Przejdź do zawartości

Chrześcijaństwo liberalne

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Chrześcijaństwo liberalne albo chrześcijański liberalizm to ruch zapoczątkowany i prezentowany w XIX w. przez część chrześcijaństwa, w szczególności ewangelickiego, zwracający uwagę na indywidualne i subiektywne podejście jednostki do Boga.

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]

Ruch, którego korzenie tkwią w myśli teologicznej Friedriecha Schleiermachera charakteryzuje się następującymi cechami:

  • wewnętrzną różnorodnością opinii
  • przyjęciem nadrzędnej krytyki Biblii wraz z chęcią kwestionowania nadprzyrodzonych elementów opowieści biblijnych (np. dzieworództwa)
  • odrzuceniem dosłownej interpretacji Biblii i jej nieomylności
  • wolnością konstruowania własnych, osobistych wizji Boga
  • innym spojrzeniem na zbawienie niż tym prezentowanym przez konserwatywnych chrześcijan (np. negacja istnienia Szatana i piekła)
  • naciskiem na poczucie włączającej przynależności i wspólnoty, w ostatnich latach stosowany do mniejszości: rasowych, seksualnych i narodowych oraz kobiet.
  • wolą rozważenia i przyjęcia punktów widzenia które mają inne korzenie niż chrześcijańskie
  • łączą teologię z nowoczesnymi teoriami naukowymi.
  • permisywizmem w wielu kwestiach obyczajowych (np. dopuszczanie związków osób tej samej płci, kapłaństwo kobiet, aborcji, eutanazji etc).

Teologia liberalna w ewangelickiej myśli teologicznej

[edytuj | edytuj kod]

W nurcie ewangelickim teologia liberalna swoją świetność przeżywała w XIX wieku. Rozwój liberalnej myśli teologicznej wynikał z reakcji na scjentystyczne poglądy oświeceniowe. Głównym myślicielem, który wytyczył ścieżki pod późniejszy nurt, był Friedrich Schleiermacher. W jego koncepcjach teologicznych objawienie Boga jest aktem wewnętrznym, dokonuje się w człowieku. Pogląd ten stoi w sprzeczności do luterańskiej i reformowanej ortodoksji. W myśli ortodoksyjnej objawienie było aktem zewnętrznym (transcendentny Bóg przychodzi do człowieka z zewnątrz). Według Schleiermachera wiara (religia) jest przez to indywidualna i subiektywna, każdy wierzący człowiek ma własny ogląd Boga[1]. W związku z tym, dużą rolę w teologii Schleiermachera zaczęła odgrywać hermeneutyka. W ciągu XIX stulecia, wraz z rozwojem nauk przyrodniczych, antropologii i archeologii, liberalna teologia, poprzez metodę historyczno-krytyczną, dążyła do przebadania w sposób naukowy orędzia biblijnego. W szczególności archeologia dostarczyła wielu faktów i narzędzi dla teologów zajmujących się egzegezą i biblistyką (np. Julius Wellhausen). Nowe odkrycia sprawiły, że wśród teologów pojawił się postulat redukowania orędzia biblijnego do treści znajdujących odzwierciedlenie w przekazie naukowym. Indywidualizacja objawienia, doprowadziła do poglądu, jakoby Bóg objawiał się wszystkim ludziom, nawet tym, którzy nie przynależą do chrześcijaństwa. Ernst Troeltsch tworzący pod wpływem ewolucjonizmu, wyprowadził koncepcję, iż objawienie pojawia się w każdym człowieku i w każdej religii, jednakże dopiero w chrześcijaństwie znajduje ono swą najdoskonalszą formę. Do innych myślicieli liberalnych należą, przede wszystkim, Adolf von Harnack i Albrecht Ritschl[2]. Teologia liberalna znalazła także zwolenników na gruncie polskiej teologii ewangelickiej, a do jej najważniejszych polskich przedstawicieli należą Wiktor Niemczyk i Karol Serini. Subiektywne spojrzenie na Boga, własne interpretacje chrześcijaństwa, a w ostateczności indywidualna moralność doprowadziły do kompromitacji teologii liberalnej w momencie wybuchu I wojny światowej, gdy wielu, spośród niemieckich teologów poparło zaangażowanie w walkę. Reakcją na teologię liberalną była teologia dialektyczna, reprezentowana przede wszystkim przez Karla Bartha i Emila Brunnera. Od lat sześćdziesiątych XX wieku teologia liberalna znajduje jednak zwolenników. Do najważniejszych współczesnych teologów liberalnych należy anglikański teolog i biskup John Shelby Spong.

Najważniejsi przedstawiciele

[edytuj | edytuj kod]

Wspólnoty protestanckie i anglikańskie

[edytuj | edytuj kod]

Katolicyzm

[edytuj | edytuj kod]
  • Gustavo Gutiérrez Merino (1928-) – peruwiański filozof, teolog i duchowny dominikański uważany za jednego z twórców teologii liberalnej.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Por. Friedrich Daniel Ernst Schleiermacher: Mowy o religii do wykształconych spośród tych, którzy nią gardzą. Wyd. 1. Kraków: Znak, 1995, s. 67-117.
  2. Por. Horst Georg Pöhlmann: Abriss der Dogmatik: Ein Kompendium. Gütersloh: Gütersloher Verlagshaus, 2002.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewn. (anglojęzyczne)

[edytuj | edytuj kod]

Przeciw

[edytuj | edytuj kod]