Przejdź do zawartości

Platan klonolistny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Platan klonolistny
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

srebrnikopodobne

Rząd

srebrnikowce

Rodzina

platanowate

Rodzaj

platan

Gatunek

platan klonolistny

Nazwa systematyczna
Platanus × hispanica Münchh.
Hausvater 5:229. 1770
Synonimy
Sztucznie wyprowadzony pokrój korony wielopniowej przez usunięcie stożka wzrostu na przewodniku u młodej rośliny
Korona wyprowadzona na wysokim pniu w wyniku okrzesania młodej rośliny
Owoce

Platan klonolistny (Platanus acerifolia) – gatunek drzewa z rodziny platanowatych. Roślina jest powszechnie uważana za mieszańca międzygatunkowego pomiędzy platanem wschodnim P. orientalis L. i platanem zachodnim P. occidentalis L.[3] Pierwszy z nich pochodzi z Europy południowo-wschodniej, a drugi z Ameryki Północnej i po raz pierwszy został opisany na początku XVIII w. Uprawiany w całej Europie z wyjątkiem Skandynawii.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Drzewo dorastające do 35 m wysokości, o szerokiej, rozłożystej koronie.
Pień
Korowina szaropopielata, łuszcząca się długimi, wąskimi płatami, po których zostają bardzo charakterystyczne seledynowożółtawe ślady o dość gładkiej fakturze. Pień niski (jeśli nie okrzesywany), często od ziemi tworzy kilka równorzędnych konarów.
Liście
Ustawione skrętolegle, o dł. 12–25 cm i prawie takiej samej szerokości, 3-5-klapowe (rzadko niewyraźnie 7-klapowe), o nasadzie ściętej lub słabo sercowatej. Klapy płytko i rzadko ząbkowane. Jesienią liście przebarwiają się na kolor żółty lub żółtopomarańczowy.
Kwiaty
Rozdzielnopłciowe, niepozorne, zebrane w gęste, kuliste główki. Kwiatostany zwisające na długich szypułkach.
Owoce
Owłosione orzeszki, zebrane w gęste, główkowate owocostany 2 cm średnicy na długich szypułkach. Rozpadają się późną jesienią lub zimą.

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]

Roślina ozdobna. Jedyny gatunek z rodzaju, który wytrzymuje zimy w Europie Środkowo-Wschodniej, ale tylko w starszym wieku. Dlatego też do nowych nasadzeń zazwyczaj importuje się 12-15 letnie rośliny z Europy południowej. Cechą charakterystyczną gatunku jest duża odporność na przesadzanie (nawet w starszym wieku) oraz odmładzanie, przez silne przycinanie. Jest uprawiany głównie jako solitery w nasadzeniach parkowych oraz drzewo alejowe. Wymaga żyznych, głębokich gleb, najlepiej piaszczysto-gliniastych. Dobrze znosi małą wilgotność powietrza. Drewno platana klonolistnego jest dość wytrzymałe i mocne. Brunatnawa twardziel chętnie używana jest do sporządzania wysoko cenionych mebli. Okleiny pozyskiwane z bardzo jasnego bielu są z kolei powszechnie stosowane w intarsjach[4].

Najstarsze i najokazalsze drzewa w Polsce

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Proteales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-01-24] (ang.).
  3. a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-09-27].
  4. Bruno T. Kremer: Drzewa. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 130-131. ISBN 83-7129-141-8.
  5. http://www.rpdp.hostingasp.pl/Trees/UI/TreeFormRO.aspx?tID=143/ Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych - Platan Olbrzym
  6. http://www.rpdp.hostingasp.pl/Trees/UI/TreeFormRO.aspx?tID=144/ Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych - Platan Konstytucyjny
  7. http://www.rpdp.hostingasp.pl/Trees/UI/TreeFormRO.aspx?tID=989/ Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych - Platan z Budzicza
  8. http://www.rpdp.hostingasp.pl/Trees/UI/TreeFormRO.aspx?tID=733/ Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych - Platan z Grocholina
  9. http://www.rpdp.hostingasp.pl/Trees/UI/TreeFormRO.aspx?tID=712/ Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych - Platan z Włoszakowic

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Joachim Mayer, Heinz-Werner Schwegler: Wielki atlas drzew i krzewów. Oficyna Wyd. „Delta W-Z”. ISBN 978-83-7175-627-6.
  • Platan klonolistny. [dostęp 2010-07-28].
  • Paweł Zarzyński, Robert Tomusiak, Krzysztof Borkowski: Drzewa Polski. Warszawa: PWN, 2016. ISBN 978-83-63895-68-6.