Przejdź do zawartości

Orbitopatia tarczycowa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wytrzeszcz w zaburzeniach czynności tarczycy (E05.-+)
orbitopathia thyrogenes
Klasyfikacje
ICD-10

H06.2

Orbitopatia tarczycowa (łac. orbitopathia thyrogenes, ang. thyroid eye disease, TED) – zespół objawów ocznych wywołany zapaleniem immunologicznym tkanek miękkich oczodołu, powstałych w przebiegu choroby Gravesa-Basedowa. Nazwa orbitopatia tarczycowa jest nazwą aktualnie zalecaną. W przeszłości choroba była nazywana także oftalmopatią tarczycową, oftalmopatią naciekowo-obrzękową, oftalmopatią Gravesa-Basedowa lub wytrzeszczem złośliwym.

Objaw występuje w 10-30% przypadków choroby Gravesa-Basedowa, z czego 5-10% przypadków ma ciężki, wymagający intensywnego leczenia przebieg kliniczny.

Etiologia

[edytuj | edytuj kod]

W przebiegu choroby dochodzi do immunologicznego zapalenia mięśni, tkanki tłuszczowej i łącznej wypełniającej oczodół. Początkowo występuje tylko obrzęk, w późniejszych okresach może dołączyć włóknienie i stłuszczenie. Najczęściej zajęte procesem chorobowym są mięśnie proste, dolny i górny. Choroba zwykle występuje obustronnie, tylko 5% jednostronnie. Choroba objawia się najczęściej (75% przypadków) łącznie z objawami nadczynności tarczycy jednak w 20% je poprzedza. 5% przypadków przebiega bez klinicznych objawów nadczynności tarczycy.

Przebieg kliniczny

[edytuj | edytuj kod]
  • w 75% przypadków chorobę można rozpoznać tylko na podstawie badań obrazowych (USG, tomografia komputerowa, jądrowy rezonans magnetyczny)
  • jawna orbitopatia występuje w 5-10% przypadków
  • wytrzeszcz złośliwy czyli przypadki przebiegające z wytrzeszczem powyżej 27 mm wynoszą około 2%.

Postaci łagodne ustępują bez leczenia. Postaci ciężkie mogą doprowadzić do uszkodzenia oka, najczęściej zależnego od uszkodzenia rogówki. W przypadku zwłóknienia tkanek miękkich oczodołu zejściem choroby jest występowanie przetrwałego wytrzeszczu.

Objawy

[edytuj | edytuj kod]

Leczenie

[edytuj | edytuj kod]

Z uwagi, że choroba może ustąpić samoistnie, decyzja o wdrożeniu leczenia powinna zostać poprzedzona oceną aktywności stanu zapalnego. Leczenie wdraża się w następujących wypadkach:

  • indeks aktywności klinicznej jest równy lub większy od 4. - przyznaje się po 1 punkcie w zależności od występowania następujących objawów:
    • ból lub ucisk gałek ocznych
    • ból przy spojrzeniu w różnych kierunkach
    • zaczerwienienie powiek
    • przekrwienie spojówek
    • obrzęk mięska łzowego
    • obrzęk spojówek
    • obrzęk powiek
  • objawy choroby występują krócej niż 18 miesięcy
  • występuje narastanie objawów:
    • wytrzeszczu powyżej 2 milimetrów w ciągu 3 miesięcy
    • zmniejszania się ruchomości gałek ocznych o 5 stopni
    • pogorszenia ostrości widzenia przynajmniej o 1 linię na tablicy Snellena

Leczeniem z wyboru jest stosowanie glikokortykosteroidów:

  • metyloprednizolon w dawce 1000 mg podawany dożylnie 2 kolejne dni w tygodniu przez 4 tygodnie
  • prednizon w dawce 1 mg/kg/doba doustnie przez 6-8 tygodni i następnie w dawkach stopniowo zmniejszanych przez 3 miesiące

Uzupełnieniem tego leczenia może być napromieniowanie oczodołów. W przypadkach utrwalonej orbitopatii stosuje się także leczenie operacyjne.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]