Przejdź do zawartości

Władysława Sikora

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Władysława Sikora
Data i miejsce urodzenia

3 lutego 1917
Rzeszów

Data śmierci

24 sierpnia 2010

Miejsce spoczynku

Cmentarz Komunalny w Cieszynie

Zawód, zajęcie

nauczycielka matematyki

Rodzice

Aleksandra i Walenty Pawłowski

Małżeństwo

Jan Sikora

Dzieci

Andrzej Sikora

Władysława Sikora-Pawłowska (ur. 3 lutego 1917 w Rzeszowie, zm. 24 sierpnia 2010) – nauczycielka, harcerka, działaczka konspiracyjna.

Dzieciństwo i edukacja

[edytuj | edytuj kod]

Przyszła na świat jako najmłodsze z dziesiątki dzieci Aleksandry z domu Lasockiej i Walentego Pawłowskich. Początkowo rodzina mieszkała w Rzeszowie, jednak później przeniosła się do Tyczyna, gdzie ojciec prowadził kancelarię. Ukończyła siedem klas szkoły powszechnej w Tyczynie i następnie uczęszczała do Szkoły Wydziałowej w Cieszynie. W 1932 w wieku 15 lat zapisała się do drużyny harcerskiej im. Emilii Plater[1][2]. W 1936 została absolwentką Państwowego Nauczycielskiego Seminarium Żeńskiego w Cieszynie[2]. Rok po maturze objęła posadę nauczycielki kontraktowej w szkole w Cieszynie, a w 1938 dostała etat nauczycielki w Ustroniu. W tym samym roku została komendantką hufca wiślańskiego. W lipcu 1939 brała udział w obozie dla drużynowych w Koszęcinie i była w Pogotowiu Harcerek. Pod koniec sierpnia 1939, tydzień przed wybuchem wojny, w Żukowie koło Cieszyna wyszła za mąż za nauczyciela Jana Sikorę, który był tam zmobilizowany. Ze względu na napiętą sytuację na granicy musieli rozstać się w dniu ślubu. Władysława Sikora-Pawłowska powróciła do Ustronia, gdzie zastał ją wybuch wojny[2].

Działalność konspiracyjna

[edytuj | edytuj kod]

Włączyła się w tajne nauczanie. Na skutek denuncjacji, w maju 1940, została aresztowana przez ustrońskie gestapo[3]. Przebywała w więzieniu z Cieszynie, z którego została przewieziona do Katowic, a następnie do Ravensbrück. W obozie otrzymała numer 3643. Dzięki znajomości języka niemieckiego pracowała w kuchni więźniarskiej, potem w personalnej i w magazynie kuchennym, co uratowało ją od niemieckich eksperymentów[2]. Praca pozwoliła jej na przeżycie oraz pomoc innym wygłodniałym więźniarkom. W 1941 wraz z innymi więźniarkami założyła tajną organizacje harcerską – drużynę „Mury[4], której mottem było Trwaj i pomóż przetrwać innym[5]. Należała do zastępu „Cegieł”[6][7], którego głównym zadaniem było organizowanie żywności[8]. Przez łączników pzekazywała radiu w Szwajcarii informacje o eksperymentach na kobietach[9]. W obozie trzykrotnie proponowano jej podpisanie volkslisty, co umożliwiło by jej opuszczenie obozu, ale odmówiła[10]. W kwietniu 1945 Władysława Sikora-Pawłowska wraz z grupą współwięźniarek opuściła obóz dzięki transportowi zorganizowanemu przez szwedzkiego skauta, hrabiego Folka Bernadotte[2]. Dzięki szwedzkiemu Czerwonemu Krzyżowi dotarła do Szwecji, gdzie przebywała kilka miesięcy. Do Polski wróciła w grudniu 1945[1].

Działalność po wojnie

[edytuj | edytuj kod]

Spotkała się z mężem w Ustroniu. Małżeństwo zamieszkało w Cieszynie, gdzie oboje podjęli pracę w szkole. W 1946 Władysława Sikora-Pawłowska urodziła jedynego syna Andrzeja Sikorę[11]. W drugiej połowie lat 50. XX wieku ukończyła trzyletnie studium nauczycielskie i przez następne lata uczyła w szkole matematyki. Przez cały czas angażowała się w działalność harcerską[9], zajmowała się drużynami PCK i była zaangażowana w pracę w cieszyńskiego Kręgu Seniorów ZHP. Należała do Macierzy Ziemi Cieszyńskiej oraz Klubu Inteligencji Katolickiej. Utrzymywała kontakty z Muzeum Harcerstwa w Warszawie oraz fundacjami charytatywnymi[2]. Wygłaszała wiele prelekcji, utrzymywała stały kontakt z harcerzami z całej Polski. Uczestniczyła we wszystkich powojennych spotkaniach drużyny „Mury” oraz cały czas utrzymywała bliskie kontakty z członkami drużyny. W maju 1971 w Ustroniu-Jaszowcu razem z koleżankami z drużyny uczestniczyła w Międzynarodowym Spotkaniu Komitetu Byłych Więźniarek Ravensbrück. Na emeryturę przeszła w 1972. Ze względu na stan zdrowia została uznana inwalidką wojenną[2]. Była bezpartyjna. Spisała wspomnienia. Staraniem Śląskiego Instytutu Naukowego w Katowicach w 1986 została wydana książka pod tytułem „Mury”. Konspiracyjna Drużyna Harcerska w Ravensbrück. Jest to zbiór wspomnień w formie gawęd dla młodzieży harcerskiej[3]. W latach 80 XX wieku, będąc już na emeryturze, Sikora-Pawłowska rozpoczęła działalność w kręgu starszoharcerskim[1].

Została pochowana na Cmentarzu Komunalnym w Cieszynie[9].

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

W 2013 została uhonorowana lampą ufundowaną przez rodzinę oraz przyjaciół umieszczoną na Uliczce Cieszyńskich Kobiet[12][13].

Jest jedną z bohaterek Cieszyńskiego Szlaku Kobiet opracowanego przez Władysławę Magierę[9].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Relacje biograficzne | Władysława Sikora-Pawłowska [online], relacjebiograficzne.pl [dostęp 2022-04-02] (pol.).
  2. a b c d e f g h Władysława Magiera, Szlak kobiet Śląska Cieszyńskiego, Puńców: Ośrodek Wydawniczy Augustana, 2014, ISBN 978-83-88682-10-0, OCLC 892598149 [dostęp 2022-04-02].
  3. a b 10 GDH "Przestrzeń" [online], dziesiatki.prv.pl [dostęp 2022-04-02].
  4. Tomasz Rojek & Maciej Antkiewicz, Kryształ dla Druhny Władysławy Sikory - Hufiec Ziemi Cieszyńskiej - ZHP [online], cieszyn.zhp.pl [dostęp 2022-04-02] (pol.).
  5. Instytut Gość Media, Wspomnienie Władysławy Sikory i harcerek z Ravensbruck [online], bielsko.gosc.pl, 16 września 2015 [dostęp 2022-04-02].
  6. To będzie Niedziela Kobiet w Cieszynie [online], Radio 90 FM [dostęp 2022-04-02] (pol.).
  7. Zamek Cieszyn - Uliczka Cieszyńskich Kobiet [online], Zamek Cieszyn [dostęp 2022-04-02].
  8. Historia i tradycja Miasto i jego mieszkańcy Cieszyńskie kobiety 28.Władysława Sikora 1917 - 2010: visitcieszyn.com [online], www.visitcieszyn.com [dostęp 2022-04-02] (pol.).
  9. a b c d Władysława Magiera, Cieszyński Szlak Kobiet [online].
  10. Nastały trudne godziny. Harcerki z Ravensbrück [online] [dostęp 2022-04-05].
  11. Instytut Gość Media, Cieszyn pamięta o bohaterskich druhnach-więźniarkach [online], bielsko.gosc.pl, 16 września 2015 [dostęp 2022-04-02].
  12. Kolejne zasłużone dla miasta kobiety wzbogaciły Uliczkę cieszyńskich kobiet [online], gazetacodzienna.pl [dostęp 2022-03-09].
  13. Uliczka cieszyńskich pań [online], OX.pl [dostęp 2022-03-09] (pol.).