Przejdź do zawartości

Andrzej Romanowski (literaturoznawca)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Andrzej Romanowski
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

20 sierpnia 1951
Kraków

Zawód, zajęcie

literaturoznawca, nauczyciel akademicki

Partia

ROAD, UD, UW, PD

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Srebrny Krzyż Zasługi Medal Komisji Edukacji Narodowej

Andrzej Romanowski (ur. 20 sierpnia 1951 w Krakowie) – polski literaturoznawca, publicysta i nauczyciel akademicki, profesor nauk humanistycznych, profesor zwyczajny Uniwersytetu Jagiellońskiego, od 2003 redaktor naczelny Polskiego Słownika Biograficznego.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

W 1974 ukończył studia na Uniwersytecie Jagiellońskim, w 1982 na UJ obronił pracę doktorską pt. Poezja polska 1908–1918 wobec problemów wojny i niepodległości. W latach 80. współpracował z prasą drugiego obiegu, publikował na łamach podziemnego pisma „Polityka Polska” (związanego z Ruchem Młodej Polski) pod pseudonimem „Jakub Czechryński”[1]. W 1999 uzyskał stopień doktora habilitowanego w oparciu o rozprawę zatytułowaną Młoda Polska wileńska. Tytuł profesora otrzymał w 2004. Był stypendystą Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce (1990). Zawodowo związany z Uniwersytetem Jagiellońskim, został profesorem nadzwyczajnym i następnie profesorem zwyczajnym[2] UJ, a także kierownikiem Katedry Kultury Literackiej Pogranicza na Wydziale Polonistyki tej uczelni. W 2003 został również pracownikiem naukowym Instytutu Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie, objął później stanowisko profesora zwyczajnego tej jednostki[3].

Jego zainteresowania naukowe obejmują literaturę polską wschodniego pogranicza, związki literackie polsko-ukraińsko-białorusko-litewskie, stosunek polskiej literatury wobec walki o niepodległość, ważne cytaty polskiej literatury. W 2003 objął stanowisko redaktora naczelnego Polskiego Słownika Biograficznego (przejął funkcję po Henryku Markiewiczu). W tym samym roku został powołany w skład Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej Akademii Nauk. W latach 1976–2002 publikował w „Tygodniku Powszechnym” (używał początkowo pseudonimu „Grzegorz Bytnar”[4]); w latach 1990–2002 był również redaktorem tego pisma. Pracował ponadto w redakcjach „Świata” (1989) i „Myśli Demokratycznej” (w 1991 redaktor naczelny). W 2020 został stałym felietonistą tygodnika „Przegląd[5].

Wchodził w skład władz regionalnych i krajowych Ruchu Obywatelskiego Akcji Demokratycznej, Unii Demokratycznej oraz Unii Wolności. W 2012 został członkiem rady politycznej Partii Demokratycznej – demokraci.pl. Członek Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego w Warszawie[6].

Odznaczenia i wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]

W 2015 odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[7]. Odznaczony także Srebrnym Krzyżem Zasługi] (2003)[8] i Medalem Komisji Edukacji Narodowej.

We wrześniu 2000 za książkę Młoda Polska wileńska wyróżniony został nagrodą Krakowska Książka Miesiąca. W 2008 wręczono mu medal „Zasłużony dla Tolerancji” oraz nagrodę Kowadła, przyznawaną przez lewicowe krakowskie stowarzyszenie Kuźnica. W 2023 otrzymał tytuł honorowego obywatela gminy Kadzidło[9].

Wybrane publikacje

[edytuj | edytuj kod]
  • Rozkwitały pąki białych róż (antologia poezji I wojny światowej, 1990)
  • Przed złotym czasem (szkice historycznoliterackich, 1991)
  • Pokój z Sowietami spiszem bagnetami. Antologia (współautor z Adamem Rolińskim, 1994)
  • Młoda Polska wileńska (2000)
  • Podróż na wschód (2001)
  • Ludzie tamtego czasu (2002)
  • Jak oszukać Rosję. Losy Polaków XVIII–XX wieku (2002)
  • Pozytywizm na Litwie (2003)
  • Skrzydlate słowa (współautor Henryk Markiewicz; słownik cytatów, seria I: 1990, seria II: 1998)
  • Prawdziwy koniec Rzeczy Pospolitej (2007)
  • Rozkosze lustracji (2007)
  • Polski Słownik Biograficzny. Przeszłość, teraźniejszość, perspektywy (2010)
  • Wielkość i upadek Tygodnika Powszechnego (2011)
  • Eugeniusz Kwiatkowski (2014)
  • Tak, jestem córką Jakuba Bermana (współautor Lucyna Tychowa, 2016)
  • Wschodnim pograniczem literatury polskiej. Od średniowiecza do Oświecenia (2018)
  • Antykomunizm, czyli upadek Polski. Publicystyka lat 1998–2019 (2019)
  • Pamięć gromadzi prochy. Szkice historyczne i osobiste (2021)
  • Odwieczny PiS czyli Historia Polski (2023)
  • Polska: kalejdoskop kultur (2024)
  • Życie pełne historii (wywiad rzeka przeprowadzony przez Pawła Dybicza, 2024)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Kto był kim w drugim obiegu? Słownik pseudonimów pisarzy i dziennikarzy: 1976–1989. Dobrosława Świerczyńska (red.), Cecylia Gajkowska (oprac.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995.
  2. Prof. dr hab. Andrzej Romanowski. uj.edu.pl. [dostęp 2019-06-28].
  3. Andrzej Romanowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2019-06-28].
  4. Edward Chudziński, Stefan Ciepły, Filip Ratkowski: Autorytaryzm tak się wżarł w naszą świadomość, że bez nienawiści nie umiemy żyć. tygodnikprzeglad.pl, 25 stycznia 2009. [dostęp 2023-04-12].
  5. Andrzej Romanowski. tygodnikprzeglad.pl. [dostęp 2021-08-31].
  6. Stowarzyszenie Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego – O Stowarzyszeniu. wolnaeuropa.pl. [dostęp 2023-12-14].
  7. M.P. z 2015 r. poz. 851
  8. M.P. z 2003 r. nr 52, poz. 820
  9. Piotr Szymon Łoś: Wesele Kurpiowskie w Kadzidle 2023. rdc.pl, 18 czerwca 2023. [dostęp 2024-04-15].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Współcześni uczeni polscy. Słownik biograficzny. Janusz Kapuścik (red. nauk.). T. V: Suplement A–Ż. Warszawa: Ośrodek Przetwarzania Informacji, 2006.
  • Andrzej Romanowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2019-06-28].