Przejdź do zawartości

Archidiecezja lwowska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Archidiecezja lwowska
Ilustracja
Bazylika archikatedralna Wniebowzięcia NMP we Lwowie
Państwo

 Ukraina

Siedziba

Lwów

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Metropolia

lwowska

Katedra diecezjalna

Bazylika Metropolitalna Sanktuarium pw. Wniebowzięcia NMP

Biskup diecezjalny

Mieczysław Mokrzycki
(metropolita lwowski)

Biskup pomocniczy

Leon Mały
Edward Kawa

Dane statystyczne
Liczba wiernych

154 000

Liczba kapłanów
• w tym diecezjalnych
• w tym zakonnych


95
45

Liczba dekanatów

12

Liczba parafii

271

Powierzchnia

68.000 km²

Położenie na mapie Lwowa
Położenie na mapie Ukrainy
Położenie na mapie obwodu lwowskiego
Ziemia49°50′26,56″N 24°01′49,80″E/49,840710 24,030500
Strona internetowa
Herb archidiecezji lwowskiej
Archidiecezja lwowska na mapie Ukrainy

Archidiecezja lwowska (łac. Archidioecesis Leopolitana Latinorum) – historyczna diecezja Kościoła w Haliczu i Lwowie, metropolitalna archidiecezja rzymskokatolicka z siedzibą we Lwowie.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Chrześcijańska eparchia (diecezja) Kościoła istniała na Rusi Czerwonej od chrztu Rusi. W XIV wieku na jej podstawie powstała prawosławna metropolia halicka z siedzibą w Haliczu, istniejąca w latach 1303–1347 oraz 1371–1401. Została utworzona na ziemiach księstwa halicko-włodzimierskiego dzięki zabiegom księcia Lwa Halickiego i Jerzego I w 1303. W sierpniu 1347, wskutek zabiegów metropolity kijowskiego Teognosta, decyzją patriarchy Izydora I i cesarza Jana VI Kantakuzena metropolia halicka została zlikwidowana.

W 1349 Kazimierz Wielki podjął starania o utworzenie metropolii łacińskiej w Haliczu – drugiej obok gnieźnieńskiej, a w latach 50. usiłował obsadzić biskupstwo we Lwowie.

W 1358 Innocenty VI mianował biskupem lwowskim Tomasza OP, diecezja nie została wówczas zorganizowana i Urban V w 1363 zlecił arcybiskupowi gnieźnieńskiemu przeprowadzenie procesu informacyjnego a Bonifacy IX mianował biskupów Jerzego OFM i Hermana Wytkinda OP.

W 1412 staraniem metropolity halickiego (bez metropolii) Macieja z Egeru i księcia Władysława Opolczyka antypapież Jan XXIII 28 sierpnia 1412 przeniósł stolicę metropolii z Halicza do Lwowa, bullę uroczyście promulgował 24 grudnia 1414 abp Jan Rzeszowski. Metropolii lwowskiej podlegały wtedy biskupstwa w Przemyślu, Chełmie, Włodzimierzu (od 1427r. w Łucku), Kijowie, Kamieńcu Podolskim oraz sufragania w Serecie na Mołdawii. W 1593 roku w archidiecezji lwowskiej diecezje zostały podzielone przez arcybiskupa Jana Dymitra Solikowskiego na dekanaty, grupujące kilka lub kilkanaście parafii[1]. Dziekani czuwali nad funkcjonowaniem organizacji kościelnej w dekanacie i wizytowali podległe sobie miasta i wsie parafialne. Około 1650 r. w archidiecezji lwowskiej było 7 dekanatów[2] (lwowski, grodzieński, żydaczowski, uścieński, rohatyński, złoczowski i trembowleński) i 125 parafii[1]. Kolejna reorganizacja Kościoła na omawianym terenie nastąpiła dopiero w końcu XVIII w. W 1765 r. staraniem arcybiskupa Wacława Hieronima Sierakowskiego archidiecezja lwowska podzielona została na 3 archidiakonaty[1]. W tym samym roku zwiększono również liczbę dekanatów z 7 do 12. W okresie od 1669 r. do 1772 r. powstało na wschodzie 5 kolegiat; z tego 3 w archidiecezji lwowskiej: w Stanisławowie, Żółkwi, Lwowie (parafia NMP – Śnieżnej). W 1772 r. w archidiecezji lwowskiej były 3 archidiakonaty i 12 dekanatów oraz 150 parafii[1].

Podział na dekanaty w 1928, kolorem czerwonym zaznaczona granica polsko-sowiecka (ukraińska) po wojnie

Po I rozbiorze doszło do zmian organizacyjnych. W 1782 r. cesarz Józef II wcielił do archidiecezji lwowskiej cząstki diecezji łuckiej (10 parafii) i kamienieckiej (10 parafii). Po trzecim rozbiorze Austria włączyła do archidiecezji lwowskiej 47 parafii odłączonych od diecezji łuckiej. W 1938 r. na terenie archidiecezji funkcjonowało 412 parafii. Po 1945 roku na terytorium Polski pozostało 27 parafii archidiecezji lwowskiej, dla których utworzono administrację apostolską z siedzibą w Lubaczowie[1].

Patroni archidiecezji

[edytuj | edytuj kod]

W 1909 na prośbę św. abpa Józefa Bilczewskiego św. Pius X ustanowił święto NMP Królowej Polski obchodzone w archidiecezji lwowskiej wyznaczając je na pierwszą niedzielę maja na pamiątkę ślubów Jana Kazimierza oraz ogłosił Matkę Bożą Królową Korony Polskiej wraz z bł. Jakubem Strzemię patronami archidiecezji lwowskiej. W 1910 NMP Królowa Polski została ogłoszona główną patronką archidiecezji. Obecnie zamiast NMP Królowej Polski, patronką jest NMP Łaskawa, której uroczystość obchodzi się 1 kwietnia, w rocznicę ślubów króla Polski Jana Kazimierza w katedrze lwowskiej w 1656.

Biskupi

[edytuj | edytuj kod]

Katedra

[edytuj | edytuj kod]

Siedziba kurii

[edytuj | edytuj kod]

Kuria Rzymskokatolicka Archidiecezji Lwowskiej ma siedzibę w Pałacu Arcybiskupów Łacińskich umiejscowionym na wzgórzu nad Wałami Gubernatorskimi, wybudowanym w 1844 roku[3] (obecnie ul.Wynnyczenki 32).

Seminarium duchowne

[edytuj | edytuj kod]

Od 1996 w Brzuchowicach pod Lwowem działa reaktywowane Wyższe Seminarium Duchowne Archidiecezji Lwowskiej. Od 2009 przy seminarium dla osób świeckich działa Instytut Teologiczny im. św. Józefa Bilczewskiego.

Dekanaty

[edytuj | edytuj kod]

Obszar archidiecezji obejmuje obwód lwowski, iwanofrankowski, tarnopolski i czerniowiecki.

W 1992 roku archidiecezja została podzielona na dekanaty: Lwowski, Czerniowiecki, Iwano-Frankowski, Mościcki, Stryjski, Tarnopolski. W 1994 roku utworzono nowe dekanaty: Czortkowski, Samborski, a w 1998 roku utworzono dekanaty: Złoczowski, Żółkiewski. W 2000 roku utworzono dekanat Halicki, a w 2013 roku utworzono dekanat Gródecki.

Obecnie archidiecezja Lwowska jest podzielona na 12 dekanatów[4]:

Rezydencje biskupów

[edytuj | edytuj kod]

Z okazji 600-lecia Metropolii Lwowskiej został wydany medal upamiętniający z inskrypcjami 1375-1975 oraz Semper Fidelis oraz z wizerunkiem bł. Jakuba Strzemię[5].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e Dorota Lewandowska (oprac.), Akta parafii wyznania rzymskokatolickiego z archidiecezji lwowskiej, lata: 1601-1685, 1740-1951. Inwentarz zespołu PL, 1 303 [online], www.agad.gov.pl [dostęp 2019-02-21].
  2. Tomasz Pirawski, RELATIO STATUS ALMAE ARCHIDIOECESIS LEOPOLIENSIS, TOWARZYSTWO HISTORYCZNE WE LWOWIE, 1893, s. 125-126 (pol.).
  3. naszdziennik.pl: Lwowska kuria w remoncie. [dostęp 2009-03-05]. (pol.).
  4. Opis dekanatów na stronie archidiecezji(ua).
  5. Medal dla upamiętnienia 600-lecia Metropolii Lwowskiej. „Biuletyn”. Nr 34, s. 34, czerwiec 1978. Koło Lwowian w Londynie. 

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • B. Modzelewska, W. Osadczy, Lwowska archidiecezja katolicka, w: Encyklopedia katolicka, t. XI, Lublin 2006.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]