Przejdź do zawartości

Aethia

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Aethia[1]
Merrem, 1788[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – nurniczek czubaty (A. cristatella)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

siewkowe

Podrząd

mewowce

Parvordo

Larida

Nadrodzina

Alcoidea

Rodzina

alki

Podrodzina

nurniczki

Rodzaj

Aethia

Typ nomenklatoryczny

Alca cristatella Pallas, 1769

Synonimy
Gatunki

6 gatunków (w tym 2 wymarłe) – zobacz opis w tekście

Aethiarodzaj ptaków z podrodziny nurniczków (Aethiinae) w rodzinie alk (Alcidae).

Zasięg występowania

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące na wodach oraz azjatyckich i północnoamerykańskich wybrzeżach północnego Oceanu Spokojnego[10].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 12–25 cm, rozpiętość skrzydeł 33–50 cm; masa ciała 85–297 g[10].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Etymologia

[edytuj | edytuj kod]
  • Aethia: gr. αιθυια aithuia „niezidentyfikowany nurkujący ptak morski” wspomniany przez Arystotelesa, Hezychiusza i innych autorów; w obecnych czasach wiązany z różnych ptakami, np. burzykami, kormoranami, alkami i kaczkami[11].
  • Simorhynchus: gr. σιμος simos „wygięty ku górze, zadartonosy”; ῥυγχος rhunkhos „dziób”[11]. Gatunek typowy: Alca cristatella Pallas, 1769.
  • Phaleris: łac. phaleris, phaleridis „niezidentyfikowany ptak wodny”, najprawdopodobniej łyska, od gr. φαληρις phalēris, φαληριδος phalēridos „niezidentyfikowany ptak wodny”, najprawdopodobniej łyska, od φαλος phalos „biały”[11]. Gatunek typowy: Alca psittacula Pallas, 1769.
  • Psittacula: epitet gatunkowy Alca psittacula Pallas, 1769; nowołac. psittacula „papużka”, od zdrobnienia łac. psittacus „papuga”, od gr. ψιττακος psittakos „papuga”[11]. Gatunek typowy: Alca psittacula Pallas, 1769.
  • Cyclorrhynchus: gr. κυκλος kuklos „koło, pierścień”; ῥυγχος rhunkhos „dziób”[11]. Gatunek typowy: Alca psittacula Pallas, 1769.
  • Ombria: gr. ομβριος ombrios „deszczowy”, od ομβρια ombria „deszcz”[11]. Gatunek typowy: Alca psittacula Pallas, 1769.
  • Ciceronia: Marcus Tullius Cicero (106–43 p.n.e.), rzymski orator i polityk[11]. Gatunek typowy: Phaleris nodirostra Bonaparte, 1838 (= Uria pusilla Pallas, 1811).
  • Alcella: rodzaj Alca Linnaeus, 1758; łac. przyrostek zdrabniający -ella[11]. Gatunek typowy: Alca pygmaea J.F. Gmelin, 1789.

Podział systematyczny

[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące gatunki[12]:

oraz wymarłe[13]:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Aethia, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. B. Merrem: Versuch eines Grundrisses zur allgemeinen Geschichte und natürlichen Eintheilung der Vögel. T. 1: Ejusdem naturalis Systematis avium temtamen. Leipzig: Müller, 1788, s. 7, 13, 20. (niem.).
  3. B. Merrem: Alca. W: J.S. Ersch & J.G. Gruber: Allgemeine Encyclopädie der Wissenschaften und Künste. Leipzig: Hermann Brockhaus, 1819, s. 405. (niem.).
  4. C.J. Temminck: Manuel d’ornithologie, ou, Tableau systématique des oiseaux qui se trouvent en Europe: précédé d’une analyse du système général d’ornithologie, et suivi d’une table alphabétique des espèces. Wyd. 2e éd., considérablement augm. et mise au niveau des découvertes nouvelles. Paris: Chez H. Cousin, 1820, s. 112. (fr.).
  5. F. Jarocki: Zoologiia czyli Zwiérzętopismo ogólne podług náynowszego systematu ułożone. T. 2: Ptáki. Warszawa: Drukarnia Łątkiewicza, 1821, s. 306. (pol.).
  6. J.J. Kaup: Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt: Erster Theil welcher die Vogelsäugethiere und Vögel nebst Andeutung der Entstehung der letzteren aus Amphibien enthält. Cz. 1. Darmstadt: In commission bei Carl Wilhelm Leske, 1829, s. 155. (niem.).
  7. J.F. von Eschscholtz: Zoologischer Atlas enthaltend Abbildungen und Beschreibungen neuer Thierarten während des Flottcapitains von Kotzebue zweiter Reise um die Welt auf der Russisch-Kaiserlichen Kriegesschlupp Predpriaetië in den Jahren 1823-1826. Berlin: G. Reimer, 1831, s. 3. (niem.).
  8. H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. iii. (niem.).
  9. W. Stone. Some Changes in the Current Generic Names of North American Birds. „The Auk”. 24, s. 197, 1907. (ang.). 
  10. a b D.N. Nettleship: Family Alcidae (Auks). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996, s. 717–718. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).
  11. a b c d e f g h Etymologia za: James A. Jobling: The Key to Scientific Names. [w:] Birds of the World [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. (ang.).
  12. Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Podrodzina: Aethiinae Anonymous, 1908 (1840) - nurniczki (Wersja: 2022-09-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-10-10].
  13. N.A. Smith. The fossil record and phylogeny of the auklets (Pan-Alcidae, Aethiini). „Journal of Systematic Palaeontology”. 12 (2). s. 217–236. DOI: 10.1080/14772019.2012.742147. (ang.).