Przejdź do zawartości

III wojna austriacko-turecka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wojna austriacko-turecka 1593-1606
Wojny austriacko-tureckie
Ilustracja
Wypowiedzenie wojny przez Turków
Czas

15931606

Terytorium

Wołoszczyzna, Węgry, Bałkany

Wynik

Zawarcie pokoju

Strony konfliktu
Imperium Osmańskie
Chanat Krymski
Austria
Królestwo Czech
Święte Cesarstwo Rzymskie
Królestwo Węgier
Dowódcy
Murad III
Mehmed III
Ahmed I
Rudolf II Habsburg
Siły
180 000 100 000
Straty
nieznane nieznane
brak współrzędnych

III wojna austriacko-turecka (15931606) – wojna pomiędzy cesarzem Rudolfem II jako królem Węgier a imperium osmańskim; jeden z serii konfliktów o panowanie na Węgrzech pomiędzy Habsburgami a Turkami.

W 1591 konflikt graniczny pomiędzy bejlerbejem Serbii Hassanem Paszą a banem Chorwacji Tomaszem Erdődym doprowadził do najazdu tego pierwszego na ziemie chorwackie, podlegające królowi węgierskiemu. Cesarz Rudolf II zaprzestał płacenia Turkom trybutu z Węgier. W 1593 armia cesarska pod dowództwem gen. Ruprechta Eggenberga pokonała siły Hassana Paszy pod Šišakiem, a bej zginął w walce.

W 1595 ruszyła wyprawa turecka pod wodzą wielkiego wezyra Sinana Paszy, który miał przywrócić porządek w naddunajskich lennach sułtana. Turcy zostali jednak pokonani w bitwie pod Giurgiu i musieli się wycofać.

W 1595 zmarł sułtan Murad III i na tron wstąpił jego syn, Mehmed III. Nowy, dynamiczny władca postanowił poprowadzić nową kampanię na Węgrzech. W 1596 zdobył Eger i pokonał armię arcyksięcia Maksymiliana Habsburga (brata Rudolfa II) w bitwie pod Mezőkeresztes. W latach 15971600 walki toczyły się ze zmiennym szczęściem, obie strony zajmowały i traciły węgierskie twierdze.

W 1599 hospodar wołoski Michał Waleczny podbił Mołdawię i Siedmiogród tworząc państwo niezależne względem Cesarstwa, Rzeczypospolitej Obojga Narodów i imperium osmańskiego. W 1600 uległ jednak wojskom cesarza w bitwie pod Mirăslău. Mołdawię i Wołoszczyznę zajęli Polacy, a gdy ci się wycofali, wkroczyli tam Turcy. Siedmiogród opanowało wojsko cesarskie. Michał Waleczny, przegnany przez Turków, uciekł do Austrii i uzyskał schronienie u cesarza.

W 1601 w Siedmiogrodzie wybuchło powstanie Zygmunta Batorego przeciw panowaniu Habsburgów i ich polityce kontrreformacji. Zostało stłumione, ale w 1604 wybuchło na nowo pod wodzą Stefana Bocskaya. Powstańcy zwyciężyli w bitwie pod Almosd. Bocskay zawarł z wielkim wezyrem tureckim Lala Mehmedem Paszą układ, na mocy którego sułtan miał przyznać księciu siedmiogrodzkiemu tytuł króla Węgier.

W latach 1603 i 1605 tureckie najazdy dotarły aż na ziemie austriackie i styryjskie. Kolejne sukcesy Turków spowodowały zwrot w polityce Bocskaya. W 1606 podpisał z nowym królem Węgier, Maciejem Habsburgiem (bratem Rudolfa II), pokój w Wiedniu. Na jego mocy Bocskay zrzekł się roszczeń do tytułu królewskiego, zachował Siedmiogród i uzyskał od Habsburgów nowe nabytki na Węgrzech, w tym Tokaj i Szatmar. Habsburgowie zobowiązali się przestrzegać węgierskich praw i wolności religijnych.

W listopadzie 1606 Habsburgowie zawarli z imperium osmańskim pokój w Zsitvatörök. Cesarz miał zapłacić jednorazową kontrybucję, ale został zwolniony z corocznego trybutu. Sułtan przejął zdobyte twierdze Kanizsę i Eger, a Habsburgowie Nograd i Nacz.

Pokój w Zsitvatörök nie uregulował problemów Węgier i nie mógł uchronić ich przed następnymi wojnami. Konflikt istniał tak długo, jak Węgry pozostawały podzielone między króla z rodu Habsburgów, sułtana tureckiego i księcia siedmiogrodzkiego. Sami Węgrzy byli wrogo nastawieni zarówno do władców niemieckich, jak i Turków.