Przejdź do zawartości

Język madurski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Basa Mathura
Obszar

Indonezja (wyspy Madura i Jawa), Singapur

Liczba mówiących

ok. 6,8 mln (2000)

Pismo/alfabet

łacińskie (dawniej jawajskie)

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
Ethnologue 5 rozwojowy
Kody języka
ISO 639-2 mad
ISO 639-3 mad
IETF mad
Glottolog nucl1460
Ethnologue mad
GOST 7.75–97 мад 411
BPS 0091 4
WALS mdr
SIL mad
Występowanie
Ilustracja
Języki Jawy i okolic. Madurski oznaczony na zielono.
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język madurski (Basa Mathura) − język austronezyjski używany na wyspie Madura oraz we wschodniej części Jawy. Posługują się nim Madurowie. Według danych z 2000 roku ma 6,8 mln użytkowników[1].

Jest dość rozdrobniony dialektalnie, wyróżnia się trzy główne dialekty: zachodni (bawean i bangkalan), centralny (pamekasan i sampang) i wschodni (sumenep i sapudi). Wariant sumenep pełni funkcję języka standardowego, służąc jako język mediów i edukacji[2]. Dodatkowe dialekty występują na Jawie[3]. Odmiana wysp Kangean jest słabo zrozumiała dla użytkowników dialektu wschodniego[2]. Bywa rozpatrywana jako odrębny język[4][5]. Użytkownicy odmiany bawean mają odrębną tożsamość językową[1].

Jego użytkownicy zamieszkują także pobliskie wyspy regionu (Bawean, Sapudi) oraz indonezyjską część Borneo (Kalimantan)[2]. Ludność madurska jest obecna również w Singapurze[1].

Wśród Madurów w użyciu są też języki indonezyjski i jawajski[1]. W madurskim występują zapożyczenia z malajskiego, jawajskiego, arabskiego, niderlandzkiego i innych języków[3]. W dialekcie bangkalan szczególnie silnie zaznaczyły się wpływy języka indonezyjskiego[1].

W madurskim, podobnie jak w pobliskich językach, istnieją hierarchiczne poziomy mowy, których użycie jest zależne od statusu rozmówców (kasar, tengnga’an i alos)[6]. Na leksykę wysoką składają się w przeważającej mierze pożyczki jawajskie[3].

W przeszłości zapisywany był pismem jawajskim, od pierwszych liter zwanym hanacaraka. Obecnie stosuje się alfabet łaciński[7]. Jest nauczany w szkołach podstawowych[1].

Istnieje wiele publikacji poświęconych temu językowi, choć ogólnie poświęcono mu mniej uwagi niż pozostałym językom regionu. W okresie holenderskim badaniem języka madurskiego zajmował się H.N. Kiliaan, autor opracowania gramatycznego (1897, 1911) i dwuczęściowego słownika madursko-holenderskiego (1904/05)[8].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Madura, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 19, Dallas: SIL International, 2016 [dostęp 2020-02-20] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-03] (ang.).
  2. a b c Clynes 1995 ↓, s. 485.
  3. a b c Clynes 1995 ↓, s. 486.
  4. David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Kangean, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2021-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06] (ang.).
  5. Sebastian Nordhoff, Harald Hammarström, Robert Forkel, Martin Haspelmath: Madurese. Glottolog 2.2. [dostęp 2014-04-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-05)]. (ang.).
  6. Davies 2010 ↓, s. 4, 473.
  7. Nothofer 2009 ↓, s. 673.
  8. Davies 2010 ↓, s. 6.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]