Przejdź do zawartości

Stanisław Frankowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Frankowski
Ilustracja
Stanisław Frankowski (1899)
Data i miejsce urodzenia

17 lutego 1835[1]
Liwki Szlacheckie

Data i miejsce śmierci

18 września 1899
Lwów

Miejsce spoczynku

Cmentarz Łyczakowski we Lwowie

Narodowość

polskie

Rodzice

Feliks Frankowski (ojciec)
Julia z Marcinkiewiczów (matka)

Krewni i powinowaci

Jan Józef Frankowski (brat)
Leon Frankowski (brat)

Stanisław Józef Frankowski (ur. 17 luty 1835[1] w Liwkach Szlacheckich, zm. 18 września 1899 we Lwowie) – działacz demokratyczny i niepodległościowy, powstaniec styczniowy, członek tajnego Rządu Narodowego.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Był synem podlaskiego ziemianina Feliksa i Julii z Marcinkiewiczów, starszy brat Jana Józefa i Leona Frankowskich. Kształcił się w Gimnazjum Realnym, Instytucie Szlacheckim, a następnie w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie[2]. Był jednym z głównych działaczy konspiracyjnego stowarzyszenia Apolla Korzeniowskiego, Współuczestniczył w zorganizowaniu i uruchomieniu pierwszej tajnej drukarni w Warszawie. Wraz z braćmi inicjator, a następnie współpracownik tajnego pisma Strażnica, którego pierwszy numer ukazał się 6 V 1lI 1860; później objął redakcję Agaton Giller[2]. Organizował i uczestniczył w manifestacjach patriotyczno-religijnych w latach poprzedzających wybuch powstania styczniowego[3]. W 1861 został wybrany na komisarza narodowego zaboru pruskiego, od jesieni 1862 był komisarzem województwa mazowieckiego, a od marca 1863 województwa kaliskiego[4]. Działał w organizacjach lewicowych tzw. „czerwonych”. W XII 1862 brał udział w zjeździe komisarzy w Głuchówku pod Skierniewicami, zainicjowanym przez brata Leona – komisarza lubelskiego. Tematem spotkania była bezczynność Komitetu Centralnego wobec wieści o przygotowującej się na styczeń brance. W związku z powyższym, po burzliwej dyskusji, zażądano od KC wydania rozkazu wybuchu powstania w chwili rozpoczęcia branki, grożąc, że w razie braku przychylności KC do ich postulatu, powstanie będzie przez organizację prowincjonalną rozpoczęte[1]. Po wybuchu powstania, pomimo swej ułomności fizycznej – był garbaty, brał udział w walkach z bronią w ręku, m.in. 10 II 1863, w potyczce pod Ciepielinami (pow. pułtuski)[2][1]. Od września 1863 był jednym z członków Rządu Narodowego, który od daty powstania nazywany był „wrześniowym”[2].

Po upadku Powstania Styczniowego wyemigrował do Francji, gdzie został w wyniku prowokacji rosyjskiej zamieszany w aferę ze sfałszowanymi listami zastawnymi i aresztowany. W wyniku osobistej interwencji cesarskiego kuzyna Hieronima Napoleona Bonaparte u Napoleona III, odzyskał wolność, jednakże został wydalony z Francji[1][2][3] Wówczas w 1880 powrócił do kraju i osiadł w Galicji[5]. Dotknięty zupełną ślepotą i nieuleczalną głuchotą przebywał i zmarł w Zakładzie dla nieuleczalnie chorych im. Antoniego i Walerii Bilińskich we Lwowie.[3][6] Jego prochy spoczęły na lwowskim Cmentarzu Łyczakowskim[7][8].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e Tomasz Dobrowolski: FRANKOWSKI Stanisław Józef Julian (1835-1899), [w:] Słownik biograficzny Południowego Podlasia i Wschodniego Mazowsza [on-line]. Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach. [dostęp 2023-05-18]. (pol.). W PSB błędna data urodzeń w 1840 r.
  2. a b c d e Justyn SokuIski, Joanna Zahorska, Frankowski Stanisław (1840-1899), w: Polski Słownik Biograficzny, tom 7, Kraków 1948-1958, s. 95-96,
  3. a b c Lidia Michalska-Bracha, Emil Noiński (red.), Wspomnienia Emilii ze Szwarców Heurichowej (1819–1905) i jej córki Teodory z Heurichów Kiślańskiej (1844–1920) z czasów powstania styczniowego, Warszawa 2023, s. 113, ISBN 978-83-2860-218-2.
  4. Julian Łukaszewski, Pamiętnik
  5. Zbigniew Chądzyński "Pamiętnik powstańca"
  6. Stanisław Frankowski Kurier Lwowski 1899 nr 259 s.1
  7. Przewodnik po Cmentarzu Łyczakowskim
  8. Stanisław Frankowski Kurier Lwowski 1899 nr 262 s.4

Literatura

[edytuj | edytuj kod]
  • Justyn SokuIski, Joanna Zahorska, Frankowski Stanisław (1840-1899), w: Polski Słownik Biograficzny, tom 7, Kraków 1948-1958, s. 95-96, tam bibliografia
  • Tomasz Dobrowolski: FRANKOWSKI Stanisław Józef Julian (1835-1899), [w:] Słownik biograficzny Południowego Podlasia i Wschodniego Mazowsza [on-line]. Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach. [dostęp 2023-05-18]. (pol.). tam bibliografia