Wikipedysta:Pko/brudnopis/Toruń

Toruń^ⓘToruń (niem. Thorn, łac. Thorunia, Torunium) – miasto na prawach powiatu w województwie kujawsko-pomorskim, nad Wisłą^[1], na granicy Pomorza i Kujaw.

Siedziba marszałka województwa kujawsko-pomorskiego^[2], organów samorządu województwa oraz jednostek wojewódzkich im podporządkowanych.

Jedno z najstarszych miast Polski (prawa miejskie w 1233 r.), obecnie szesnaste pod względem liczby ludności miasto w kraju (ok. 200 tys. mieszkańców w 2014 r.)^[3] Duży ośrodek gospodarczy, kulturalny, naukowy i akademicki oraz turystyczny; ważny węzeł drogowy i kolejowy. Od 1992 r. stolica diecezji. Ze względu na brak zniszczeń w czasie II wojny światowej oraz jako jedno z najbogatszych w zabytki miast Polski, szczególnie z okresu średniowiecza, od 1997 roku Toruń znajduje się na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.

Toruń położony jest w środkowej części województwa kujawsko-pomorskiego, we wschodniej części Kotliny Toruńskiej. Historyczne centrum ulokowane jest na prawym brzegu Wisły; na skutek przyłączania sąsiednich miejscowości w granicach administracyjnych Torunia znalazły się również tereny na lewym brzegu Wisły, a południowo-wschodnią granicę miasta stanowi rzeka Drwęcy. Toruń leży na styku trzech krain historycznych^[4]: ziemi chełmińskiej, Kujaw i ziemi dobrzyńskiej, natomiast pod względem geograficznym obszar północny miasta należy do Pojezierza Chełmińskiego, wschodni do Pojezierza Dobrzyńskiego, a południowy leży w Kotlinie Toruńskiej, stanowiącej część Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej^[5].

 Osobny artykuł: Podział administracyjny Torunia.

Od 2005 roku miasto podzielone jest na 24 części urzędowych. Równolegle stosowany jest podział na jednostki pomocnicze gminy (okręgi). Obecnie istnieje 13 Rad Okręgów (Podgórz, Stawki, Rudak, Czerniewice, Kaszczorek, Bielawy-Grębocin, Skarpa, Rubinkowo, Jakubskie-Mokre, Wrzosy, Chełmińskie, Staromiejskie, Bydgoskie), których przedstawicieli wybierają mieszkańcy danego obszaru. Rady okręgów stanowią ciała opiniodawcze dla Rady Miasta Torunia^[6].

Starotoruńskie Przedmieście Barbarka Bielany Bydgoskie Przedmieście Wrzosy Koniuchy Chełmińskie Przedmieście Rybaki Stare Miasto Katarzynka Mokre Jakubskie Przedmieście Rubinkowo Winnica Grębocin nad Strugą Bielawy Na Skarpie Kaszczorek Piaski Podgórz Glinki Stawki Rudak Czerniewice

Toruń położony jest w zalesionej Kotlinie Toruńskiej. Dalej od niecki rzeki teren wznosi się (50–60 m n.p.m.), często stromo (np. osiedle Na Skarpie), staje się pagórkowaty, tworząc malownicze tarasy, o ziemi piaszczystej (V, VI klasa)^[10]. Teren wokół Torunia określany jest jako pagórkowaty^{[potrzebny przypis]}.

 Osobny artykuł: Klimat w Toruniu.

Klimat na terenie miasta charakteryzuje się przede wszystkim dużą zmiennością spowodowaną ścieraniem się mas powietrza kontynentalnego ze wschodu i oceanicznego z zachodu. Wpływ na to ma położenie geograficzne miasta – Kotlina Toruńska od południa i dolina Wisły od północy^[11].

Średnia temperatura i opady dla Torunia

Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C]	1	1	6	12	18	21	22	22	18	12	6	2	12
Średnie temperatury w nocy [°C]	-4	-4	-1	3	8	11	13	12	9	5	1	-2	4
Opady [mm]	27.9	25.4	22.9	30.5	48.3	68.6	81.3	58.4	40.6	27.9	35.6	35.6	513,1
Źródło: Weatherbase[12] 17.12.2008

 Osobne artykuły: Transport i infrastruktura rzeczna w Toruniu i Powodzie i regulacja Wisły w Toruniu.

Największą rzeką jest Wisła, dzięki której Zespół Staromiejski zyskuje malownicze położenie. Drugą co do wielkości jest Drwęca, a trzecią Struga Toruńska. Struga Toruńska w części swego biegu przepływa pod Zespołem Staromiejskim, gdzie jej fragmenty są wyeksponowane w budynkach i chodnikach. Największym zbiornikiem wodnym w Toruniu jest staw Nagus na Rudaku, później Kaszownik obok starówki i kilka mniejszych.

W okresie powojennym najwyższy stan Wisły w Toruniu wynosił 867 cm w czerwcu 1962 roku^[13], natomiast najniższy miał miejsce 2015 roku i wynosił 108 cm.

Informacje o florze i faunie (gatunki chronione, rzadkie i zagrożone, ciekawe przykłady egzotów), lasach (walory przyrodnicze, rozmieszczenie), formach ochrony przyrody (pomniki przyrody i powierzchniowe formy ochrony). Zieleń urządzona tutaj jeśli są opisy parków, cmentarzy i zieleńców z charakterystyką dendroflory lub w sekcji "Układ urbanistyczny" jeśli przedstawiana jest tylko informacja przestrzenna.

Skrótowa historia miasta z linkiem {{osobny artykuł}} do hasła głównego.

Pochodzenie nazwy miasta, warianty nazwy z przeszłości, nazwy obcojęzyczne różne od oryginalnej.

Informacje o liczbie ludności (opcjonalna piramida wieku), gęstości zaludnienia, przyroście naturalnym, saldzie migracji itp. + krótka analiza zmian liczby ludności z opcjonalnym wykresem słupkowym lub tabelka.

Opis symboli miasta.

Informacje o radzie miejskiej, prezydencie/burmistrzu, okręgu wyborczym do którego miasto należy, związkach i stowarzyszeniach którego miastem jest członkiem, ambasadach/konsulatach jeżeli są, a także o tym że jest siedzibą gminy, powiatu, euroregionu, stolicą województwa itp. oraz jakie ważne instytucje państwowe w mieście się znajdują (np. delegatura urzędu wojewódzkiego).

Współpraca międzynarodowa, miasta partnerskie, umowy międzynarodowe.

Z podziałem na działy (przemysł, usługi (w tym handel), rolnictwo).

Wodociągi, gazownictwo, sieć energetyczna, ochrona środowiska (oczyszczalnie ścieków, ochrona atmosfery, gospodarka odpadami), itp. oraz służba zdrowia, pomoc społeczna, bezpieczeństwo (policja, straż pożarna, straż miejska).

Opis transportu z podziałem na kolejowy, drogowy, transport miejski, wodny i lotniczy.

Opis działalności kulturalnej z ewentualnymi sekcjami: Ośrodki kultury, Teatry, Kina, Muzea, Biblioteki, Imprezy cykliczne itp.

Lista stacji radiowych, telewizyjnych oraz gazet i czasopism o zasięgu regionalnym, obejmujących swym zasięgiem dane miasto. Nie należy umieszczać listy mediów internetowych.

Opis instytucji oświatowych i naukowych. Należy wystrzegać się list wszystkich szkół, poza uczelniami, zaleca się podać tylko informacje o liczbie szkół danego typu.

Charakterystyka życia religijnego miasta. Informacje o związkach wyznaniowych działających w mieście, przynależności do diecezji/eparchii i dekanatu(ów).

Charakterystyka ogólna + krótkie informacje o poszczególnych dziedzinach sportu, ważniejszych obiektach sportowych (stadiony, hale, lodowiska, stoki narciarskie itp.) i terenach rekreacyjnych, a także imprezach cyklicznych i zawodach o dużym znaczeniu (np. mistrzostwa Polski, igrzyska olimpijskie).

Jeżeli miasto stanowi garnizon, krótka jego charakterystyka. Należy się wystrzegać listy wszystkich jednostek wojskowych na przestrzeni lat.

Tu {{kategoria główna}} do kategorii "Ludzie związani z..."

• Stan artykuł na dzień 17.09.2017