Przejdź do zawartości

Burzyk szary

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Burzyk szary
Ardenna grisea[1]
(Gmelin, 1789)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

rurkonose

Rodzina

burzykowate

Rodzaj

Ardenna

Gatunek

burzyk szary

Synonimy
  • Procellaria grisea Gmelin, 1789[2]
  • Puffinus griseus (Gmelin, 1789)[1]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania

     zimowiska

     lęgowiska

Burzyk szary[4] (Ardenna grisea) – gatunek dużego wędrownego ptaka oceanicznego z rodziny burzykowatych (Procellariidae). Bliski zagrożenia wyginięciem. Nie wyróżnia się podgatunków[5].

Zasięg występowania

[edytuj | edytuj kod]

Burzyk szary gnieździ się na wyspach półkuli południowej, położonych w pobliżu Nowej Zelandii, Australii i Chile (w tym na Ziemi Ognistej i wyspie Guafo), oraz na Falklandach[3]. Zimę (na półkuli północnej panuje wówczas lato) spędza na północnym Atlantyku i Pacyfiku. Do Polski zalatuje sporadycznie – do 2017 odnotowano 14 stwierdzeń, kolejne 4 w roku 2018[6].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Burzyk szary sfotografowany u wybrzeży Nowej Zelandii
Wygląd
Wierzch ciała brązowoczarny, spód nieco bledszy. Na dolnej powierzchni skrzydeł słabo widoczne, białawe plamy. Dziób i nogi ciemne.
Wymiary średnie
  • Długość ciała ok. 42–46 cm
  • Rozpiętość skrzydeł ok. 100–110 cm
  • Masa ciała ok. 800 g

Ekologia

[edytuj | edytuj kod]
Biotop
Gnieździ się na morskich wybrzeżach, poza sezonem lęgowym przebywa na pełnym morzu.
Gniazdo
Nora o długości do 1 m wygrzebana w ziemi przez obydwoje rodziców, rzadziej w szczelinie skalnej. Na dnie nory lub szczeliny gniazdo wysłane trawą i mchem. Tworzy wielkie kolonie.
Jaja
W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w listopadzie–grudniu jedno jajo.
Wysiadywanie
Jajo wysiadywane jest przez okres 7–8 tygodni przez obydwoje rodziców. Pisklęta usamodzielniają się po 14 tygodniach.
Pożywienie
Głównie drobne ryby. Ponadto skorupiaki i głowonogi[3].

Status i ochrona

[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2004 roku uznaje burzyka szarego za gatunek bliski zagrożenia (NT – Near Threatened); wcześniej, od 1988 roku klasyfikowano go jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność światowej populacji szacuje się na 4,4 miliona par lęgowych. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[3]. Wpływ na spadek liczebności tego gatunku ma rybołówstwo (np. zaplątywanie się w rybackie sieci), masowy odłów i zabijanie piskląt i młodocianych osobników przez Maorysów w Nowej Zelandii (uregulowane prawnie, dozwolone od 1 kwietnia do 31 maja na kilkudziesięciu wysepkach wokół Wyspy Stewart[7]), być może także zmiany klimatu[3].

W Polsce burzyk szary podlega ścisłej ochronie gatunkowej[8].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Puffinus griseus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2014-02-23] (ang.).
  2. Sooty Shearwater (Puffinus griseus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-04)]. (ang.).
  3. a b c d e BirdLife International, Ardenna grisea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2019-09-02] (ang.).
  4. Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Procellariidae Leach, 1820 - burzykowate - Petrels & shearwaters (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-06-21].
  5. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Petrels, albatrosses. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-05-19]. (ang.).
  6. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 35. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2018. „Ornis Polonica”. 60, s. 125–160, 2019. 
  7. Tītī − muttonbirding. [w:] Te Ara – The Encyclopedia of New Zealand [on-line]. [dostęp 2020-06-21]. (ang.).
  8. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]