Przejdź do zawartości

Owadożery (ssaki)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Owadożery
Eulipotyphla
Waddell, Okada & Hasegawa, 1999[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rzędu – jeż zachodni (Erinaceus europaeus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Magnordo

Boreoeutheria

Nadrząd

Laurasiatheria

Rząd

owadożery

Podrzędy

2 podrzędy + 3 rodziny wymarłe i 1 rodzaj wymarły o statusie incertae sedis – zobacz opis w tekście

Owadożery[22] (Eulipotyphla) – rząd ssaków z podgromady ssaków żyworodnych (Theria).

Zasięg występowania

[edytuj | edytuj kod]

Rząd obejmuje gatunki występujące w Ameryce, Eurazji i Afryce[23].

Podział systematyczny

[edytuj | edytuj kod]

Podział na Soricomorpha i Erinaceomorpha jest parafiletyczny, więc żeby zachować monofiletyzm grupy zaproponowano nową nazwę Eulipotyphla[23]. Do rzędu należą następujące występujące podrzędy[24][25][26]:

Opisano również rodziny wymarłe nie sklasyfikowane w żadnym z powyższych podrzędów[27]:

Rodzaje wymarłe o niepewnej pozycji systematycznej i nie sklasyfikowane w żadnym z powyższych podrzędów:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. P.J. Waddell, N. Okada & M. Hasegawa. Towards Resolving the Interordinal Relationships of Placental Mammals. „Systematic Biology”. 48 (1), s. 1–5, 1999. DOI: 10.1093/sysbio/48.1.1. (ang.). 
  2. C.K. André: Der Zoologe, oder Compendiöse Bibliothek des Wissenswürdigsten aus der Thiergeschichte und allgemeinen Naturkunde. Cz. Heft V–VIII. Eisenach: Johann Jacob Gebauer, 1797, s. 28. (niem.).
  3. J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 123. (łac.).
  4. G. Cuvier: Le règne animal distribué d’après son organisation, pour servir de base a l’histoire naturelle des animaux et d’introduction a l’anatomie comparée. T. 1. Paris: Chez Déterville, s. 131. (fr.).
  5. T.E. Bowdich: An analysis of the natural classifications of Mammalia, for the use of students and travellers. Paris: J. Smith, 1821, s. 24, 31. (ang.).
  6. J.G. Wagler: Natürliches System der Amphibien, mit vorangehender Classification der Säugethiere und Vögel. Ein Beitrag zur vergleichenden Zoologie. München, Stuttgart und Tübingen: In der J.G. Cotta’scchen Buchhandlung, 1830, s. 14. (niem.).
  7. A.N. Pomel. Études sur les carnassiers insectivores (Extrait). Première partie.—Insectivores fossiles. „Archives des sciences physiques et naturelles”. 9, s. 246, 1848. (fr.). 
  8. E. Haeckel: Generelle morphologie der organismen. Allgemeine grundzüge der organischen formen-wissenschaft, mechanisch begründet durch die von Charles Darwin reformirte descendenztheorie. Cz. 2. Berlin: G. Reimer, 1866, s. clx. (niem.).
  9. T.N. Gill. On the characteristics of the primary groups of the class of mammals. „The American naturalist”. 5 (8–9), s. 532, 1871. (ang.). 
  10. T.N. Gill: Order III. – Insectivora. W: J.S. Kingsley: The Standard Natural History. Cz. 5: Mammals. Boston: S.E. Cassino, 1884, s. 136. (ang.).
  11. Gregory 1910 ↓, s. 464.
  12. Gregory 1910 ↓, s. 465.
  13. R. Saban. Phylogénie des insectivores. „Bulletin du Muséum national d’histoire naturelle”. 2e série. 26 (3), s. 429, 1954. (fr.). 
  14. H. Heim de Balsac & F. Bourlière: Ordre des insectivores. Systématique. W: P.-P. Grassé (red.): Traité de Zoologie: Anatomie, Systématique, Biologie. Cz. 17: Mammifères. Les Ordres: Anatomie, Éthologie, Systématique. Paris: Masson & Cie, 1955, s. 1656. (fr.).
  15. M.J. Novacek. The Sespedectinae, a new subfamily of hedgehog-like insectivores. „American Museum novitates”. 2822, s. 23, 1985. (ang.). 
  16. Kalandadze i Rautian 1992 ↓, s. 54.
  17. Kalandadze i Rautian 1992 ↓, s. 55.
  18. K.E. Kinman: The Kinman System: Toward a Stable Cladisto−Eclectin. Classification of Organisms (Living and Extinct). Kansas, Hays: K.E. Kinman, 1994, s. 37. (ang.).
  19. S.L. Walsh. Notes on the anterior dentition and skull of Proterixoides (Mammalia: Insectivora: Dormaaliidae), and a new dormaaliid genus from the early Uintan (Middle Eocene) of Southern California. „Proceedings of the San Diego Society of Natural History”. 34, s. 3, 1998. (ang.). 
  20. a b c І.В. Загороднюк. Наукові назви рядів ссавців: від описових до уніфікованих. „Вісник Львів. Ун-ту”. Серія біологічна. 48, s. 36, 2008. (ukr.). 
  21. C. Błaszak (red.): Zoologia. Ssaki. T. 3. Cz. 3. Warszawa: PWN, s. 23, 45, 61, 190–235. (pol.).
  22. a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 20–86. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  23. N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-22]. (ang.).
  24. C.J. Burgin: Introduction. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 26. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  25. Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 61–77. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  26. J.S. Zijlstra, Eulipotyphla Waddell, Okada & Hasegawa, 1999, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-22] (ang.).
  27. E. De Bast & T. Smith. The oldest Cenozoic mammal fauna of Europe: implication of the Hainin reference fauna for mammalian evolution and dispersals during the Paleocene. „Journal of Systematic Palaeontology”. 15 (9), s. 759, 2016. DOI: 10.1080/14772019.2016.1237582. (ang.). 

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • W.K. Gregory. The orders of mammals. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 27, s. 1–524, 1910. (ang.). 
  • H.Н. Каландадзе & А.С. Раутиан: Система млекопитающих и историческая зоогеография. W: Филогенетика млекопитающих. Москва: Издательство Московского университета, 1992, s. 44–152. (ros.).