Và al contegnud

Guèra frègia

Articol di 1000 che tucc i Wikipedie gh'hann de havégh
De Wikipedia
Lombard Oriental Chèst artìcol a l'è scricc in Lombàrd, ortograféa bergamasca del Dücàt.


I dü blòch in del 1959.      NATO      Paìs amìs di USA      Colonìe      Pato de Varsavia      Paìs amìs de l'URSS      Paìs neütrài e mia alineàcc
L'Euròpa in de la guèra frègia.      Tènda de Fèr      NATO      Pato de Varsavia      Paìs mia alineàcc      Paìs neütrài

L'espressiù guèra frègia l'è dovrada per indicà la contraposissiù polìtega, ideològega e militàr in tra USA e URSS (ciamade i dò superpotènse[1]) cominsada dópo de la fì de la segónda guèra mondiàl[2]. Quase töt ol mónd l'èra dividìt in dü blòch: ocidentàl (con USA, NATO e i paìs amìs) e orientàl o comunista (URSS, Pato de Varsavia e i paìs amìs). Ach l'Euròpa l'èra spartida in dü da la Tènda de Fèr[3]:


Da Stetìn in del Bàltegh a Trièst in del Adriàtegh, öna tènda de fèr l'è calada a traèrs ol continènt

— Winston Churchill

(da ü discórs a l'üniersità de Fulton, Missouri, ol 5 de mars 1946)[4][5]

La tensiù l'è mai s-ciopada in d'öna guèra èrta in tra i dü bloch, perchè 'l colossàl nömer de arme nücleàr a disposissiù di dü aversare l'avrèss destrüsìt ach i stèss vensedùr; da ché 'l nòm guèra frègia, inventàt in del 1947 dal giornalìsta americà Walter Lippmann (in inglés cold war)[6]. I gh'è però istàcie di guère locài, indóe öna di dò potènse l'à combatìt còntra ü stat pogiàt da chél' ótra (presèmpe, ol Vietnàm e l'Afghanistan)[2]. I gh'è ach istàcc di ocasiù in di quàli s'è ris-ciàt öna guèra nucleàr, cóme in de la crìsi di mìssil de Cuba[2].

La guèra frègia l'è finida in del 1989 co' la borlada del mür de Berlìn (9 de noèmber) següida dal desligamènt de l'URSS (26 de desèmber 1991)[6].

  1. Superpotenza nella Treccani
  2. 2,0 2,1 2,2 Guerra fredda nella Treccani (enciclopedia dei ragazzi)
  3. Cortina di ferro nella Treccani
  4. Winston Churchill. (EN) The Sinews of Peace
  5. Luigi Di Martino. (IT) Churchill pronuncia il famoso discorso sulla “Cortina di ferro”
  6. 6,0 6,1 Guerra fredda nella Treccani