշինգը (անգլ․՝ vishing or voice phishing) [3] տեղի է ունենում, երբ կիբերհանցագործը զանգահարում է և ստեղծում հրատապության զգացում, որը ստիպում է մարդուն կատարել քայլ իր շահերի դեմ։ Այս զանգերը սովորաբար տեղի են ունենում սթրեսային ժամանակաշրջաններում։ Քանի որ զանգը խուճապի և հրատապության զգացում է առաջացնում, զոհը կարող են խաբվել՝ տրամադրելով անձնական տվյալները։

Կետերի որս

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կետերի որսը (անգլ․՝ whaling) շատ նման է նիզակային ֆիշինգին, բայց ընկերության որևէ աշխատակցի թիրախավորելու փոխարեն խաբեբաները հատուկ թիրախավորում են բարձրաստիճան ղեկավարներին (կամ «մեծ ձկներին», որտեղից էլ կետերի որս տերմինը)։ Սա ներառում է գործադիր տնօրենին կամ որևէ բարձրաստիճան աշխատակցի, որն ավելի կարևոր տվյալների հասանելիություն ունի, քան հասարակ աշխատակիցները։ Հաճախ այդ նամակները ստեղծում են բարձր ճնշման իրավիճակ` իրենց զոհերին խաբելու համար, օրինակ` դատի տված ընկերության հայտարարության։ Սա դրդում է զոհերին անցնել հղմամբ՝ լրացուցիչ տեղեկություններ իմանալու համար։

Սմիշինգ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սմիշինգը (անգլ․՝ Smishing ) «ՍՄՍ» և «ֆիշինգ» բառերի կոմբինացիան է, խաբեության տեսակ, որտեղ խաբեբաները բջջային հեռախոսով տեքստային հաղորդագրություններ են ուղարկում՝ նշելով բացել հղումը։ Սովորաբար, տեքստային հաղորդագրություններեւմ նշված է, որ դրանք այնպիսի կարևոր կազմակերպությունից են, ինչպիսիք են ձեր բանկը, ծառայություններ մատուցողը, բջջային հեռախոսակապի ընկերությունը։

Սոցիալական մեդիայի ֆիշինգ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սոցիալական մեդիայի ֆիշինգն (անգլ․՝ Social media phishing) հարձակման այն մեթոդն է, երբ հարձակվողները օգտագործում են սոցիալական կայքեր, ինչպիսիք են Facebook-ը, Twitter-ը և Instagram-ը, զոհերի տվյալները ձեռք բերելու համար՝ հղմամբ անցնելու դեպքում։ Հարձակվողները կարող են կեղծ հաշիվներ ստեղծել ՝ նմանակելով մեկին, ում զոհը ճանաչում է, որպեսզի վերջինիս գցեն իրենց ծուղակը։ Նրանք նույնիսկ կարող են ներկայանալ հայտնի ապրանքանիշների հաշիվներով։

Պայքար ֆիշինգի դեմ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գոյություն ունեն ֆիշինգի դեմ պայքարի տարբեր միջոցներ, ներառյալ՝ օրենսդրական միջոցներ և հատուկ ստեղծված պաշտպանիչ կայքեր։

Ինչպես ճանաչել ֆիշինգը

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հետաքննությունների դաշնային բյուրոյի (այսուհետ՝ ՀԴԲ) ինտերնետային հանցագործության դեմ բողոքների կենտրոնը հայտնում է, որ մարդիկ մեկ տարվա ընթացքում շուրջ 57 մլն դոլար են կորցրել ֆիշինգի պատճառով։ Ֆիշինգ-կայքերի հայտնաբերումը և կանխարգելումը կարևոր քայլ է օգտատերերին պաշտպանելու համար։ Գոյություն ունեն ֆիշինգի դեմ պայքարի մի շարք մարտավարություններ և մեթոդներ։ Սակայն հարց է առաջանում․ ինչպե՞ս պաշտպանվել ֆիշինգից և ինչի՞ն մեծ ուշադրություն հատկացնել։

  1. Նամակներ, որոնք պահանջում են անհապաղ գործողություններ
  2. Քերականական և ուղղագրական սխալներ պարունակող նամակներ
  3. Որևէ խնդրին լուծում առաջարկող անհայտ աղբյուրով նամակներ
  4. Էլփոստի հասցեի, հղումների և տիրույթի անունների անհամապատասխանություններ ունեցող նամակներ
  5. Կասկածելի կցորդներ (անգլ․՝ attachments) պարունակող նամակներ
  6. Նամակներ, որոնք պահանջում են մուտքանուններ, գաղտնաբառեր կամ վճարման տվյալներ
  7. Ճշմարիտ լինելու համար չափազանց լավ նամակներ

Ինչպես պաշտպանվել ֆիշինգից

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էլփոստի սպամ բաժինը կարող է շատ ֆիշինգ նամակներ պարունակել։ Բայց խաբեբաները միշտ փորձում են շրջանցել սպամի ֆիլտրերը, ուստի կարևոր է ունենալ լրացուցիչ պաշտպանություն։ Ահա չորս քայլ, որոնք անհրաժեշտ է ձեռնարկել՝ պաշտպանվելու ֆիշինգ հարձակումներից։

  1. Պաշտպանեք ձեր համակարգիչը՝ օգտագործելով անվտանգության ծրագրեր
  2. Պաշտպանեք ձեր բջջային հեռախոսը՝ ծրագրային ապահովման ավտոմատ թարմացման կարգավորումով
  3. Պաշտպանեք ձեր հաշիվները՝ օգտագործելով բազմագործոն նույնականացում
  4. Պաշտպանեք ձեր տվյալները՝ կրկնօրինակելով դրանք այլ վայրում

Օգտատերերի ուսուցում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆիշինգի դեմ պայքարը կայանում է նրանում, որ մարդկանց պետք է սովորեցնել տարբերակել ֆիշինգը նրա դեմ պայքարից։ Մարդիկ կարող են  նվազեցնել խաբվելու վտանգը, մի քիչ փոխելով իրենց վարքագիծը[35]։

Գրեթե բոլոր վավերական հաղորդագրությունները  իրենց մեջ պարունակում են մի հիշատակում, որը անհասանելի է ֆիշինգիստներին։ Ոմանք, օրինակ, PayPal-ը միշտ դիմում է իր հասցեատերերին անուններով, իսկ ընդհանուր ուղերձում գրում են «PayPal-ի հարգելի հաճախորդ» կարող է դիտարկվել որպես ֆիշինգային փորձ[36]։

Վարկային կազմակերպությունների և բանկերի նամակները իրենց մեջ հաճախ պարունակում են հաշվեհամարների մի մասը։ 

Անտիֆիշինգային աշխատանքների խումբը, գտնում է, որ  ֆիշինգի սովորական մեթոդները շուտով կդառնան ոչ այնքան կիրառելի[37]։

Տեխնիկական մեթոդներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դիտարկիչները նախազգուշական վտանգի մասին

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆիշինգի  պայքարի դեմ այլ ուղղություններից  է ֆիշինգային կայքերի ցուցակի ստեղծումը։ Նման համակարգեր գոյություն ունեն Internet Explorer, Mozilla Firefox, Google Chrome, Safari և Opera[38][39][40][41]։ 

Firefox-ը օգտագործում է Google-ի անտիֆիշինգային  համակարգը։  Opera օգտագործում է PhishTank և GeoTrust  սև ցուցակները[42]։  

2006  թվականին հայտնվել է հատուկ DNS-սերվերները[43]։

Տես նաև

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Mark Liberman (22 сентября 2004). «Phishing» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ սեպտեմբերի 4-ին.
  2. ↑ Cave Paintings. «Phishing» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 23-ին. Վերցված է 2008 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
  3. ↑ «Usenet» (անգլերեն) — 2 января 1996 г. Վերցված է 2008 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
  4. ↑ «The Phishing Guide» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2008 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
  5. ↑ «phishing» (անգլերեն). 1 августа 2003. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2008 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
  6. ↑ «History of AOL Warez» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2008 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
  7. ↑ «GP4.3 — Growth and Fraud — Case #3 — Phishing» (անգլերեն). 30 декабря 2005. Վերցված է 2008 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
  8. ↑ «МВД по Республике Коми настоятельно рекомендует гражданам не перезванивать на номера телефонов, указанных в смс-сообщениях о блокировке банковской карты». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 6-ին.
  9. ↑ «Suspicious e-Mails and Identity Theft» (անգլերեն). Internal Revenue System. 13 июня 2008. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2008 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
  10. ↑ Markus Jakobsson, Tom N. Jagatic, Sid Stamm. «Phishing for Clues» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2008 թ․ նոյեմբերի 21-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  11. ↑ «MySpace XSS QuickTime Worm» (անգլերեն). 12 января 2006. Վերցված է 2008 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
  12. ↑ «Пользователи сайта "В Контакте.Ру" стали жертвами компьютерного вируса». ՌԻԱ Նովոստի. 16 мая 2008. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2008 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
  13. ↑ «В контакте с вирусом». Коммерсантъ. 25 сентября 2008. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2008 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
  14. ↑ Tom Jagatic, Nathaniel Johnson, Markus Jakobsson, Filippo Menczer (12 декабря 2005). «Social Phishing» (PDF) (անգլերեն). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2008 թ․ նոյեմբերի 21-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  15. ↑ Эльвира Кошкина (5 октября 2004). «В США подсчитали ущерб от фишинга». Компьюлента. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 24-ին.
  16. ↑ «Дебетовые карты стали самой популяр��ой мишенью для мошенников». Bankir.Ru. 20 декабря 2007. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 24-ին.
  17. ↑ «К концу 2006 г. ущерб от фишеров составит $2,8 млрд». InformationSecurity. 23 ноября 2006. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 24-ին.
  18. ↑ «Количество фишинг-атак возросло на 40%». Astera. 17 апреля 2009. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 24-ին.
  19. ↑ Berners-Lee, Tim. «Uniform Resource Locators (URL)». IETF Network Working Group. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2006 թ․ հունվարի 28-ին.
  20. ↑ Microsoft. «A security update is available that modifies the default behavior of Internet Explorer for handling user information in HTTP and in HTTPS URLs». Microsoft Knowledgebase. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2005 թ․ օգոստոսի 28-ին.
  21. ↑ Fisher, Darin. «Warn when HTTP URL auth information isn't necessary or when it's provided». Bugzilla. Վերցված է 2005 թ․ օգոստոսի 28-ին.
  22. ↑ Mutton, Paul. «Fraudsters seek to make phishing sites undetectable by content filters». Netcraft. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2006 թ․ հուլիսի 10-ին.
  23. ↑ «Предотвратите попадание нежелательной почты в папку «Входящие»». Microsoft. 26 января 2007. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2009 թ․ սեպտեմբերի 27-ին.
  24. ↑ «Kaspersky Hosted Email Security». Лаборатория Касперского. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2009 թ․ սեպտեմբերի 27-ին.
  25. ↑ Mutton, Paul. «Phishing Web Site Methods». FraudWatch International. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2006 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.
  26. ↑ «Phishing con hijacks browser bar». BBC News. 8 апреля 2004.
  27. ↑ Miller, Rich. «Phishing Attacks Continue to Grow in Sophistication». Netcraft. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 19-ին.
  28. ↑ Gonsalves, Antone (2006 թ․ ապրիլի 25). «Phishers Snare Victims With VoIP». Techweb. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ մարտի 28-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 6-ին.
  29. ↑ «Identity thieves take advantage of VoIP». Silicon.com. 23 мая 2005.
  30. ↑ «New phishing scam uses fake caller ID numbers» (անգլերեն). scambusters.org. 22 марта 2009. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2009 թ․ սեպտեմբերի 6-ին.
  31. ↑ Charles H Green (8 июня 2009). «Phishing and Financial Misdeeds: Trust Caller ID, Become a Crime Victim!» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2009 թ․ սեպտեմբերի 6-ին.
  32. ↑ Andrew R. Hickey (6 сентября 2006). «SMS phishing is here» (անգլերեն). SearchMobileComputing.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ սեպտեմբերի 6-ին.
  33. ↑ «What are vishing, caller ID spoofing and SMS phishing scams?» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունվարի 31-ին.
  34. ↑ «Text message (SMS) phishing» (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2009 թ․ սեպտեմբերի 6-ին.
  35. ↑ Ponnurangam Kumaraguru, Yong Woo Rhee, Alessandro Acquisti, Lorrie Cranor, Jason Hong and Elizabeth Nunge (ноябрь 2006). «Protecting People from Phishing: The Design and Evaluation of an Embedded Training Email System» (PDF). Technical Report CMU-CyLab-06-017, CyLab, Carnegie Mellon University. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011 թ․ օգոստոսի 23-ին. Վերցված է 2006 թ․ նոյեմբերի 14-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  36. ↑ «Protect Yourself from Fraudulent Emails». PayPal. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2006 թ․ հուլիսի 7-ին.
  37. ↑ Kawamoto, Dawn (4 августа 2005). «Faced with a rise in so-called pharming and crimeware attacks, the Anti-Phishing Working Group will expand its charter to include these emerging threats». CNet. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունվարի 31-ին.
  38. ↑ Franco, Rob. «Better Website Identification and Extended Validation Certificates in IE7 and Other Browsers». IEBlog. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 2-ին.
  39. ↑ «Bon Echo Anti-Phishing». Mozilla. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 2-ին.
  40. ↑ «Safari 3.2 finally gains phishing protection». Ars Technica. 13 ноября 2008. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 2-ին.
  41. ↑ «Gone Phishing: Evaluating Anti-Phishing Tools for Windows». 3Sharp. 27 сентября 2006. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հունվարի 14-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 2-ին.
  42. ↑ «Firefox 2 Phishing Protection Effectiveness Testing». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 2-ին.
  43. ↑ Higgins, Kelly Jackson. «DNS Gets Anti-Phishing Hook». Dark Reading. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 18-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 2-ին.

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Tutorial and Critical Analysis of Phishing Websites Methods [4]
  • Phishing Attacks: A Recent Comprehensive Study and a New Anatomy [5]
  • Phishing Exposed [6]
  • Comprehensive Phishing Guide [7]
  • Introduction to Cyber Security [8]

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆիշինգ» հոդվածին։
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
GND: 7515821-8 · LCCN: sh2005003206 · Microsoft: 83860907 · NKC: ph470480
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ֆիշինգ&oldid=10066206» էջից