Przejdź do zawartości

Agomelatyna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Agomelatyna
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C15H17NO2

Masa molowa

243,30 g/mol

Identyfikacja
Numer CAS

138112-76-2

PubChem

82148

DrugBank

DB06594

Klasyfikacja medyczna
ATC

N06AX22

Agomelatyna (łac. agomelatinum) – organiczny związek chemiczny, dysinhibitor noradrenaliny i dopaminy (NDDI), opracowana w 2005 roku syntetyczna pochodna melatoniny, stosowana jako lek przeciwdepresyjny[1][2].

Mechanizm działania

[edytuj | edytuj kod]

Agomelatyna to agonista receptorów melatoninowych MT1 i MT2[3] i antagonista receptorów serotoninowych 5-HT2C[4]. Lek przywraca rytm dobowy, przyspiesza wystąpienie fazy snu[5], powoduje spadek temperatury ciała

Poprzez antagonizm wobec receptorów 5-HT2C agomelatyna odhamowuje uwalnianie noradrenaliny i dopaminy, głównie w korze przedczołowej, stąd określana jest jako dysinhibitor noradrenaliny i dopaminy. Lek nie wpływa również na pamięć oraz fazę czuwania w ciągu dnia. U pacjentów cierpiących na depresję agomelatyna skraca czas zasypiania, wydłuża sen wolnofalowy, nie oddziałuje jednak na fazę REM[6]. Agomelatyna nie wpływa na wychwyt zwrotny neuroprzekaźników, nie jest inhibitorem MAO, nie wykazuje powinowactwa do receptorów α-adrenergicznych, β-adrenergicznych, histaminowych, cholinergicznych, dopaminergicznych i benzodiazepinowych.
W przeciwieństwie do wielu innych leków przeciwdepresyjnych, agomelatyna nie powoduje zaburzeń funkcji seksualnych[7] oraz nie powoduje objawów odstawiennych po nagłym zaprzestaniu leczenia. Nie działa również uzależniająco[8].

Farmakokinetyka

[edytuj | edytuj kod]

Agomelatyna wchłania się z przewodu pokarmowego szybko, osiągając po około 1–2 godzinach maksymalne stężenie w osoczu. Jej dostępność biologiczna jest jednak mała (poniżej 5%) i jest ona silnie uzależniona od czynników osobniczych. Wpływ na nią ma również płeć (biodostępność jest większa w przypadku kobiet). Pokarm nie wpływa na farmakokinetykę agomelatyny. Lek wiąże się z białkami osocza w 95%.
Agomelatyna jest dość szybko metabolizowana w wątrobie, przede wszystkim przy udziale CYP1A2. Powstałe metabolity, głównie pochodne hydroksylowe i demetylowe, są nieaktywne farmakologicznie. Okres półtrwania leku wynosi 1–2 godziny. Sprzężone metabolity wydalane są w 80% z moczem.

Wskazania

[edytuj | edytuj kod]

Leczenie dużych epizodów depresyjnych u osób dorosłych[9].

Przeciwwskazania

[edytuj | edytuj kod]

Ostrzeżenia specjalne

[edytuj | edytuj kod]
  1. Po wprowadzeniu agomelatyny do obrotu zgłaszano u leczonych nią pacjentów przypadki uszkodzenia wątroby, w tym niewydolność wątroby (kilka przypadków zakończonych zgonem lub wymagających przeszczepienia wątroby u pacjentów z czynnikami ryzyka uszkodzenia wątroby), zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych ponad 10 razy przekraczające górną granicę normy (GGN),zapalenie wątroby i żółtaczkę[10]. W przypadku, gdy ich wartość trzykrotnie przekracza normę, leczenie agomelatyną należy przerwać.
  2. Agomelatyna nie powinna być stosowana w leczeniu depresji u pacjentów poniżej 18. roku życia. Badania kliniczne wskazują, że stosowanie leków przeciwdepresyjnych w tej grupie wiekowej zwiększa częstość występowania myśli i prób samobójczych oraz napadów agresji.
  3. Należy zachować szczególną ostrożność podczas leczenia agomelatyną chorych ze stwierdzoną w wywiadzie manią lub hipomanią.
  4. Agomelatyna, podobnie jak inne leki przeciwdepresyjne, powodować może, w początkowej fazie leczenia, nasilenie myśli samobójczych, a także występowanie prób samobójczych i samookaleczeń. Należy poinformować bliskich chorego o konieczności bacznego obserwowania stanu pacjenta i zgłaszania lekarzowi prowadzącemu leczenie każdego symptomu, który świadczyć może o pogorszeniu stanu psychicznego.

Interakcje

[edytuj | edytuj kod]

Fluwoksamina, podobnie jak inne silne inhibitory CYP1A2, hamuje metabolizm agomelatyny, powodując znacznie zwiększenie ekspozycji na lek. Dlatego też nie jest wskazane jednoczesne podawanie agomelatyny i leków blokujących CYP1A2. Estrogeny kilkakrotnie zwiększają biodostępność agomelatyny, podobnie jak inne leki będące umiarkowanymi inhibitorami CYP1A2 (np. propranolol, grepafloksacyna, enoksacyna). Należy zachować ostrożność przepisując agomelatynę i wymienione preparaty. W trakcie leczenia agomelatyną nie należy spożywać alkoholu, a palenie tytoniu zmniejsza biodostępność leku.

Działania niepożądane

[edytuj | edytuj kod]

Najczęściej notuje się zawroty głowy, senność lub bezsenność, migrenę, objawy ze strony przewodu pokarmowego (nudności, biegunkę, zaparcia, bóle brzucha), nadmierną potliwość, bóle pleców, zmęczenie, zwiększenie aktywności aminotransferaz, niepokój i lęk. Rzadziej dochodzi do pobudzenia, drażliwości i agresji oraz dziwnych snów i koszmarów sennych, a także objawy fizyczne, takie jak różne reakcje skórne i zaburzenia widzenia. Rzadko dochodzi do wystąpienia manii lub hipomanii, omamów, wysypki, obrzęków, zapalenie wątroby i innych zaburzeń funkcjonowania tego organu[11].

Preparaty w Polsce

[edytuj | edytuj kod]

W 2019 r. w Polsce dopuszczone do handlu były tabletki zawierające 25 mg agomelatyny, pod nazwami: Agolek, Aglometine, Aglometyna, lamegon, Symago i Valdoxan. Wszystkie te preparaty dostępne są na receptę[12].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Randy A. Sansone, Lori A. Sansone, Agomelatine: a novel antidepressant, „Innovations in Clinical Neuroscience”, 8 (11), 2011, s. 10–14, PMID22191083, PMCIDPMC3244295 [dostęp 2021-11-08] (ang.).
  2. Elisabeth Mocaër i inni, Comment déveloper un antidépresseur au mécanisme d’action innovant: l’exemple de l’agomélatine, „Medecine Sciences”, 21 (10), 2005, s. 888–893, DOI10.1051/medsci/20052110888, PMID16197911 (fr.).
  3. Jean Pierre Olié, Siegfried Kasper, Efficacy of agomelatine, a MT1/MT2 receptor agonist with 5-HT2C antagonistic properties, in major depressive disorder, „The International Journal of Neuropsychopharmacology”, 10 (5), 2007, s. 661–673, DOI10.1017/S1461145707007766, PMID17477888 (ang.).
  4. M.J. Millan i inni, The novel melatonin agonist agomelatine (S20098) is an antagonist at 5-hydroxytryptamine2C receptors, blockade of which enhances the activity of frontocortical dopaminergic and adrenergic pathways, „The Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics”, 306 (3), 2003, s. 954–964, DOI10.1124/jpet.103.051797, PMID12750432 (ang.).
  5. Giorgio Racagni, Marco A. Riva, Maurizio Popoli, The interaction between the internal clock and antidepressant efficacy, „International Clinical Psychopharmacology”, 22 Suppl 2, 2007, S9–S14, DOI10.1097/01.yic.0000277957.75852.c7, PMID17917564 (ang.).
  6. M. Cecilia Lopes, Maria-Antonia Quera-Salva, Christian Guilleminault, Non-REM sleep instability in patients with major depressive disorder: subjective improvement and improvement of non-REM sleep instability with treatment (Agomelatine), „Sleep Medicine”, 9 (1), 2007, s. 33–41, DOI10.1016/j.sleep.2007.01.011, PMID17826314 (ang.).
  7. Sidney H. Kennedy i inni, A double-blind comparison of sexual functioning, antidepressant efficacy, and tolerability between agomelatine and venlafaxine XR, „Journal of Clinical Psychopharmacology”, 28 (3), 2008, s. 329–333, DOI10.1097/JCP.0b013e318172b48c, PMID18480691 (ang.).
  8. S.R. Pandi-Perumal i inni, Could agomelatine be the ideal antidepressant?, „Expert Review of Neurotherapeutics”, 6 (11), 2006, s. 1595–1608, DOI10.1586/14737175.6.11.1595, PMID17144776 (ang.).
  9. Christian R. Dolder, Michael Nelson, Morgan Snider, Agomelatine treatment of major depressive disorder, „The Annals of Pharmacotherapy”, 42 (12), 2008, s. 1822–1831, DOI10.1345/aph.1L296, PMID19033480 (ang.).
  10. Agodeprin. Broszura edukacyjna dla lekarzy [online], Sandoz [dostęp 2021-11-08].
  11. Agomelatyna, [w:] Indeks Leków MP, opis substancji, Medycyna Praktyczna [dostęp 2021-11-08].
  12. Agomelatyna, [w:] Indeks Leków MP, lista preparatów, Medycyna Praktyczna [dostęp 2021-11-08].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Małgorzata Rzewuska, Leczenie zaburzeń psychicznych, wyd. 3, Warszawa: PZWL, 2006, ISBN 83-200-3354-3.