Naar inhoud springen

geven

Uit WikiWoordenboek

Niet te verwarren met: gēven

Nederlands

naamwoord van handeling
zelfstandig	bijvoeglijk
geven	gevend
gift	gegeven
gave	-

Uitspraak

Geluid: geven (hulp, bestand)
IPA: / ˈɣevə(n) / (2 lettergrepen)
- (Noord-Nederland): /ˈχevə(n)/
- (Vlaanderen, Brabant, Limburg): /ˈɣevə(n)/

Woordafbreking

ge·ven

Woordherkomst en -opbouw

erfwoord, in de betekenis van ‘aanreiken, verschaffen, schenken’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 901; verwant met gaaf en gift ^[1] ^[2] ^[3]

afkomstig van:

Middelnederlands: gheven

Oudnederlands: gevan

Germaans: *gebanan

Indo-Europees: *ghab-, *ghabh-, *gheb-, *ghebh-

Verwant in Germaans:

West: Nedersaksisch geven (Oudsaksisch: geban), Duits: geben, (Oudhoogduits: geban), Fries: jaan (Oudfries: jeva), Engels: give (Angelsaksisch: giefan )

Noord: Zweeds: giva, ge, Deens: give, Noors: gi, gje, gjeva, (Oudnoords: gefa), IJslands: gefa, Faeröers: geva

Oost: Gotisch: 𐌲𐌹𐌱𐌰𐌽 (giban)

Verwant in Indo-Europese talen:

Litouws: gabenù

Sanskriet: गभस्ति (gábhasti)

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
geven	gaf	gegeven
klasse 5	volledig

Werkwoord

geven

overdragen van het bezit van iets aan iemand anders
aanbieden
▸ Ik geef jullie een aantal ervaringen die ik heb meegemaakt op mijn eigen pad. Het zijn lessen die voor mij werken maar niet noodzakelijkerwijs voor jullie. Zie ze als suggesties, adviezen die je op verschillende momenten in je leven kunt raadplegen als een gids voor moeilijke en mooie momenten.^[4]
opleveren, veroorzaken, verschaffen
▸ Deze wakkerheid gaf me een autonoom gevoel.^[4]

▸ Deze informatie was nog betrouwbaarder dan de soms wat verouderde opmerkingen in Guthook en gezamenlijk gaven ze voldoende informatie om met enigszins gerust hart de uitgedroogde woestijn in te trekken.^[4]

Synoniemen

[1] schenken, doneren
[2] aanreiken

Antoniemen

nemen, krijgen

Hyponiemen

Afgeleide begrippen

Uitdrukkingen en gezegden

'm van jetje geven

er flink tegenaan gaan

carte blanche geven

bevoegdheid geven om naar eigen inzicht vergaande maatregelen te nemen

de aftrap geven

iets starten

de bons geven

niet meer willen zien, als abrupt einde van een relatie

de brui geven aan

teleurgesteld ophouden met

de genadeslag geven

in een moeilijke situatie nog een fataal probleem erbij geven

de nekslag geven

door iets wordt de situatie een te groot probleem waardoor men het niet meer aan kan

de pijp aan Maarten geven
de schop geven

ontslaan

de volle laag geven

hevig berispen of uitschelden

de zak geven

ontslaan

een draai om de oren geven
een gegeven paard niet in de bek kijken

niet kritisch zijn over een verleende gunst

een draai aan iets geven

een hele eigen versie van wat er gebeurd is vertellen

een duwtje in de rug geven

steunen

een kat geven

naar iemand snauwen

een pluim krijgen of geven

een compliment krijgen of geven

een steek onder water geven

iets naars zeggen op een bedekte, verborgen wijze

geen krimp geven

niet opgeven, volhouden

geen sjoege geven

niet opgeven, volhouden

haken en ogen geven

iets heeft veel moeilijkheden

het volle pond geven

uitvoerig en duidelijk antwoorden

in de mond geven

als eigen mening laten uiten wat eigenlijk de mening van een ander is

iets op zijn brood geven

onvriendelijk iets verwijten

onder de voeten geven
op een briefje geven

zeker zijn van

op zijn falie geven

hevig berispen of uitschelden

stenen voor brood geven

iets geven waar de ander niets aan heeft

te geef

voor een zeer lage prijs

tekst en uitleg geven

precies tot in detail over iets vertellen

van katoen geven

met een pak slaag of woorden straffen

zijn ogen de kost geven

alles goed in zich opnemen

zijn vet geven

flink de waarheid zeggen

Spreekwoorden

aalmoezen geven verarmt niet
Je moet een gegeven paard niet in de mond kijken.

je moet niet te kritisch zijn over cadeaus, of koopjes

Je zal ze de kost moeten geven!

er zijn veel van zulke personen

Veel beloven en weinig geven, doet de gek in vreugde leven.

veel mensen zijn al blij met een belofte en geloven alles

Wie geeft wat hij heeft, is waard dat hij leeft.

als je zoveel geeft zoveel je kunt, dan kan niemand je iets verwijten

Vertalingen

1. overdragen van het bezit van iets aan iemand anders

Albanees: jep ^(sq)
Angelsaksisch: sellan ^(ang), giefan ^(ang)
Arabisch: أعْطَى ^(ar) (áʕʈa)
Nadjdi-Arabisch: dau ^(ars)
Bosnisch: dati ^(bs), davati ^(bs)
Bretons: rei ^(br), roi ^(br)
Catalaans: donar ^(ca)
Chinees: 給 ^(zh), 给 ^(zh) (gěi)
Deens: give ^(da)
Duits: geben ^(de), abgeben ^(de)
Engels: give ^(en)
Esperanto: doni ^(eo)
Estisch: andma ^(et)
Filipijns: magbigáy
Fins: antaa ^(fi)
Frans: donner ^(fr)
Fries: jaan ^(fy)
Grieks: δίνω ^(el) (díno)
Guarani: me'ẽ ^(gn)
Hebreeuws: נתן ^(he) (nātān)
Hongaars: ad ^(hu)
Ido: donar ^(io)
Iers: tabhair ^(ga)
IJslands: gefa ^(is)
Indonesisch: beri ^(id), memberi ^(id), memberikan ^(id)
Interlingua: dar ^(ia)
Italiaans: dare ^(it)
Japans: あげる ^(ja) (agéru), あげる ^(ja) (ageru), 下す ^(ja) (くだす ^(ja), kudasu) (beleefd), 差し上げる ^(ja) (さしあげる ^(ja), sashi-ageru) (nederig)

Koerdisch: dan ^(ku), دان ^(ku)
Koreaans: 주다 ^(ko) (juda)
Kroatisch: dati ^(hr)
Laotiaans: ມອບ ^(lo) (mööb)
Latijn: dare ^(la)
Lets: dot ^(lv)
Litouws: duoti ^(lt)
Nedersorbisch: daś ^(dsb)
Noors: gi ^(no), overrekke, overlate, skjenke
Oppersorbisch: dać ^(hsb)
Oudgrieks: δίδωμι (didomi)
Oudnoords: reiða
Perzisch: دادن ^(fa)
Pools: dawać ^(pl), przekazywać ^(pl)
Portugees: dar ^(pt)
Roemeens: a da ^(ro)
Russisch: давать ^(ru) / дать (davát’ / dat’)
Servisch:
Cyrillisch: дати ^(sr), давати ^(sr)

Westers: dati ^(sr), davati ^(sr)
Sloveens: dati ^(sl), podariti ^(sl)
Slowaaks: dat' ^(sk)
Spaans: dar ^(es), entregar ^(es), pasar ^(es)
Tagalog: bigay ^(tl)
Tsjechisch: darovat ^(cs), dát ^(cs)
Tupinambá: me'eng
Turks: vermek ^(tr)
Welsh: rhoi ^(cy)
Zweeds: ge ^(sv)

de aftrap geven

Duits: den Startschuss geben

een duwtje in de rug geven

Duits: (jemandem) auf die Sprünge helfen

een kat geven

Duits: (jemandem) eins auf den Deckel geben

Gangbaarheid

Het woord geven staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "geven" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.^[5]

Verwijzingen

↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
↑ "geven" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
↑ geven op website: Etymologiebank.nl
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2
Tim Voors
“Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada”, eBook: Mat-Zet bv, Soest (2018), Fontaine Uitgevers
↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

Middelnederduits

Uitspraak

IPA: /ɣɪɛvən/

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Oudsaksische geƀan / gevan

Werkwoord

geven

geven

Schrijfwijzen

gēven

Overerving en ontlening

Nedersaksisch: geven, gewen, gierm, gierwen, giewen, giëwen, gïewwen

Middelnederlands

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Oudnederlandse gevan

Werkwoord

geven

geven

Schrijfwijzen

Overerving en ontlening

Limburgs: gaeve
Nederlands: geven
- Afrikaans: geef

Verwijzingen

Nedersaksisch

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Oudsaksische geƀan / gevan, via het Middelnederduitse geven / gēven

Werkwoord

geven

geven

Schrijfwijzen

Oost-Fries

Werkwoord

geven

geven

Overgenomen van "https://nl.wiktionary.org/w/index.php?title=geven&oldid=4670837"