Przejdź do zawartości

Jan VI (król Portugalii)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jan VI
Ilustracja
ilustracja herbu
podpis
Król Brazylii, Portugalii i Algarve
Okres

od 20 marca 1816
do 10 marca 1826

Poprzednik

Maria I Bragança

Następca

Piotr IV Bragança

Dane biograficzne
Dynastia

Bragança

Data i miejsce urodzenia

13 maja 1767
Lizbona

Data i miejsce śmierci

10 marca 1826
w Lizbonie

Ojciec

Piotr III

Matka

Maria I

Żona

Karolina Joachima Burbon

Dzieci

Maria Teresa, Antoni, Maria Izabela, Piotr, Maria Franciszka, Izabela Maria, Michał, Maria da Assunção, Anna de Jesus

Odznaczenia
Wstęga Trzech Orderów (Portugalia) Wielki Łańcuch Orderu Wieży i Miecza (Portugalia) Krzyż Wielki Orderu Avis (Portugalia) Krzyż Wielki Orderu Chrystusa Wielki Łańcuch Orderu św. Jakuba od Miecza (Portugalia) Krzyż Wielki Orderu Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny z Vila Viçosa Kawaler/Dama Wielkiego Krzyża Honoru i Dewocji – Zakon Maltański (SMOM) Order Złotego Runa (Hiszpania) Order Podwiązki (Wielka Brytania) Order Słonia (Dania) Order Ducha Świętego (Francja) Krzyż Wielki Orderu Świętego Ludwika (Francja) Order Świętego Michała (Francja) Order Orła Czarnego (Prusy) Order św. Andrzeja (Imperium Rosyjskie) Order Świętego Aleksandra Newskiego (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny I klasy (Imperium Rosyjskie) Krzyż Wielki Orderu Karola III (Hiszpania) Order św. Ferdynanda - Krzyż Wielki (Hiszpania) Krzyż Wielki Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania) Krzyż Wielki Orderu Świętego Stefana Order Korony Żelaznej I klasy (Austro-Węgry) Krzyż Wielki Orderu Leopolda (Austria) Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Lwa Niderlandzkiego (Holandia)

Jan VI Bragança (ur. 13 maja 1767 w Lizbonie, zm. 10 marca 1826 tamże) – król Brazylii w latach 1816-1822 i Portugalii w latach 1816-1826.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Był synem portugalskiej pary królewskiej Marii I i Piotra III. Od 1791 z powodu postępującego stanu melancholii i dewocji matki faktycznie kierował sprawami państwa, a od 1799 pełnił obowiązki regenta.

W czasie rewolucji francuskiej próbował bez powodzenia zorganizować koalicję Portugalii, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii. Po śmierci Ludwika XVI wypowiedział wojnę Republice Francji. W 1801 wdał się w wojnę z Hiszpanią, w której armia portugalska poniosła klęskę i zmuszona była wypłacić ogromną rekompensatę.

W 1806 odmówił przystąpienia do napoleońskiej blokady kontynentalnej. Był to pretekst do kolejnej wojny z Francją. W 1807 Portugalia została zajęta przez wojska napoleońskie, a Jan VI wraz z rodziną został zmuszony do ucieczki z Europy. Udał się do Ameryki Południowej, gdzie proklamował utworzenie Królestwa Brazylii, a następnie na wzór angielski przekształcił podległe mu terytoria w Zjednoczone Królestwo Portugalii, Brazylii i Algarve.

Mimo że w 1808 Portugalia została oswobodzona z okupacji francuskiej nie zdecydował się na powrót do Europy. Dwór królewski rezydował w Rio de Janeiro, w Lizbonie w imieniu rodziny królewskiej władzę sprawowała rada regencyjna. W 1816 przejął pełnię władzy jako król Portugalii i Brazylii. W Ameryce Południowej zaangażował się w rozwój Królestwa Brazylii oraz wojnę o niepodległość kolonii hiszpańskich. Wysłał portugalskie siły zbrojne do Zjednoczonych Prowincji Rio de La Plata. Wmieszanie się w wewnętrzne sprawy byłych kolonii hiszpańskich zakończyło się przyłączeniem Urugwaju do Brazylii. Prowadząc politykę usamodzielnienia Brazylii spod wpływów metropolii doprowadził w krótkim czasie do ruiny gospodarczej Portugalii, która była uzależniona od dostaw surowców z kolonii w Ameryce Południowej.

W 1820 w związku z rewolucją liberalną został zmuszony do powrotu do Portugalii. Po przybyciu do Lizbony w 1821 zaprzysiągł konstytucję zmieniającą ustrój państwa. Poparcie udzielone kręgom reformatorów w Portugalii doprowadziło do buntu w rodzinie królewskiej. Cofnięcie przywilejów gwarantujących samorządność Brazylii wywołało sprzeciw syna króla, Piotra, który ogłosił suwerenność byłej kolonii, zdetronizował ojca i koronował się na cesarza. W Portugalii przeciwko Janowi VI wystąpił z kolei drugi syn, Michał, który wywołał powstanie konserwatystów i dążył do przywrócenia absolutyzmu.

Rebelię w Portugalii udało mu się zdławić w 1824 z pomocą wojsk angielskich. Jan VI nie zdołał jednak podporządkować sobie z powrotem Brazylii i w 1825 ostatecznie uznał jej pełną niezależność.

Przed śmiercią regentką Portugalii wyznaczył córkę Izabelę Marię. Nie wskazał jednak następcy tronu, co spowodowało kilkuletni kryzys i wojnę pomiędzy jego dwoma synami – Michałem i Piotrem – o władzę.

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

W 1785 ożenił się z infantką hiszpańską Charlottą Joachimą Burbon. Ze związku pochodziło dziewięcioro dzieci:

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]
Portugalskie[1][2]
Zagraniczne[1][2]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Albano Anthero da Silveira Pinto: Resenha das familias titulares e grandes de Portugal. Lizbona: 1883, s. XXVIII.
  2. a b José Vicente de Bragança. As cortes vintistas e as antigas ordens militares. „Lusíada. História”. v. 2, n. 9/10 (2013). ISSN 0873-1330. (port.). 

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Małgorzata Hertmanowicz-Brzoza, Kamil Stepan, Słownik władców świata, Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2005, ISBN 83-7435-077-6, OCLC 749692036.