Przejdź do zawartości

Hala Torwar

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Hala Torwar
Ilustracja
Hala od strony ul. Łazienkowskiej
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Adres

ul. Łazienkowska 6a
00-449 Warszawa

Lata budowy

1953–1957

Otwarta

12 grudnia 1953[1]

Architekt

Julian Brzuchowski
Danuta Breda

Właściciel

Skarb państwa

Operator

Centralny Ośrodek Sportu

Liczba miejsc
Stałych

4806[2]

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Hala Torwar”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Hala Torwar”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Hala Torwar”
Ziemia52°13′20,83″N 21°02′31,94″E/52,222453 21,042206
Wnętrze hali

Hala Torwar, hala widowiskowa Torwar, hala Torwar I, także hala COS Torwar[3]hala sportowo-widowiskowa, zlokalizowana przy ul. Łazienkowskiej 6a w Warszawie.

Obok, pod tym samym adresem, znajduje się hala COS Torwar Lodowisko (również Lodowisko Torwar II i Lodowisko Torwar)[4][5], otwarta w 1997 roku. Zarządcą obu obiektów jest Centralny Ośrodek Sportu (COS)[6].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Decyzja o budowie pierwszego sztucznego lodowiska w Warszawie zapadła w styczniu 1953 roku, a na miejsce inwestycji wybrano dawną część parku Agrykola przy ulicy Łazienkowskiej. Lokalizacja ta uwzględniała naturalną skarpę jako osłonę przed ciepłymi wiatrami i oparcie dla trybun, a ponadto dogodne połączenie z centrum miasta oraz sąsiedztwo obiektów Legii[1]. Obiekt został wzniesiony w latach 1953–1957 według projektu Juliana Brzuchowskiego i Danuty Bredy jako pierwsze w Warszawie kryte lodowisko[7].

Nazwa Torwar miała łączyć przeznaczenie budynku (tor łyżwiarski) z miastem (Warszawa)[7]. Pierwszy kwartał 1953 roku upłynął na zaadaptowaniu starego projektu lodowiska autorstwa inż. Brzuchowskiego i dostosowaniu go do istniejących potrzeb. W maju 1953 roku na placu budowy ruszyły roboty ziemne, następnie prace przy betonowej płycie i kanale, a także budowa budynku maszynowni[1]. Obiekt posiadał trybuny na 7200 miejsc. Na elewacji umieszczono mozaikę „Łyżwiarze” Hanny Żuławskiej (usuniętą podczas modernizacji w latach 90.)[8][7]. Pierwsze mrożenie sztucznej tafli odbyło się 18 listopada 1953 roku, a nadzorował je − sprowadzony specjalnie ze Stalinogrodu (Katowic) − lodomistrz Mutke. Zamrożona tafla uzyskała pozytywną ocenę, charakteryzując się większą mocą zamrażania. 19 listopada 1953 roku pojawili się na niej pierwsi łyżwiarze: wielokrotny mistrz Polski w jeździe szybkiej Janusz Kalbarczyk, były mistrz Polski w jeździe figurowej Bolesław Staniszewski, łyżwiarki Anna Skrzetuska i E. Niemczykówna, a także znani hokeiści Franciszek Głowacki oraz Tadeusz Dolewski. Oficjalnym terminem uroczystego otwarcia lodowiska miał być 3 stycznia 1954 roku ale zdecydowano się na przyspieszenie i oficjalne uroczystości otwarcia odbyły się 12 grudnia 1953 roku. Podczas inauguracji rozegrano mecz hokejowy CWKS Warszawa z Gwardią Bydgoszcz (12:3). 3 stycznia 1954 roku rozegrano natomiast pierwsze spotkanie międzynarodowe, w którym CWKS pokonał Dynamo Weisswasser 6:5. 7 października 1954 roku odbył się z kolei premierowy mecz międzypaństwowy, a seniorska reprezentacja Polski uległa Związkowi Radzieckiemu 1:7[1].

Do lat 90. obiekt nie miał dachu, zadaszone (od 1967 r. według projektu zespołu: W. Humnicki, R. Piekarski W. Stocki)[9][10] były jedynie trybuny[11]. W konstrukcji zadaszenia po raz pierwszy w Polsce zastosowano kablobeton[7].

Mecze ligowe hokeja na lodzie rozgrywały na Torwarze drużyny Legii Warszawa[11] i Znicza Pruszków[12]. Od lat 70. na Torwarze odbywają się koncerty[13].

W latach 1998–1999[14] hala została przebudowana i oddana do ponownego użytku 26 listopada tego roku[1]. Inwestycja w dużej części sfinansowana została ze środków Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki[14]. Trybuny zmodernizowanego obiektu posiadają 4806 miejsc siedzących[2]. Służy głównie jako obiekt dla imprez masowych i wydarzeń sportowych rangi mistrzowskiej w różnych dyscyplinach. Organizowane są w niej również imprezy wystawiennicze. W części biurowej budynku ma siedzibę Centralny Ośrodek Sportu[15]. W 2009 r. Torwar był jedną z 7 aren mistrzostw Europy koszykarzy. Swoje oficjalne spotkania międzypaństwowe rozgrywały w nim również męskie reprezentacje Polski w siatkówce (dwumecz fazy interkontynentalnej Ligi Światowej 2001 z Grecją) i piłce ręcznej.

Po zachodniej stronie hali Torwar, pod tym samym adresem, zbudowano drugi obiekt sportowy z krytym lodowiskiem – halę Torwar II (COS Torwar Lodowisko)[16]. Ma ona 619 miejsc na trybunach[17]. Wybudowano ją w 1997 r., a jej projektantami byli Andrzej Ryba i Tomasz Kazimierski[10].

Inne informacje

[edytuj | edytuj kod]

Od nazwy obiektu pochodzi nazwa znajdującego się obok osiedla Torwar, wzniesionego w drugiej połowie lat 60. XX wieku[18].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e Historia COS Torwar. torwar.cos.pl. [dostęp 2023-01-13]. (pol.).
  2. a b COS Torwar. Specyfikacja techniczna obiektu COS Torwar. [w:] torwar.cos.pl [on-line]. [dostęp 2021-02-24].
  3. COS Torwar. [w:] Centralny Ośrodek Sportu [on-line]. torwar.cos.pl. [dostęp 2018-12-03].
  4. COS Torwar Lodowisko. torwar.cos.pl. [dostęp 2018-12-03]. (pol.).
  5. Lodowisko Torwar II. torwar.pl. [dostęp 2023-01-13]. (pol.).
  6. Misja i działalność COS [online], cos.pl [dostęp 2021-04-20] (pol.).
  7. a b c d Małgorzata Omilanowska, Katarzyna Uchowicz: POW. Ilustrowany atlas architektury Powiśla. Warszawa: Fundacja Centrum Architektury, 2017, s. 181. ISBN 978-83-943750-8-9.
  8. Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 890. ISBN 83-01-08836-2.
  9. Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 87.
  10. a b Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: "Arkada" Pracownia Historii Sztuki, 1998, s. 259. ISBN 83-908950-0-5.
  11. a b Stefan Szczepłek. Radość na gruzach. „Skarpa Warszawska”, s. 60, listopad 2020. 
  12. Zwycięstwo hokeistów. „Dziennik Bałtycki”, s. 8, Nr 280 z 2 grudnia 1991. 
  13. Najlepsze koncerty na COS Torwar - Historia [online], Blog AleBilet – informacje o muzyce i koncertach, 28 grudnia 2021 [dostęp 2022-01-03] (pol.).
  14. a b Nowy system nagłośnieniowy na hali Torwar. docplayer.pl. [dostęp 2023-01-13]. (pol.).
  15. Kontakt. cos.pl. [dostęp 2021-04-25].
  16. Hala TORWAR II Lodowisko. torwar.cos.pl. [dostęp 2017-08-18].
  17. Specyfikacja techniczna obiektu COS Torwar. torwar.cos.pl. [dostęp 2021-04-25].
  18. Lech Chmielewski: Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie. Warszawa: Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita”, 1987, s. 44. ISBN 83-85028-56-0.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]