Przejdź do zawartości

Ludwik Rydygier

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ludwik Rydygier
Ilustracja
Portret dr. Ludwika Rydygiera z asystentami autorstwa Leona Wyczółkowskiego
Data i miejsce urodzenia

21 sierpnia 1850
Dossoczyn, Królestwo Prus

Data i miejsce śmierci

25 czerwca 1920
Lwów, Polska

Zawód, zajęcie

lekarz

Alma Mater

Uniwersytet w Greifswaldzie

Odznaczenia
Order Korony Żelaznej (Austro-Węgry) Kawaler Orderu Świętego Grzegorza Wielkiego
Ilustracja
Portret dr. Ludwika Rydygiera autorstwa Zbigniewa Kotyłło
generał brygady generał brygady
Data i miejsce urodzenia

21 sierpnia 1850
Dusocin

Data śmierci

25 czerwca 1920

Przebieg służby
Lata służby

1918–1920

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

DOGen. „Pomorze”

Stanowiska

szef sanitarny okręgu generalnego

Główne wojny i bitwy

wojna polsko-ukraińska

Ludwik Rydygier
Grób Ludwika Rydygiera, Cmentarz Obrońców Lwowa
Chełmno, dom w którym 16 listopada 1880 r. Ludwik Rydygier przeprowadził pierwszą w świecie operację częściowego wycięcia żołądka z nowotworem.
Pomnik Ludwika Rydygiera w Chełmnie
Wojewódzki Szpital Zespolony im. L. Rydygiera w Toruniu
Budynek Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy

Ludwik Antoni Rydygier (ur. 21 sierpnia 1850 w Dusocinie, zm. 25 czerwca 1920 we Lwowie) – polski lekarz, chirurg, profesor doktor medycyny, generał brygady Wojska Polskiego.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie Karola Ferdynanda Riedigera, właściciela majątku Dusocin koło Grudziądza, w ówczesnym zaborze pruskim, i Elżbiety z Koenigów. Karol Riediger mimo niemieckiego nazwiska czuł się Polakiem[1]. Podobnie jego syn Ludwik pod wpływem rodziny od najmłodszych lat demonstrował swoje polskie pochodzenie.

Wykształcenie rozpoczął w progimnazjum Collegium Marianum w Pelplinie, następnie w latach 1859–1861 uczył się w gimnazjum w Chojnicach, następnie w gimnazjum w Chełmnie, które ukończył w 1869 zdaniem matury. W latach 1869–1873 studiował medycynę najpierw w Krakowie, a później na uniwersytecie w Greifswaldzie, gdzie samowolnie zmienił nazwisko na spolszczone Rydygier[2]. Dyplom lekarza uzyskał 8 grudnia 1873 roku, a pracę doktorską obronił w lutym 1874 roku.

Po studiach przez krótki czas pracował w Szpitalu Najświętszej Marii Panny, ale wkrótce zajął się prowadzeniem prywatnej praktyki w Chełmnie. Pisał wówczas prace naukowe z zakresu chirurgii. Powrócił do Greifswaldu, a habilitację obronił w Jenie w 1878 roku, gdzie też został zatrudniony jako asystent kliniki chirurgii. W Chełmnie udało mu się otworzyć prywatną klinikę „dla chorób ocznych, chirurgicznych i kobiecych”.

W 1881 roku ubiegał się o katedrę chirurgii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, jednak dzięki poparciu Theodora Billrotha stanowisko to uzyskał Jan Mikulicz-Radecki.

Dopiero w 1887 roku został powołany na tę katedrę, gdy Mikulicz przeniósł się do Królewca. W 1897 otrzymał propozycję objęcia stanowiska kierownika nowej katedry i kliniki chirurgii Uniwersytetu Lwowskiego. Od 1897 profesor na Uniwersytecie Lwowskim.

Był jednym z najwybitniejszych ówczesnych polskich, a także światowych chirurgów. Dnia 16 listopada 1880 roku przeprowadził pierwszy w Polsce (a drugi na świecie) zabieg wycięcia odźwiernika z powodu raka żołądka, a w 1881 pierwszy w świecie zabieg resekcji żołądka z powodu owrzodzenia. W 1884 wprowadził nową metodę chirurgicznego leczenia choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy za pomocą zespolenia żołądkowo-jelitowego.

Rydygier był autorem (1900) oryginalnej metody usuwania gruczolaka gruczołu krokowego i wielu innych technik operacyjnych.

Był dziekanem Wydziału Lekarskiego i przeciwnikiem równouprawnienia kobiet w dostępie do zawodu lekarskiego. W roku 1897 zagłosował przeciwko przyjmowaniu kobiet na Wydział Lekarski. Na własny koszt zamieszczał w prasie ogłoszenia: Precz z Polski z dziwolągiem kobiety lekarza![3]. W latach 1901/1902 był rektorem Uniwersytetu Lwowskiego. Wychował wielu znakomitych chirurgów, przyszłych profesorów. W 1889 roku zorganizował pierwszy w Polsce zjazd chirurgiczny. Zjazdy te w 1921 dały początek Towarzystwu Chirurgów Polskich. Nie opuścił Lwowa, gdy zaproponowano mu przejście na Uniwersytet Karola w Pradze. Był wybitnym chirurgiem, odznaczył się jako świetny operator, inicjator nowych metod, utalentowany organizator. Niektóre wprowadzone przez niego metody operowania żołądka, raka odbytnicy, amputacji, kardiochirurgii, ortopedii, chirurgii plastycznej, urologii – są stosowane do dziś.

18 listopada 1903 został wyniesiony do stanu szlacheckiego z przydatkiem „Ritter von Ruediger”[4][5].

W czasie I wojny światowej kierował szpitalem wojskowym w Brnie. Po zakończeniu wojny powrócił do Lwowa. Walczył w jego obronie przed Ukraińcami w listopadzie 1918. W trakcie walk o Lwów włączył się w tworzenie służb medyczno-sanitarnych Wojska Polskiego. Został do niego przyjęty w stopniu generała podporucznika. W 1920 rozpoczął organizowanie szpitali wojskowych. Był szefem sanitarnym Dowództwa Okręgu Generalnego „Pomorze”. Konsultant i naczelny chirurg Dowództwa „Wschód”. W 1920 zweryfikowany jako generał brygady.

Zmarł nagle na zawał serca[6] 25 czerwca 1920 roku. Został pochowany początkowo na cmentarzu Łyczakowskim; szczątki przeniesiono później do kwatery dowódców na Cmentarzu Obrońców Lwowa.

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

Uczniowie i współpracownicy Ludwika Rydygiera

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Czupryna i Orzeł-Nowak 2005 ↓, s. 26.
  2. Czupryna i Orzeł-Nowak 2005 ↓, s. 87.
  3. Mieczysław Czuma, Michał Kozioł, Leszek Mazan, To jest Kraków, mości książę, Michał Rożek (red.), Kraków: wydawnictwo Anabasis, 2007, s. 181, ISBN 978-83-85931-16-4, OCLC 833025196.
  4. Sylwester Korwin Kruczkowski: Poczet Polaków wyniesionych do godności szlacheckiej przez monarchów austrjackich w czasie od roku 1773 do 1918: dalej tych osób, którym wymienieni władcy zatwierdzili dawne tytuły książęce względnie hrabiowskie lub nadali tytuły hrabiów i baronów jak niemniej tych, którym zatwierdzili staropolskie szlachectwo. Lwów: 1935, s. 47.
  5. Por.: S. Górzyński, Nobilitacje w Galicji w latach 1772–1918, Warszawa, 1999, s. 227.
  6. Polakiem nie trzeba się urodzić. Wystarczy tylko bardzo chcieć nim być [online], tygodnik.tvp.pl [dostęp 2020-09-30] (pol.).
  7. Szpital Powiatowy w Słubicach.
  8. K. Koszada, H. Lesiak, E. Świątkowska, Szpital Kutnowski 1840-2005, Kutno 2005.
  9. Historia Szpitala. Siostry Boromeuszki Wrocław [online], boromeuszki.wroclaw.pl [dostęp 2020-02-02].
  10. 1989.09.18. Chirurdzy polscy. kzp.pl. [dostęp 2024-05-26]. (pol.).
  11. Honorowi obywatele Grudziądza grudziadz.pl [dostęp 2021-03-08].
  12. Historia PTOiTr. ptoitr.pl. [dostęp 2015-04-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (31 października 2016)].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]