Przejdź do zawartości

Normalizacja (technika)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Normalizacja – działalność polegająca na analizowaniu wyrobów, usług i procesów w celu zapewnienia:

oraz

  • ograniczenia (zbędnej) różnorodności.

Wyniki tych analiz podawane są do publicznej wiadomości pod postacią norm lub przepisów technicznych. Niektóre rozwiązania są traktowane jako faktyczne standardy (standard de facto) pomimo braku formalnych norm.

Cele i etapy normalizacji

[edytuj | edytuj kod]

Celem normalizacji jest zastosowanie w produkcji przemysłowej jednolitych wzorców, np. znormalizowanie niektórych wyrobów pod względem wymiarów i wykorzystywanych materiałów. Takie działania wpływają na obniżenie kosztów, umożliwiają masową produkcję, współpracę urządzeń różnych producentów i wymianę zużytych części oraz ułatwiają dokonywanie zamówień handlowych.

Etapy normalizacji to:

  • klasyfikacja, czyli grupowanie według podobieństwa cech charakterystycznych dla produktu,
  • unifikacja, czyli ujednolicanie cech konstrukcyjnych i wymiarowych części maszyn w celu umożliwienia ich zamienności,
  • typizacja, czyli ujednolicenie konstrukcji w celu uproszczenia produkcji (i obniżenia kosztów) oraz ułatwienia eksploatacji.

Pierwsze działania normalizacyjne zainicjowano w zamierzchłej przeszłości; dotyczyły one jednostek miary i wagi.

Działalnością normalizacyjną zajmują się agendy państwowe, grupy zainteresowania (na ogół tworzone z inicjatywy producentów), oraz niezależne organizacje międzynarodowe.

Chronologia i poziomy normalizacji

[edytuj | edytuj kod]

Normalizacja rozwijała się pierwotnie (I połowa XIX w.) w poszczególnych przedsiębiorstwach jako normalizacja zakładowa, następnie (II połowa XIX w.) zaczęto pracować nad normami w ramach poszczególnych branż, czyli działów gospodarki (normalizacja branżowa), aby w okresie międzywojennym (I połowa XX w.) rozwinąć ją na poziomie państw/ narodów/ krajów. Od zakończenia II wojny światowej (II polowa XX w.) rozwija się normalizacja międzynarodowa. Aktualnie normalizacja branżowa jest wypierana przez normalizacje krajowe, a te z kolei przez normalizację międzynarodową. Żywotność zachowuje jedynie normalizacja zakładowa i międzynarodowa.

Normalizacja w Polsce

[edytuj | edytuj kod]

W Polsce, z ramienia państwa, normalizacją krajową zajmowały się:

i obecnie:

Normalizacją branżową w Polsce w latach 1961–2002 zajmowały się branżowe ośrodki normalizacyjne, a normy branżowe były ustanawiane przez ministrów i związane z działem przemysłu który nadzorował, dyrektorów branżowych zjednoczeń przemysłowych oraz dyrektorów branżowych jednostek badawczo-rozwojowych. Obecnie normalizacją branżową zajmują się niektóre branżowe izby gospodarcze, branżowe jednostki badawczo-rozwojowe, branżowe stowarzyszenia przedsiębiorstw lub inżynierów i techników.[potrzebny przypis]

Normalizacją zakładową w Polsce zajmowały się i nadal zajmują poszczególne przedsiębiorstwa i inne jednostki organizacyjne prowadzące działalność gospodarczą.

Narodowe organizacje normalizacyjne

[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowe organizacje normalizacyjne

[edytuj | edytuj kod]

Organizacje normalizacyjne o zasięgu światowym

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]