Vejatz lo contengut

Arsac (Bearn)

Aqueth article qu'ei redigit en gascon.
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.

Vilatge d'Occitània
Arsac (e Arrasiguet)
Arzacq-Arraziguet
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
La plaça de la Republica.
Armas
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 43° 32′ 12″ N, 0° 24′ 41″ O
Superfícia 15,26 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala
 
238 m
230 m
95 m
Geografia politica
País Bearn Armas de Bearn
Estat Bandièra de França França
Region
75
Navèra Aquitània
Departament
64
Pirenèus Atlantics Armas deu Departament deus Pirenèus Atlantics
Arrondiment
643
Arrondiment de Pau

Canton
6405
Artics e País de Seuvèstre, Canton d'Arsac-Arrasiguet (caplòc) abans 2015
Intercom
246401574
CC deus Luis en Bearn (2014 ençà)
Cònsol Jean-Pierre Crabos
(2020-2026)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2019)
1 057 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

1 078 ab.
Densitat 69,07 ab./km²
Autras informacions
Còde postal 64410
Còde INSEE 64063

Arsac o Arsac e Arrasiguet[1] (Arzacq-Arraziguet en francés) qu'ei ua comuna bearnesa administrada peu departament deus Pirenèus Atlantics de la region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània.

L'escut d'Arsac que's blasona atau : de gules cargat d'un can corrent d'argent dab ua lua d'aur pausada dessus deu cap d'azur cargat de tres concas d'aur.

Arsac qu'ei ua vila septentrionau de Bearn pròcha de la termiera dab las Lanas.

Las fòrmas ancianas que son Arsac, en 1385, Arsac, en 1542, Arzac, en 1620, Arzac sus la mapa de Cassini, a la fin deu sègle XVIII, Arzacq-Arraziguet, despuish lo 7 de setembre 1845, data de la fusion dab Arrasiguet. La prononciacion locau qu'ei [ar'sak] [2]. Totun, Jacques Boisgontier, dens la soa recension deu Dictionnaire toponymique des communes du Béarn, que dobta de la prononciacion s e que supausa ua error[3].

Dauzat qu'explica lo nom dab lo sufixe -acum e un nom latin d'òme Arcius o Arsius, o un nom gallés Artius (de arto-, « ors ») [4]. Per un nom semblable deu Tarn [donc dab [-rz-], Negre, citat per Miquèu Grosclaude, que causeish lo nom latin Arisius. Miquèu Grosclaude que cita tanben l'ipotèsi de Pèire Bèc, justificada peu patronime bearnés Pédarazacq, un *Arrazacq contractat en Arzac. Miquèu Grosclaude que causeish meileu lo nom latin Arsius (o dilhèu Arisius) [2].

L'alternància dens las atestacions d' Arsac e d' Arzac, dab lo prumèr per las mei ancianas, que pòt estar deguda a fantasias o embarràs d'escribas. Mès la seguida, mei que mei lo cas d'Arrasiguet, que hè pensar a variacions vertadèras deu nom deu lòc. En passant de la fòrma Arsac a Arzac, la shiulanta que s'aluènha, per l'aurelha, de la vibranta r, mès l'esfòç articulatòri qu'ei mei gran e ua varianta *Arrasac (qui explica dilhèu lo patronime Pédarazacq : Pèr d'Arrasac) qu'es de prononciacion mei agida. De mei, tota instabilitat dens la prononciacion d'un nom qu'ei de natura a provocar autas innovacions. Mès, com Miquèu Grosclaude a podut enregistrar la prononciacion [ar'sak] (?) a despieit de la fòrma oficiau [ar'zak], aquò qu'ei la pròva que s'ei mentavuda a totas las epòcas, donc d'un polimorfisme. Per l'etimologia, qu'es Arsac que cau explicar, non pas Arzac. Arisius qu'ei donc improbable e que cau causir enter los autes noms, shens excludir lo nom gallés Artios (que i a plan de noms celtics dens la toponimia gascona, donc dens los mèstes, mès, segur que n'i avè pas tant dens las classas popularas de l'epòca).

Miquèu Grosclaude qu'explica Arrasiguet [arrazi'get] ipoteticament com lo resultat deu mot arrasic dab lo sufixe -etum, mès sense excludir un rapòrt dab Arsac. Que seré donc un toponime ligat a la desbosigada [5].

Arrasiguet es pas mentavut sus la mapa de Cassini. Despuish las mapas deu sègle XIX, i a pas un cas de lòc nommat Arraziguet, nimei sus las listas de lòcs de la comuna. Qu'es aquí l'informacion essenciau : Arrasiguet existeish pas com lòc, sonque com nom d'ua comuna creada a la Revolucion, a l'interior de la parròpia d'Arsac e despuish com quartièr. Qu'es donc inutil de saber s'es motivat per ua desbosigada. Que calèva donar un nom a un ensemble de bòrdas e d'ostaus sense tradicion istorica (mès que probable volèvan pas depéner de la vila), que sembla senat de pensar qu'ua apellacion deu tipe « lo petit Arsac » s'impausè. Com lo nom deu caplòc trantalhava (popularament, pas oficiaument), énter Arsac, Arzac, Arrazac, etc, l'atraccion deu mot arrasic sus la varianta mei irregulara *Arrasac que joguè, dab un aspècte popularizant e dilhèu arridolent. De mei, Arrasiguet qu'avè l'avantatge de s'aluenhar foneticament e graficament deu nom de la comunautat que volèvan quitar, Arzacq (nom francés). Mès, qu'aurén podut causir *Arsaguet, *Arzaguet o *Arrasaguet. La fòrma de 1793 Raviguet [6] qu'ei dus còps faussa : confusion énter -z- e -v-, puish Arr- qu'estó con•honut dab un a prostetic e corregit per purisme francimand.

Resta de l'epòca romana que i hon trobadas e lo toponim en -ac (de la terminason latina -acum) que confirma l'antiquitat de la comuna.

Au cors deu son passatge per Bearn (qui èra alavetz la màger part deu son purmèr reiauma : Navarra) Loís II de Navarra e XIII de França que passè per Arsac. Arrasiguet que's juntè administrativament dab Arsac lo 7 de seteme de 1845 [2],[7].

Administracion

[modificar | Modificar lo còdi]
Lista deus cònsols successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
2020 2026 Jean-Pierre Crabos [8]    
1995 2020 Henri Fam    
  1995      
Totas las donadas son pas encara conegudas.
modificar « persona »
 v · d · m 
Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 1054, totala: 1079

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
1 286 - -

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
- - - - 1 264 - - - -

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
- - 1 104 - - - - - -

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
958



Cercar
889
1 000
1 002
1 005
1 048
2009 2010
1 007
1 051
1 010
1 053
Fonts
Base Cassini de l'EHESS (recercar) - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
Evolucion de la populacion 1962-2008
Evolucion de la populacion 1962-2008


Lòcs e monuments

[modificar | Modificar lo còdi]

Personalitats ligadas dab la comuna

[modificar | Modificar lo còdi]

Véder tanben

[modificar | Modificar lo còdi]

Ligams extèrnes

[modificar | Modificar lo còdi]
  1. Toponimia Occitana (Institut d'Estudis Occitans) : IEO_BdTopoc : http://bdtopoc.org
  2. 2,0 2,1 et 2,2 Michel Grosclaude, Dictionnaire toponymique des communes du Béarn, Escòla Gaston Febus, 1991, p. 78
  3. https://www.persee.fr/doc/onoma_0755-7752_1992_num_19_1_1146_t1_0264_0000_2
  4. Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 24, a Arçais
  5. Michel Grosclaude, Dictionnaire toponymique des communes du Béarn, Escòla Gaston Febus, 1991, p. 79
  6. http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=1352
  7. http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=1463
  8. https://www.sudouest.fr/2020/05/29/un-jeune-maire-a-la-tete-d-arzacq-7521754-4344.php