Przejdź do zawartości

Willem van den Blocke

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Willem van den Blocke
Data i miejsce urodzenia

ok. 1550
Mechelen

Data i miejsce śmierci

18 stycznia 1628
Gdańsk

Dziedzina sztuki

architektura

Epoka

renesans

Ważne dzieła

Epitafium Edwarda Blemkego
Nagrobek Jana III Wazy
Brama Wyżynna w Gdańsku

Brama Wyżynna w Gdańsku – stan przed rozbiórką wałów (rys. Julius Greth, 1855)

Willem van den Blocke (ur. ok. 1550 w Mechelen, zm. 18 stycznia 1628 w Gdańsku) – rzeźbiarz i architekt pochodzenia flamandzkiego, reprezentant stylu manierystycznego.

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Ojciec, Franciszek van den Blocke, prawdopodobnie także był rzeźbiarzem. Być może bratem Willema był Egidiusz (Aegidius) van den Blocke, który już 6 czerwca 1573 uzyskał w Gdańsku prawo wykonywania zawodu rzeźbiarza[1].

Willem ożenił się z Dorotą Wolff. Miał liczne potomstwo, z którego znanych jest siedmioro dzieci: Abraham – rzeźbiarz, Jakub – mistrz ciesielski, Izaak i Dawid – malarze, Katarzyna, Zuzanna i trzecia córka nieznana z imienia.

Willem van den Blocke był anabaptystą, co często utrudniało mu życie.

Działalność przed przybyciem do Gdańska

[edytuj | edytuj kod]

Praktykował w pracowni Cornelisa Florisa w Antwerpii. Około 1569 przybył do Królewca, gdzie wraz z grupą rzeźbiarzy z kręgu Florisa pracował nad wielkim posągiem księcia Albrechta, ustawionym w tamtejszej katedrze w 1571. W 1581 wykonał w tej samej katedrze nagrobek księżnej Elżbiety, pierwszej żony księcia Jerzego Fryderyka, zmarłej w 1578. Następnie opuścił Królewiec i w latach 1581–1583 pracował nad nagrobkiem Krzysztofa Batorego, brata króla Polski. Nie wiadomo, gdzie wówczas przebywał, ale z początkiem 1584 osobiście udał się do Gyulafehérvár w Siedmiogrodzie i zmontował gotowy pomnik w tamtejszym kościele.

Manierystyczna korona królewska wykonana najprawdopodobniej dla Stefana Batorego według projektu Willema van den Blocke, ok. 1584[2]

Wpływy Florisa w twórczości van den Blocke widoczne są nie tylko w ogólnych schematach kompozycyjnych. Do wypracowanych przez Florisa układów figur czy ornamentu van den Blocke chętnie stosował florisowską kolistą wić roślinną jako jeden z motywów ornamentalnych.

Działalność w Gdańsku

[edytuj | edytuj kod]

18 czerwca 1584 rzeźbiarz przybył do Gdańska, zaopatrzony w rekomendację króla Stefana Batorego. Dzięki królewskiemu poparciu otrzymał korzystne warunki uprawiania zawodu, mimo braku obywatelstwa miejskiego i przynależności do cechu. Wiadomo, że spotykały go nieprzyjemności ze strony cechu, wobec czego Rada Miasta w 1590 musiała potwierdzić artyście otrzymane wcześniej przywileje.

Największym dziełem w Gdańsku była budowa Bramy Wyżynnej, zrealizowana do 1588. Poza tym tworzył epitafia i pomniki nagrobne. Przypisuje mu się też autorstwo detali kamieniarskich niektórych domów mieszczańskich w Gdańsku, Toruniu i Elblągu.

Zachowane dzieła

[edytuj | edytuj kod]

Niektóre dzieła przypisywane W. van den Blockowi

[edytuj | edytuj kod]
Epitafium Chrystiana i Jana Strobandów, kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Toruniu, ok. 1590
Grób Stanisława Radziwiłła, kościół św. Franciszka i św. Bernarda w Wilnie
Portal Domu Eskenów w Toruniu

epitafia

[edytuj | edytuj kod]

W epitafium Brandesów, rodziny patrycjuszowskiej z Gdańska, van den Blocke odwołuje się do wzorów Cornelisa Florisa. Charakterystyczne dla stylu van Blocke’a są w tym epitafium wydłużone kariatydy, kolista wić roślinna, modelunek szat, fryz pałeczkowy i kanelowane konsole z lwimi maskami. W porównaniu z dziełami Florisa, u van den Blocke’a popiersia zyskują zdecydowaną dominację nad inskrypcją.

nagrobki

[edytuj | edytuj kod]

portale kamienic

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Habela J., Van den Blockowie, [w:] „Zasłużeni ludzie Pomorza Nadwiślańskiego XVII wieku: szkice biograficzne”, Wrocław–Warszawa–Gdańsk–Łódź 1982, s. 27.
  2. Marcin Latka, Detail of portrait of Stephen Bathory, artinpl [dostęp 2019-07-28].
  3. Renata Jasińska, Maków Maz. Odnowiono nagrobek Jędrzeja Noskowskiego znajdujący się w kościele parafialnym pw. Bożego Ciała [online], Tygodnik Ostrołęcki, 6 lutego 2020 [dostęp 2020-02-06] (pol.).
  4. Wawrzak 2015 ↓, s. 171.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Jadwiga Habela, Van den Blockowie, w: Zasłużeni ludzie Pomorza Nadwiślańskiego XVII wieku: szkice biograficzne, wyd. Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Wydział I Nauk Społecznych i Humanistycznych. Wrocław; Gdańsk [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1982, ISBN 83-04-01141-7.
  • Małgorzata Wawrzak. Piękne i szkaradne. Motyw maski na drodze rozwoju i transmisji nowożytnej groteski. „Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo”. 46, 2015.