Przejdź do zawartości

AEC Matador

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
AEC Matador
Ilustracja
AEC Matador holuje armatę 3,7-calową. Caen, 7 sierpnia 1944
Dane podstawowe
Państwo

 Wielka Brytania

Producent

Associated Equipment Company

Typ pojazdu

ciągnik artyleryjski

Trakcja

kołowa 4×4

Załoga

1

Historia
Produkcja

1938-1950

Egzemplarze

10142

Dane techniczne
Silnik

diesel AEC A.187
6-cylindrowy, rzędowy
7,6 litra o mocy 95 KM
lub benzynowy A.193

Długość

6,3 m

Szerokość

2,38 m

Wysokość

2,91 m

Masa

7,75 t

Osiągi
Prędkość

48 km/h

Dane operacyjne

AEC Matador – brytyjski ciągnik artyleryjski z okresu II wojny światowej. Budowany w zakładach Associated Equipment Company (AEC) w latach 1938-1950. Fabryczne oznaczenie modelu to O853 lub 853 (litera O oznacza oil, czyli silnik wysokoprężny; symbol bez tej litery oznaczał wersję z silnikiem benzynowym). Używany przez siły zbrojne Wielkiej Brytanii, państw Wspólnoty Brytyjskiej i (po wojnie) Danii[1].

Konstrukcja

[edytuj | edytuj kod]

Ciągnik został opracowany na bazie ciężarówki o napędzie 4×2 również noszącej nazwę Matador (wszystkie modele samochodów produkowane przez firmę AEC nosiły nazwy zaczynające się na literę M; O853 był trzecim modelem nazwanym Matador). Kabina Matadora jest wyraźnie spłaszczona od przodu, posiada półkolisty dach. Dwa przednie koła znajdują się w jej bokach. Część bagażowa osłonięta brezentową lub płócienną plandeką. Kabina z drewna jesionowego, wzmacniana stalowymi okuciami. Ciągnik wyposażony był w wyciągarkę o udźwigu do 7 ton[1].

Wersje pojazdu

[edytuj | edytuj kod]
ACV Dorchester brytyjskiej 2 dyw. panc., Libia, grudzień 1941

Wersja podstawowa to skrzyniowy ciągnik artyleryjski – na skrzyni ładunkowej przewożono amunicję i wyposażenie; były też ławki dla 9-10 ludzi obsługi. W brytyjskiej armii ciągniki Matador holowały głównie: haubice 25-funtowe i 7,2-calowe, armaty: 5,5-calowe oraz przeciwlotnicze 3,7-calowe[1].

Budowano też wozy pomocy technicznej – na tylnej części podwozia montowano dźwig na obrotowej podstawie[1].

W 1940 roku opracowano na podwoziu Matadora pojazd opancerzony, budowany głównie jako wóz dowodzenia (ACV – armored command vehicle) nazwany Dorchester, ale też jako pojazd saperski lub do przewozu żołnierzy[1].

Na potrzeby wojsk brytyjskich walczących w kampanii afrykańskiej powstało samobieżne działo przeciwpancerne Deacon. Na podwoziu Matadora montowano działo 6-funtowe w pancernej osłonie (również kabina kierowcy została obudowana pancernymi płytami)[1]. Zbudowano 175 takich pojazdów. W czasie walk niektóre działa przebudowano na opancerzone wozy amunicyjne – wieżę z działem zastąpiono opancerzoną skrzynią ładunkową[1].

W jednym egzemplarzu zbudowano prototyp półgąsienicowego ciągnika artyleryjskiego. Ponieważ próby wykazały, że nie ma on lepszych własności terenowych niż zwykła, kołowa wersja, nie kontynuowano prac nad tą konstrukcją[1].

AEC 854 przy bombowcu Avro Lancaster

Firma AEC opracowała także większą – trzyosiową – wersję pojazdu o napędzie 6x6 (model O854/854) bazującą na Matadorze 4x4. Pojazdy tej wersji budowano dla jednostek Bomber Command, w większości jako cysterny lotniskowe. Niektóre zostały przebudowane na wozy pomocy technicznej z dźwigiem. Na podwoziu O854 powstało również 185 ruchomych instalacji do wytwarzania bezpośrednio na lotnisku tlenu i wodoru[1].

Na modelu O854 bazowała inna wersja wozu dowodzenia (ACV) oznaczona jako O857[1].

W latach 1940–44 zbudowano 1051 pojazdów wersji O854 i 463 – wersji 854[1].

Produkcja i służba

[edytuj | edytuj kod]

Do końca wojny zbudowano 9620 Matadorów wersji O853/853. Większość (8612) były to ciągniki w wersji podstawowej, które trafiły do jednostek armii brytyjskiej walczących na wszystkich frontach II wojny światowej. Dla RAF powstało 417 pojazdów głównie w wersji cysterny (ale używano ich też do wyciągania na brzeg łodzi latających Short Sunderland). Pojazdów opancerzonych (większość w wersji ACV) zbudowano 416[1].

W roku 1950 zbudowano jeszcze 792 pojazdy w wersji podstawowej O853[1].

Po wojnie wiele Matadorów trafiło do użytkowników cywilnych, np. jako ciężkie pojazdy pomocy technicznej lub przy robotach leśnych (dzięki zawieszeniu przystosowanemu do trudnego terenu). Wiele z tych pojazdów wciąż jest sprawnych[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h i j k l m n ; Steve Richards: AEC Matador. Taking the rough with the smooth. Japonica Press, 2011. ISBN 978-1-904686-24-8.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Steve Richards: AEC Matador. Taking the rough with the smooth. Japonica Press, 2011. ISBN 978-1-904686-24-8.