Przejdź do zawartości

Iwan Krypjakewycz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Iwan Krypjakewycz
Іван Петрович Крип'якевич
Іван Холмський
Ilustracja
Iwan Krypjakewycz 1913
Data i miejsce urodzenia

25 czerwca 1886
Lwów

Data i miejsce śmierci

21 kwietnia 1967
Lwów

Zawód, zajęcie

historyk

Narodowość

ukraińska

Tytuł naukowy

profesor

Uczelnia

Uniwersytet Lwowski

Pomnik nagrobny Iwana Krypjakewycza na Cmentarzu Łyczakowskim

Iwan Krypjakewycz ukr. Іван Петрович Крип'якевич, pseudonim Iwan Chołmskyj ukr. Іван Холмський (ur. 25 czerwca 1886 we Lwowie – zm. 21 kwietnia 1967 tamże) – ukraiński historyk, profesor Uniwersytetu Lwowskiego, członek rzeczywisty Towarzystwa Naukowego im. Szewczenki i Akademii Nauk USRR.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie duchownego greckokatolickiego Petra Franca Krypjakewycza[1], który opuścił Chełmszczyznę i przeniósł się do Galicji po kasacie unii w Kongresówce przez władze carskie i towarzyszących kasacie prześladowaniach unitów.

W latach 1904–1909 studiował historię na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego. Uczeń Mychajła Hruszewskiego. W 1908 rozpoczął współpracę z Proswitą, od 1905 zaczął publikować w periodyku Towarzystwa Naukowego im. Szewczenki Записки НТШ. W 1911 obronił pracę doktorską Козаччина і Баторієві вольності i uzyskał stopień naukowy doktora, został wybrany na członka rzeczywistego Towarzystwa Naukowego im. Szewczenki.

W latach 1912–1914 wykładowca ukraińskiego gimnazjum akademickiego we Lwowie, później uczył historii w gimnazjach w Żółkwi i Rohatynie. W latach 1918–1919 privatdozent na Ukraińskim Uniwersytecie Państwowym w Kamieńcu Podolskim. Od 1920 sekretarz sekcji historycznej Towarzystwa Naukowego im. Szewczenki. W latach 1921–1924 wykładowca Tajnego Uniwersytetu Ukraińskiego we Lwowie, sekretarz senatu uczelni. Od 1924 redaktor Zapisków TNSz, od 1934 przewodniczący sekcji historycznej Towarzystwa. Działał społecznie w organizacjach ukraińskich (Komitet Opieki nad Pochówkami Wojskowymi, Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze „Плай”). w latach 1934-39 wykładowca historii Ukrainy na Greckokatolickiej Akademii Teologicznej we Lwowie. Autor wielu podręczników.

Po agresji ZSRR na Polskę i okupacji Lwowa przez Armię Czerwoną został w październiku 1939 kierownikiem katedry historii Ukrainy na Uniwersytecie Jana Kazimierza (od 1940 Lwowski Państwowy Uniwersytet im.Iwana Franki), od 1941 profesor tego uniwersytetu.

W okresie okupacji niemieckiej Lwowa pracował w latach 1942-44 jako redaktor wydań naukowych Wydawnictwa Ukraińskiego we Lwowie. Po ponownej okupacji miasta przez Armię Czerwoną w lipcu 1944 został oskarżony o burżuazyjny nacjonalizm ukraiński i z częścią ukraińskich naukowców Lwowa deportowany do Kijowa. Przez pewien czas pracował jako starszy pracownik naukowy w Instytucie Historii Akademii Nauk USRR. W 1949 jego synteza dziejów Ukrainy Історія України[2] została opublikowana pod pseudonimem Iwan Chołmskyj (ukr. Іван Холмський) w Nowym Jorku i Monachium[3].

W maju 1948 władze sowieckie zezwoliły mu na powrót do Lwowa, pracował w Muzeum Etnograficznym, przez pewien czas był bezrobotny. Od 1951 kierownik wydziału w Instytucie Nauk Społecznych Akademii Nauk USRR we Lwowie, w latach 1953-1962 dyrektor tego instytutu. 18 listopada 1958 wybrany na członka rzeczywistego Akademii Nauk USRR. W październiku 1961 otrzymał tytuł zasłużonego działacza nauki USRR.

Zmarł we Lwowie, pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim (pole 59).

Żona - Maria. Miał dwóch synów: Petra-Bohdana (chemik, specjalista chemii kryształów) i Romana (inżynier mechanik, naukowiec, dysydent).

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Клименко Нінель, Іван Крип'якевич як особистість і науковець (за новими джерелами) w: Український історичний журнал 2012, № 6 (507) (лист.—груд.), С. 96—110, ISSN 0130-5247. (ukr.)
  2. wersja elektroniczna
  3. Tomasz Stryjek, Historiografia a konflikt o Kresy Wschodnie w latach 1939-1953. Radzieckie, rosyjskie, ukraińskie i polskie prezentacje dziejów ziem wschodnich dawnej Rzeczypospolitej jako część „wojny ideologicznej” w okresie lat trzydziestych-pięćdziesiątych XX wieku w: Tygiel Narodów. Stosunki społeczne i etniczne na dawnych ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej 1939-1953. Praca zbiorowa pod redakcją Krzysztofa Jasiewicza, Warszawa 2002 wyd. Instytut Studiów Politycznych PAN i Oficyna Rytm ISBN 83-88794-72-8 ,s. 502.

Wybrane prace

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia, literatura, linki

[edytuj | edytuj kod]