Studium w szmaragdzie
Autor | |
---|---|
Typ utworu |
nowela fantasy |
Data powstania |
2003 |
Wydanie oryginalne | |
Miejsce wydania | |
Język | |
Data wydania |
2003 (w antologii Shadows Over Baker Street) |
Wydawca |
Del Rey Books |
Pierwsze wydanie polskie | |
Data wydania polskiego |
2006 (w zbiorze Rzeczy ulotne) |
Wydawca | |
Przekład |
Studium w szmaragdzie (oryg. ang. A Study in Emerald) – nowela fantasy brytyjskiego pisarza Neila Gaimana. Opublikowana po raz pierwszy w antologii Shadows Over Baker Street w 2003, a następnie w zbiorze Fragile Things (2006). W polskim tłumaczeniu Pauliny Braiter-Ziemkiewicz ukazała się w miesięczniku Nowa Fantastyka (nr 4 (283) 2006), a następnie w zbiorze Rzeczy ulotne (Wydawnictwo Mag, 2006)[1].
Otrzymała w 2004 nagrody: Hugo za najlepszą miniaturę literacką oraz Locusa za najlepszą nowelę[2], a także polską nagrodę Sfinks za najlepsze opowiadanie zagraniczne w 2007[3].
Tytuł nawiązuje do Studium w szkarłacie Arthura Conana Doyle’a, pierwszej powieści o Sherlocku Holmesie.
Treść[edytuj | edytuj kod]
Narrator, weteran z wojny w Afganistanie opowiada o dochodzeniu, które prowadzi jego współlokator, detektyw doradca z Baker Street, wspomagający pracę inspektora Lestrade ze Scotland Yardu. Przedmiotem jest brutalne morderstwo dokonane na członku jednego z rodów panujących Europy w slumsach londyńskiej dzielnicy Whitechapel. Ofiara nie jest jednak człowiekiem, a obcym, na co wskazuje jego nieludzki wygląd, liczba kończyn i zielona krew na ścianach. Detektyw i narrator zostają przyjęci w pałacu przez Królową Wiktorię, jedną z Wielkich Przedwiecznych, którzy pokonali ludzkość 700 lat temu, a teraz rządzą światem. Detektyw odkrywa, że za morderstwem stoi grupa restauracjonistów, osób, które sprzeciwiają się rządom obcych[4].
Kontekst literacki[edytuj | edytuj kod]
Nowela łączy w sobie realia dwóch cykli literackich: powieści i opowiadań kryminalnych o Sherlocku Holmesie Arthura Conana Doyle’a i opowiadań o mitologii Cthulhu H.P. Lovecrafta.
Oryginalność tekstu polega na odwróceniu schematu, znanego z opowiadań Doyle’a. Czytelnik na początku, śledząc fabułę podobną do akcji Studium w szkarłacie, uznaje, że narratorem jest doktor Watson, zaś detektywem Sherlock Holmes. W trakcie utworu okazuje się, że Holmes (występujący tu pod fałszywym nazwiskiem Sherry Vernet i pseudonimem Rache) i Watson są ściganymi restauracjonistami, którzy mordują obcych uzurpatorów. Tropy pozostawione przez autora wskazują, że detektywem jest tu profesor Moriarty, zaś narrator to jego współpracownik, pułkownik Sebastian Moran, najwięksi wrogowie Holmesa w cyklu Conan Doyle’a[5].
Adaptacje[edytuj | edytuj kod]
Brytyjski projektant gier Martin Wallace stworzył grę planszową na podstawie noweli, wydaną w październiku 2013 r.[6]
W czerwcu 2018 Dark Horse Comics opublikowało graficzną adaptację opowiadania autorstwa Rafaela Scavone, Rafaela Albuquerque i Dave’a Stewarta[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Neil Gaiman, [w:] encyklopediafantastyki.pl [dostęp 2020-03-16] .
- ↑ Title: A Study in Emerald. ISFDB. [dostęp 2020-03-16]. (ang.).
- ↑ Studium w szmaragdzie [opowiadanie]. Fantasta. [dostęp 2020-03-16]. (pol.).
- ↑ mw: „Studium w szmaragdzie” – opowiadanie Neila Gaimana o Sherlocku Holmesie w świecie Cthulhu doczeka się komiksowej adaptacji. Booklips, 2017-10-04. [dostęp 2020-03-16]. (pol.).
- ↑ Alicja Urbanik: Czy Sherlock Holmes może się pomylić?. W: Kryminał gatunek poważ(a)ny. T. I. Kryminał a medium (literatura-teatr-film-serial-komiks). Toruń: ProLog, 2015, s. 52-54. ISBN 978-83-941843-3-9. [dostęp 2020-03-16]. (pol.).
- ↑ Mike Draven: Studium w szmaragdzie – recenzja. H.P. Lovecraft. Polski serwis, 2015-11-05. [dostęp 2020-03-16]. (pol.).
- ↑ Neil Gaiman's A Study in Emerald HC. Dark Horse. [dostęp 2020-03-16]. (ang.).