Przejdź do zawartości

Luboml

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Luboml
Любомль
Ilustracja
Kościół pw. Trójcy Przenajświętszej
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Ukraina

Obwód

 wołyński

Rejon

rejon kowelski

Hromada

Luboml

Burmistrz

Roman Juszczuk[1]

Powierzchnia

11,986 km²

Populacja (2018)
• liczba ludności


10 466

Nr kierunkowy

3377

Kod pocztowy

44300

Położenie na mapie obwodu wołyńskiego
Mapa konturowa obwodu wołyńskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Luboml”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Luboml”
Ziemia51°13′N 24°02′E/51,216667 24,033333
Strona internetowa

Luboml (ukr. Любомль) – miasto na Ukrainie, w obwodzie wołyńskim, w rejonie kowelskim, siedziba hromady. W 2018 roku liczyło ok. 10,5 tys. mieszkańców[2].

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Pałac Branickich w 1827

Pierwsze wzmianki pochodzą z około 1287 roku z Latopisu Ipatiewskiego, wymieniającego Luboml jako gród ruski należący do księcia Haliskiego. W 1356 wszedł w posiadanie Polski i został nadany w dzierżawę lenną księciu bełzkiemu Jerzemu Narymuntowiczowi. Z 1507 roku pochodzi pierwsze świadectwo istnienia osiedla żydowskiego w Lubomlu[3]. W rynku Braniccy w końcu XVIII w. urządzili osobliwe chodniki z końskich zębów na cementowym podłożu. Z czasem utworzono w tym mieście starostwo grodowe, które za Zygmunta III wcielono do dóbr stołowych królewskich. W 1659 sejm nadał je w dożywocie hetmanowi Kozaków Iwanowi Wyhowskiemu. Ostatnią starościną była w 1771 Antonina Rzewuska. U schyłku Rzeczypospolitej w Lubomlu stacjonował 4 Regiment Pieszy Buławy Wielkiej Koronnej.

W 1877 otwarto stację kolejową na trasie łączącej Chełm i Kowel. W 1883 w Lubomlu zmarł polski malarz Leopold Niemirowski.

Luboml w 1935

W 1918–1919 miejsce organizacji jednostek Wojska Polskiego. Powstały tu lubomiski szwadron marszowy 1 pułku ułanów oraz Wołyńska bateria artylerii konnej. Za II RP miasto było siedzibą powiatu lubomelskiego i wiejskiej gminy Luboml. Na przedmieściach miejscowości znajdowała się wówczas wieś Zawale, a na północnym krańcu miasta istniał przysiółek Browarnia.

Do 1939 była to obok miejscowości Bereźne miejscowość o najwyższym odsetku ludności żydowskiej w Polsce[4]. Podczas okupacji niemieckiej populacja żydowska została eksterminowana. Od 22 do 29 lipca 1941 dwa plutony 1. kompanii 314. pułku policyjnego rozstrzelały tu 273 Żydów. 6 grudnia 1941 w Lubomlu założono getto, zlikwidowane po 10 miesiącach[5]. Niemcy wraz z ukraińską policją od 1 do 7 października 1942 rozstrzeliwali Żydów w okolicznych lasach[6]. Zabito według różnych źródeł 3-4[5] lub 8[7] tys. osób.

Podczas rzezi wołyńskiej Luboml był miejscem schronienia polskich uchodźców z okolicznych wsi[6].

W pobliżu, w gromadzie Mielniki, w gminie Huszcza, znajduje się grób 18 polskich oficerów Korpusu Ochrony Pogranicza, którzy dostali się do sowieckiej niewoli, gdy ochraniali tabor brygady KOP „Polesie”. Rozstrzelano ich na oczach swoich żołnierzy, w nocy z 28 na 29 września 1939. Ich grób w 2002 został odnaleziony przez archeologów Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Transport

[edytuj | edytuj kod]
Stacja kolejowa
Dworzec autobusowy

W Lubomlu czynne są stacja kolejowa i dworzec autobusowy. Otaczającymi dużymi miastami (min. 100 tys. mieszkańców) są:

Warszawa
275 km
Brześć
125 km
Pińsk
215 km
Lublin
115 km
Rzeszów
235 km
Lwów
185 km
Łuck
120 km

Ludzie urodzeni w Lubomlu

[edytuj | edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Lubomlem.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Роман Ющук
  2. Чисельність наявного населення України на 1 січня 2018 року. Державна служба статистики України. Київ, 2018. стор.16
  3. Maurycy Horn, Najstarszy rejestr osiedli żydowskich w Polsce w 1507 r., w: Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego 1974, nr 3 (91), s. 15.
  4. s.282. igipz.pan.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-22)]..
  5. a b Холокост на территории СССР: Энциклопедия, Moskwa 2009, ISBN 978-5-8243-1296-6, s. 555.
  6. a b Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945, t. 1, Warszawa: „von borowiecky”, 2000, s. 530, ISBN 83-87689-34-3, OCLC 749680885.
  7. Gmina żydowska w Lubomlu. Żydowski Instytut Historyczny. [dostęp 2012-10-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-05)]. (pol.).
  8. Paweł Sygowski, Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej, t. XV, Zachowanie Polskiego Dziedzictwa Narodowego, Białystok: Instutut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy, 2010, s. 433-434, ISBN 978-83-925705-8-5, OCLC 733551343 [dostęp 2024-03-30].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. V, Warszawa, 1880–1902, s. 444–445
  • Mieczysław Orłowicz, Ilustrowany przewodnik po Wołyniu, Łuck 1929
  • Mapa WIG Luboml Pas 44 Słup 38 Warszawa 1933
  • Grzegorz Rąkowski: Wołyń Przewodnik krajoznaczo-historyczny po Ukrainie Zachodniej. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2005, s. 52–55. ISBN 83-89188-32-5.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]