Przejdź do zawartości

Rogowacenie słoneczne

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rogowacenie słoneczne
keratosis actinica
Ilustracja
Rogowacenie słoneczne widoczne na grzbiecie dłoni
Synonimy

keratosis actinica, KA

Specjalizacja

dermatologia

Objawy

Wyraźne, łuszczące się, twarde lub brodawkowate grudki na skórze wystawionej na działanie promieni słonecznych, łatwo krwawiące[1][2]

Powikłania

rak kolczystokomórkowy skóry[1]

Początek

zazwyczaj powyżej 50 r. ż.[1]

Typy

hipertroficzne, zanikowe, bowenoidalne, akantolityczne, pigmentowane, lichenoidalne[1]

Czynniki ryzyka

długotrwała ekspozycja na słońce, jasna karnacja, słabe działanie układu odpornościowego, ekspozycja na arsen[3][1][4]

Rozpoznanie

ogląd, dermatoskopia, biopsja skóry[1]

Różnicowanie

skórny toczeń rumieniowaty, pęcherzyca liściasta, erozyjna krostkowa dermatoza skóry głowy, rak podstawnokomórkowy[1]

Zapobieganie

stosowanie kremu przeciwsłonecznego, dieta niskotłuszczowa[1]

Leczenie

krioterapia; 5-FU, imikwimod, tretynoina lub adapalen w kremie; terapia fotodynamiczna[1]

Rokowanie

8–20% nieleczonych przypadków przeradza się w raka skóry[2]

Klasyfikacje
ICD-10

L57.0

DiseasesDB

ddb29438

OMIM

148390

MedlinePlus

000827

Rogowacenie słoneczneprzednowotworowa zmiana skórna, która może przekształcić się w płaskonabłonkowego raka skóry lub ustąpić bez leczenia[3]. Te zmiany skórne często występują w grupach na wystawionych na działanie słońca częściach głowy, ramion i grzbietów dłoni[1]. Są wyraźne; czerwone, w kolorze skóry lub ciemniejsze; twarde lub brodawkowate; występują w postaci gładkich, błyszczących lub łuszczących się grudek[1]. Poszczególne zmiany mają zazwyczaj wielkość od 0,2 do 1 cm[3]. Przy rogowaceniu słonecznym mogą wytworzyć się hipertroficzne rogi skórne[1]. Na ogół zmiany są bezobjawowe; chociaż w przypadku zadrapania mogą krwawić[5].

Przyczyną rogowacenia słonecznego jest długotrwała ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe (UV)[4]. Wśród czynników ryzyka można wyróżnić jasną karnację skóry, wysoką ekspozycję na słońce, słaby układ odpornościowy i ekspozycję na arsen[3][1]. Podłoże choroby ma związek z uszkodzeniem DNA przez światło UV[6]. Diagnoza jest zazwyczaj oparta na oglądzie skóry; chociaż w niejasnych przypadkach można zastosować biopsję lub wycięcie w połączeniu z badaniem histologicznym[6][1]. Inne schorzenia, które mogą wyglądać podobnie do rogowacenia słonecznego, to toczeń, pęcherzyca liściasta, erozyjna dermatoza krostkowa skóry głowy i rak podstawnokomórkowy[1].

Dostępnych jest wiele metod leczenia rogowacenia słonecznego[6]. Często stosuje się krioterapię, a odsetek wyleczeń wynosi około 75%; może jednak powodować niepożądane rozjaśnienie skóry[2][7]. W przypadku zmian o dużej powierzchni skuteczniejsze mogą być kremy do stosowania miejscowego zawierające 5-fluorouracyl lub imikwimod[8][9]. W przypadku licznych zmian w danym obszarze skóry opcją jest również terapia fotodynamiczna (PDT)[10]. Szacuje się, że 8–20% nieleczonych przypadków przekształca się w płaskonabłonkowego raka skóry[2][11].

Mężczyźni chorują częściej niż kobiety[3]. Zmiany skórne stają się częstsze wraz z wiekiem, zwłaszcza u osób powyżej 50. roku życia[3][1]. Rogowacenie słoneczne występuje częściej w pobliżu równika (przy innych czynnikach niezmienionych)[12]. Schorzenie to opisał w 1896 roku Francuz William Dubreuilh[13].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h i j k l m n o p 29. Epidermal nevi, neoplasms and cysts. W: William D. James, Dirk Elston, James R. Treat, Misha A. Rosenbach, Isaac Neuhaus: Andrews’ Diseases of the Skin: Clinical Dermatology. Wyd. 13th. Elsevier, 2020, s. 644–645. ISBN 978-0-323-54753-6. (ang.).
  2. a b c d 31. Tumors of the epidermis. W: Ronald B. Johnstone: Weedon’s Skin Pathology Essentials. Wyd. 2nd. Elsevier, 2017, s. 513. ISBN 978-0-7020-6830-0. (ang.).
  3. a b c d e f Premalignant keratoses: Actinic keratosis. W: Elder DE, Massi D, Scolyer RA, Willemze R: WHO Classification of Skin Tumours. Wyd. 4th. T. 11. Lyon (France): World Health Organization, 2018, s. 51–53. ISBN 978-92-832-2440-2. (ang.).
  4. a b 1. Clinical and pathologic findings with differential diagnostic lists. W: Ronald P. Rapini: Practical Dermatopathology. Wyd. Third. Philadelphia: Elsevier, 2021, s. 33. ISBN 978-0-323-41788-4. (ang.).
  5. 46. Disorders of the skin. W: Clive R.G. Quick, Suzanne Biers, Tan Arulampalam: Essential Surgery: Problems, Diagnosis and Management. Wyd. 6th. Edinburgh: Elsevier, 2019, s. 590. ISBN 978-0-7020-7631-2. (ang.).
  6. a b c Actinic keratosis – Symptoms, diagnosis and treatment | BMJ Best Practice. bestpractice.bmj.com. [dostęp 2019-11-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-11)]. (ang.).
  7. Actinic keratoses: a comprehensive update. „The Journal of Clinical and Aesthetic Dermatology”. 2 (7), s. 43–48, lipiec 2009. PMID: 20729970. (ang.). 
  8. Joey Ton: #204 Actinic Keratosis: Out Damned Spot!. CFPCLearn, 2018-01-29. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-03-25)]. (ang.).
  9. Clinical, histopathological and immunohistochemical assessment of human skin field cancerization before and after photodynamic therapy. „The British Journal of Dermatology”. 167 (1), s. 150–159, lipiec 2012. DOI: 10.1111/j.1365-2133.2012.10887.x. PMID: 22329784. (ang.). 
  10. Evidence- and consensus-based (S3) Guidelines for the Treatment of Actinic Keratosis – International League of Dermatological Societies in cooperation with the European Dermatology Forum – Short version. „Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology”. 29 (11), s. 2069–2079, listopad 2015. DOI: 10.1111/jdv.13180. PMID: 26370093. (ang.). 
  11. Actinic keratosis: how to differentiate the good from the bad ones?. „European Journal of Dermatology”. 16 (4), s. 335–339, 2006. PMID: 16935787. [dostęp 2021-09-24]. (ang.). 
  12. CPH Reinehr, RM Bakos. Actinic keratoses: review of clinical, dermoscopic, and therapeutic aspects. „Anais brasileiros de dermatologia”. 94 (6), s. 637–657, listopad 2019. DOI: 10.1016/j.abd.2019.10.004. PMID: 31789244. (ang.). 
  13. A.B. Ackerman, J.M. Mones. Solar (actinic) keratosis is squamous cell carcinoma: Solar (actinic) keratosis is squamous cell carcinoma. „British Journal of Dermatology”. 155 (1), s. 9–22, lipiec 2006. DOI: 10.1111/j.1365-2133.2005.07121.x. PMID: 16792746. (ang.).