Przejdź do zawartości

Łagisza (gmina)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Łagisza
gmina wiejska
1915–1954[1]
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

1919–39: kieleckie (II RP)
1945: kieleckie (PRL)
1945-50: śląskie
1950-53: katowickie
1953-54: stalinogrodzkie

Powiat

1915–19: będziński (GGW)
1919–54: będziński

Data powstania

1915

Data likwidacji

1954

Siedziba

Łagisza

Szczegółowy podział administracyjny (1952)
Liczba gromad

9

brak współrzędnych

Łagisza – dawna gmina wiejska, istniejąca w latach 1915–1954 w Kieleckiem i Katowickiem. Siedzibą władz gminy była Łagisza (obecnie dzielnica Będzina)[2].

I wojna światowa

[edytuj | edytuj kod]

Gmina Łagisza została utworzona w 1915 roku w powiecie będzińskim przez niemieckie władze okupacyjne po serii modyfikacji. 2 sierpnia 1915 okupant zniósł gminę Gzichów[3]:

Według spisu gmin powiatu z 17 września 1915, uwzględniającego zmiany wprowadzone od 2 sierpnia 1915, pojawia się po raz pierwszy gmina Łagisza, obejmując[4]:

W 1916 roku gmina Łagisza liczyła 8133 mieszkańców i posiadała 4 szkoły[6].

Polska

[edytuj | edytuj kod]

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, władze polskie zachowały gminę Łagisza. W okresie międzywojennym należała ona do powiatu będzińskiego w woj. kieleckim[2].

Po wojnie gmina przez bardzo krótki czas zachowała przynależność administracyjną, lecz już 18 sierpnia 1945 roku została wraz z całym powiatem będzińskim przyłączona do woj. śląskiego[7] (od 6 lipca 1950 roku pod nazwą woj. katowickie[8], a od 9 marca 1953 jako woj. stalinogrodzkie[9]).

1 stycznia 1950 roku do gminy Łagisza przyłączono część obszaru zniesionej gminy Wojkowice Kościelne (gromady Brzękowice, Dąbie, Goląsza i Malinowice)[10].

Zarówno według stanu z 1 stycznia 1946 roku jak i stanu z 1 lipca 1952 roku gmina Łagisza składała się z 9 gromad: Brzękowice, Dąbie, Goląsza, Grodków, Łagisza, Malinowice, Preczów, Psary i Sarnów[11][12].

Jednostka została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[13] (gminę Łagisza podzielono na gromady: Dąbie, Łagisza, Psary i Sarnów[14]). W 1969 roku gromada Łagisza otrzymała prawa miejskie[15], a 1 stycznia 1973 została włączona do Będzina[16].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. W czasie I i II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
  2. a b Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
  3. Kreis-Blatt des Kreises Bendzin, 1915, No. 23 / Gazeta Urzędowa Powiatu Będzińskiego, Nr 23 z 27 lipca 1915 (Ogłoszenie, str. 3)
  4. Kreis-Blatt des Kreises Bendzin, 1915, No. 32
  5. Kreis-Blatt des Kreises Bendzin, 1915, No. 34 (sprostowanie)
  6. Stan szkolnictwa powszechnego w grudniu 1917 r. na terytorjum obu byłych jeneralnych gubernatorstw: Warszawskiego i Lubelskiego
  7. Dz.U. z 1945 r. nr 27, poz. 167
  8. Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255
  9. Dz.U. z 1953 r. nr 13, poz. 51
  10. Dz.U. z 1950 r. nr 3, poz. 24
  11. Podział administracyjny województwa śląsko-dąbrowskiego wraz ze skorowidzem gmin i gromad wydanym przez Wydawnictwa Instytutu Śląskiego w 1947 roku (stan z dnia 1 stycznia 1946)
  12. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
  13. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
  14. Uchwała Nr 14/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu będzińskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 15 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 10, Poz. 54)
  15. Dz.U. z 1968 r. nr 48, poz. 343
  16. Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 325