Hopp til innhald

Koru

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Bregneskot som har gjeve opphav til forma «koru».

Koru (maori for 'krølla, samanrulla'[1]) er eit spiralmotiv som byggjer på forma til nye skot på trebregna Cyathea dealbata (ponga eller silver fern).

Tradisjonell bruk av motivet

[endre | endre wikiteksten]
Døme på wharenui-mønster. Dette mønsteret symboliserer bølgjene etter wakaen.[2]

Forma står for nytt liv, gjenføding, vekst, styrke og fred.[3] Ho er rekna for å ha form som eit levande vesen med hovud, auge, kropp og hale. Koru er eit utbreidd symbol i maorikunst som utskjeringar i bein og stein, tatoveringar og dekorasjon av dekorerte samlingshus, wharenui. I samlingshusa dannar koruen grunnforma for mønsteret ein måler takbjelkane og gesimsane inni huset.[4] Innan tradisjonell tatovering (ta moko) står symbolet for avstamming og forfedrar, og motiv med fleire koruar som veks ut frå ein hovudkoru står for beraren sitt opphav.[5]


Nyare bruk av koru

[endre | endre wikiteksten]

Den newzealandske kunstnaren Gordon Walters brukte korumotivet mykje i kunsten sin på 1960-talet. Hans minimalistiske tolking av koruen var nyskapande, men også kontroversiell i samtida, særleg ettersom han ikkje sjølv var maori.[4] Motivet blir i dag brukt i ei rekkje former for kunst, brukskunst og smykke, til dømes utskoren pounamu (greenstone).

Eit flaggforslag til New Zealand utforma av Friedensreich Hundertwasser i 1983 hadde ein grøn koru på kvit bakgrunn som symbol. Stiliserte korumotiv er brukt er brukt i logoar for Radio New Zealand, Air New Zealand og det newzealandske miljøverndepartementet, og elles som eit symbol på newzealandsk natur og planteliv.

  1. John C. Moorfield (2010). «Māori dictionary». Te Aka Māori-English, English-Māori Dictionary and Index. Te Whanake. Henta 25. januar 2015. 
  2. «Reading Kowhaiwhai», maori.org.nz
  3. Te Ahukaramū Charles Royal (March 4, 2009). «Māori creation traditions». Te Ara - the Encyclopedia of New Zealand. New Zealand Ministry for Culture and Heritage / Te Manatū Taonga. Henta 25. januar 2015. 
  4. 4,0 4,1 «The Koru meaning – New life and harmony», mountainjade.co.nz, vitja 25. januar 2015.
  5. «Traditional Maori symbols and meanings», mountainjade.co.nz. Vitja 25. januar 2015.
*Elizabeth Knowles, red. (2005), «koru», The Oxford Dictionary of Phrase and Fable (2 utg.), Oxford University Press, ISBN 9780198609810 

Bakgrunnsstoff

[endre | endre wikiteksten]
Commons har multimedium som gjeld: Koru