Przejdź do zawartości

Przemysław Czapliński

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przemysław Czapliński
Data i miejsce urodzenia

6 listopada 1962
Poznań

profesor nauk humanistycznych
Specjalność: krytyka literacka, teoria i historia literatury XX w.
Alma Mater

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Doktorat

17 grudnia 1992

Habilitacja

23 lutego 1998

Profesura

12 czerwca 2002

Polska Akademia Nauk
Status

członek korespondent

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Odznaczenia
Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”

Przemysław Roman Czapliński (ur. 6 listopada 1962 w Poznaniu[1]) – polski krytyk literacki, profesor literatury współczesnej. Pracuje w Instytucie Filologii Polskiej UAM. Członek korespondent Polskiej Akademii Nauk.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Absolwent Liceum Ogólnokształcącego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu[2]. Doktoryzował się w 1992, habilitował w 1998, a rok później uzyskał stanowisko profesora na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza. Tytuł profesora otrzymał w 2002 roku. W latach 2002–2008 pełnił funkcję kierownika Pracowni Krytyki Literackiej (na Wydziale Filologii Polskiej UAM), od 2008 jest kierownikiem specjalności krytycznoliterackiej (od 2015 nazwa specjalności: Krytyka i praktyka literacka). W latach 2001–2006 był redaktorem czasopisma Poznańskie Studia Polonistyczne[3]; od 2016 wchodzi w skład redakcji czasopisma „Teksty Drugie”[4]. W latach 2002–2006 był członkiem Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej Akademii Nauk[5]. W latach 19972001 oraz 2010-2013 wchodził w skład jury Nagrody Literackiej Nike[6], od 2008 zasiada w jury konkursu teatralnego poświęconego polskiej dramaturgii współczesnej „Metafory rzeczywistości”[7]. Autor wielu publikacji krytycznoliterackich (m.in. Ślady przełomu. O prozie polskiej 1976-1996, Ruchome marginesy: szkice o literaturze lat 90.).

W 2016 został wybrany na członka korespondenta Polskiej Akademii Nauk[8].

Nagrody i nominacje

[edytuj | edytuj kod]
  • 1993 – II nagroda w Konkursie Fundacji im. Konrada i Marty Górskich
  • 1996 – Medal Młodej Sztuki
  • 1997 – Nagroda im. Ludwika Frydego, przyznawana przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Krytyki Literackiej
  • 1998 – Nagroda Fundacji im. Kościelskich
  • 1999 – Nagroda Prezesa Rady Ministrów
  • 2004 – Nagroda im. Kazimierza Wyki[9]
  • 2014 – Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” nadawany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego[10]
  • 2017 – nominacje za książkę Poruszona mapa: do nagrody im. Jerzego Giedroyca; do Górnośląskiej nagrody Orfeusz
  • 2017 – nagroda im. Jana Długosza za książkę Poruszona mapa
  • 2019 – Nagroda Marszałka Województwa Wielkopolskiego w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania i ochrony dóbr kultury
  • 2020 – nagroda American Association of Teachers of Slavic and East European Languages przyznawana najlepiej zredagowanej wieloautorskiej książce naukowej (AATSEEL Annual Award for the Best Edited Multi-Author Scholarly Volume) za dzieło Being Poland: A New History of Polish Literature and Culture since 1918, edited by Tamara Trojanowska, Joanna Niżyńska, and Przemysław Czapliński, with the assistance of Agnieszka Polakowska (University of Toronto Press, 2018)
  • 2020 - Nagroda Michaela Henry'ego Heima za rok 2020 (The 2020 Michael Henry Heim Prize in Collegial Translation) za przekład artykułu Katastrofa wsteczna dokonany przez Joannę Trzeciak Huss (Kent State University)

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]
  • Tadeusz Konwicki, Poznań 1994.
  • Poetyka manifestu literackiego 1918 – 1939, Warszawa 1997.
  • Ślady przełomu. O prozie polskiej 1976 – 1996, Kraków 1997. ISBN 83-08-02723-7
  • Literatura polska 1976-1998. Przewodnik po prozie i poezji, Kraków 1999 (wraz z Piotrem Śliwińskim).
  • Kontrapunkt. Rozmowy o książkach, 1999, (wraz z Piotrem Śliwińskim).
  • Wzniosłe tęsknoty. Nostalgie w prozie lat dziewięćdziesiątych, Kraków 2001.
  • Mikrologi ze śmiercią: motywy tanatyczne we współczesnej literaturze polskiej, Poznań 2001.
  • Ruchome marginesy: szkice o literaturze lat 90, Kraków 2002. ISBN 83-240-0145-X
  • Świat podrobiony. Krytyka i literatura wobec nowej rzeczywistości, Kraków 2003.
  • Kalendarium życia literackiego 1976 – 2000. Wydarzenia, dyskusje, bilanse, Kraków 2003, (wraz z: Maciejem Lecińskim, Elizą Szybowicz, Błażejem Warkockim).
  • Efekt bierności. Literatura w czasie normalnym, Kraków 2004.
  • Powrót centrali. Literatura w nowej rzeczywistości, Kraków 2007.
  • Polska do wymiany. Późna nowoczesność i nasze wielkie narracje, Warszawa, 2009 [przekład na jęz. rumuński: Polonia în schimbare: modernitatea târzie și marile noastre narațiuni, Trad. Constantin Geambasu. Paideia, București 2015].
  • Resztki nowoczesności. Dwa studia o literaturze i życiu. Kraków 2011.
  • The Remnants of Modernity. Two Essays on Sarmatism and Utopia in Polish Contemporary Literature. Trans. by Thomas Anessi. Peter Lang Edition, Frankfurt am Main 2015.
  • Poruszona mapa, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2016. ISBN 978-83-08-06195-4
  • P. Czapliński, Joanna B. Bednarek, Dawid Gostyński, Literatura i jej natury. Przewodnik ekokrytyczny dla nauczycieli i uczniów szkół średnich. Wydawnictwo Rys, Poznań 2017.

Antologie i przekłady

  • Literatura ustna. Wybór tekstów, wstęp, kalendarium i bibliografia P. Czapliński. Gdańsk 2010.
  • Kamp. Antologia przekładów. pod red. P. Czaplińskiego i Anny Mizerki. Kraków 2012.
  • Ekonomia prestiżu. Nagrody, wyróżnienia i wymiana wartości kulturowej. Przeł. P. Czapliński, Łukasz Zaremba. Wstęp P. Czapliński, Warszawa 2013.

Prace zespołowe

  • Nuda w kulturze, pod red. P. Czaplińskiego i Piotra Śliwińskiego. Poznań 1999.
  • Normalność i konflikty. Rozważania o literaturze i życiu literackim w nowych czasach, pod red. P. Czaplińskiego, P. Śliwińskiego, Poznań 2006.
  • Lacan, Žižek – rewolucja pod spodem, pod red. P. Czaplińskiego. Poznań 2008.
  • Zagłada. Współczesne problemy rozumienia i przedstawiania. Red. P. Czapliński, Ewa Domańska, Poznań 2009
  • Jaka antropologia literatury jest dzisiaj możliwa. Red. P. Czapliński, Anna Legeżyńska, Marcin Telicki, Poznań 2010.
  • Nowoczesność i sarmatyzm. Red. P. Czapliński, Poznań 2011.
  • Poetyka migracji. Doświadczenie granic w literaturze polskiej przełomu XX i XXI wieku. Red. P. Czapliński, Renata Makarska, Marta Tomczok (Cuber). Katowice 2013.
  • Nowa humanistyka. Zajmowanie pozycji, negocjowanie autonomii. Red. P. Czapliński, Ryszard Nycz. IBL PAN, Warszawa 2017.
  • Prognozowanie teraźniejszości. Myślenie z wnętrza kryzysu. Red. P. Czapliński, Joanna B. Bednarek. Wydawnictwo Katedra Gdańsk 2018.
  • O jeden las za daleko. Demokracja, kapitalizm i nieposłuszeństwo ekologiczne w Polsce. Red. P. Czapliński, Joanna B. Bednarek, Dawid Gostyński. Instytut Wydawniczy Książka i Prasa (seria Biblioteka Le Monde Diplomatique), Warszawa 2019.
  • Being Poland: A New History of Polish Literature and Culture since 1918, edited by Tamara Trojanowska, Joanna Niżyńska, and Przemysław Czapliński, with the assistance of Agnieszka Polakowska, University of Toronto Press, 2018.
  • Tożsamość po pogromie. Świadectwa i interpretacje Marca '68. Red. Alina Molisak, P. Czapliński. IBL PAN, Warszawa 2019.
  • To wróci. Przeszłość i przyszłość pandemii. Red. P. Czapliński, Joanna B. Bednarek, Instytut Wydawniczy Książka i Praca (seria Biblioteka Le Monde Diplomatique), Warszawa 2022, ss. 460.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Nagroda im. Kazimierza Wyki. malopolskie.pl, 22 11 2004. [dostęp 2014-05-18].
  2. Małgorzata Wyszyńska: Czapliński Przemysław. [dostęp 2008-12-28]. (pol.).
  3. Laureat 2004 Nagrody im. Kazimierza Wyki. web.archive.org. [dostęp 2008-12-28]. (pol.).
  4. Bibliografia "Tekstów Drugich"; Wyszukiwarka: Przemysław Czapliński. [w:] Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja” (ISSN 0867-0633); dwumiesięcznik literaturoznawczy [on-line]. Instytut Badań Literackich PAN we współpracy ze Stowarzyszeniem Pro Cultura Litteraria. [dostęp 2020-09-19].
  5. Prof. Przemysław Roman Czapliński, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2008-12-28].
  6. Nagroda Nike (oficjalna strona). [dostęp 2008-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (8 lutego 2015)].
  7. Metafory Rzeczywistości – regulamin. [dostęp 2010-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  8. Uchwała Nr 5 /2016 Zgromadzenia Ogólnego Polskiej Akademii Nauk z dnia 1 grudnia 2016 r. w sprawie prawomocności wyboru członków korespondentów Polskiej Akademii Nauk. sip.lex.pl. [dostęp 2019-08-24].
  9. Laureat 2004. Nagroda im. Kazimierza Wyki, 2004. [dostęp 2014-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-02)].
  10. Medal Zasłużony Kulturze - Gloria Artis. www.gov.pl. [dostęp 2020-05-30].