Przejdź do zawartości

Radzieje

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Radzieje
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Powiat

węgorzewski

Gmina

Węgorzewo

Wysokość

122 m n.p.m.

Liczba ludności (2011)

422[2]

Strefa numeracyjna

87

Kod pocztowy

11-600[3]

Tablice rejestracyjne

NWE

SIMC

0771223

Położenie na mapie gminy Węgorzewo
Mapa konturowa gminy Węgorzewo, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Radzieje”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Radzieje”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Radzieje”
Położenie na mapie powiatu węgorzewskiego
Mapa konturowa powiatu węgorzewskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Radzieje”
Ziemia54°07′43″N 21°35′09″E/54,128611 21,585833[1]
Centrum wsi

Radzieje (litw. Radzijai, niem. Rosengarten[4], Rozgart, Rozengard, Różanka (1946), Rożengart (1947))[5]wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie węgorzewskim, w gminie Węgorzewo. Radzieje znajdują się nad rzeczką Radzieją.

Przez Radzieje przechodzi linia kolejowa KętrzynWęgorzewo (w sezonie letnim prowadzony jest ruch turystyczny pociągów). Wieś położona jest ok. 2 km na zachód od Jeziora Dobskiego. W Radziejach jest szkoła podstawowa, przedszkole, OSP, cmentarz.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Wieś lokowana była 6 września 1437 r. na 58 włókach, w tym były 4 włóki dla sołtysa i 4 na uposażeniu parafii. W przywileju lokacyjnym chłopi byli zobowiązani do szarwarków na rzecz folwarku krzyżackiego w Dobie. Sołtysem wsi był Mikołaj ze wsi Plaswik na Warmii.

W roku 1600 właścicielem karczmy w Radziejach był Jan Cholewa, a w roku 1781 Krzysztof Bużełło. Dokupił on drugą karczmę od Kozanowskiego.

Według statystyk niemieckich w parafii Radzieje w 1806 r. było 1147 Polaków i 363 Niemców. Nabożeństwa w języku polskim, obok niemieckiego, odprawiano jeszcze w 1890 r. Radzieje były siedzibą gminy Radzieje od 18 listopada 1945 r., a od 1954 r. siedzibą gromady Radzieje.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Demografia

[edytuj | edytuj kod]

W roku 1540 w Radziejach mieszkało 28 rodzin pochodzenia pruskiego.

Liczba mieszkańców: w roku 1858 – 798 osób, w 1939 – 1139.

Kościół parafialny pw. Chrystusa Króla

[edytuj | edytuj kod]

Kościół w Radziejach przed reformacją był pw. św. Mikołaja i należał do archiprezbiteratu w Reszlu. Obecnie parafia należy do diecezji ełckiej i dekanatu węgorzewskiego.

Bunkry z II wojny światowej

[edytuj | edytuj kod]

W lesie, kilka kilometrów na północ od Radziej, znajdują się dobrze zachowane schrony sztabowe, schrony przeciwlotnicze, bunkry ochrony, elektrownia, peron i bocznica kolejowa oraz betonowa droga dojazdowa, wybudowane w latach 1940–42. Swoją kwaterę polową o kryptonimie „Wendula” miał tutaj minister, szef kancelarii III Rzeszy – SS-Obergruppenführer Hans Lammers, współautor aktów prawnych godzących w Żydów i Polaków, ceniony przez Hitlera za umiejętność nadawania nieludzkim decyzjom formy przepisów prawa.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 114258
  2. Wieś Radzieje w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-10-28], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. Kod pocztowy Radzieje •• Wyszukiwarka, kody pocztowe, ulice, mapa [online], www.kodypocztowe.info [dostęp 2019-10-28].
  4. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
  5. Słownik węgoborski. [dostęp 2016-07-14].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]