Przejdź do zawartości

Matwiej Giedensztrom

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Matwiej Giedensztrom
Матвей Матвеевич Геденштром
Mathias von Hedenström
Data urodzenia

1780

Data śmierci

20 września 1845

Zawód, zajęcie

podróżnik, badacz Syberii, pisarz

Matwiej Giedensztrom (ros. Матвей Матвеевич Геденштром, niem. Mathias von Hedenström ur. ok. 1780, zm. 20 września 1845) – rosyjski podróżnik, badacz Syberii i pisarz.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Matwiej Giedensztrom studiował na Uniwersytecie w Tartu, jednak nie ukończył edukacji, porzucając ją na rzecz pracy w Rewlu. Wkrótce potem został aresztowany pod zarzutem przemytu i zesłany na Syberię. W 1808 roku Giedensztrom zjawił się w Irkucku, gdzie zajął się badaniem wybrzeży Oceanu Arktycznego. Z powodu braku odpowiedniego wykształcenia na miejscu uzupełniał braki w wiedzy i umiejętnościach obsługi specjalistycznego sprzętu. Giedensztrom kierował ekspedycją kartograficzną na Wyspy Nowosyberyjskie, wspólnie z Jakowem Sannikowem, Piotrem Pszenicynem oraz Iwanem Kożewinem. W trakcie tej ekspedycji donieśli oni o istnieniu wyspy położonej na północ od Kotielnego, nazwanej Ziemią Sannikowa. Dopiero 100 lat później dowiedziono, że wyspa ta w rzeczywistości nie istnieje. W 1809 roku Giedensztrom dotarł na odkrytą trzy lata wcześniej, wyspę nazwaną przez niego Nową Syberią. Zasługą Giedensztroma jest także pierwszy, wstępny opis wybrzeża pomiędzy rzekami Kołyma i Jana, odbył on także wiele podróży do Jakucji oraz w okolicach jeziora Bajkał.

W 1813 roku Giedensztrom został zatrudniony w sekretariacie gubernatora guberni irkuckiej, wkrótce potem został naczelnikiem policji w okręgu Ułan Ude, co nie przeszkodziło mu w prowadzeniu prac badawczych. W 1819 roku gubernator generalny Syberii, Michaił Spierański, zaprosił Giedensztroma do Irkucka. 20 lutego 1820 roku Giedensztrom został usunęty ze stanowiska z powodu konfliktów z otoczeniem, autorytarnych metod rządzenia i oszustwa. Został skazany na dożywotni zakaz sprawowania funkcji publicznych i wjazdu do europejskich guberni oraz osadzony w Tobolsku. W 1827 roku pozwolono mu na przyjazd do europejskiej części kraju i zatrudniono w instytucjach państwowych. W latach 30. został naczelnikiem poczty w Tomsku, po przejściu na emeryturę zamieszkał w wiosce w pobliżu tego miasta.

Zmarł 20 września 1845 w wieku 65 lat, został pochowany w Tomsku trzy dni później.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Rosyjski słownik biograficzny, 1896–1918
  • Соч.: Путешествия по Ледовитому морю и островам оного, лежащим от устья Лены к востоку, «Сибирский вестник», 1822, ч. 17–19; Отрывки о Сибири, СПБ, 1830.