Przejdź do zawartości

Wydrzyk długosterny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wydrzyk długosterny
Stercorarius longicaudus[1]
Vieillot, 1819
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

siewkowe

Podrząd

mewowce

Rodzina

wydrzyki

Rodzaj

Stercorarius

Gatunek

wydrzyk długosterny

Podgatunki
  • S. l. longicaudus Vieillot, 1819
  • S. l. pallescens Løppenthin, 1932
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania

     okres lęgowy

     zimowiska

Wydrzyk długosterny[3] (Stercorarius longicaudus) – gatunek ptaka z rodziny wydrzyków (Stercorariidae).

Występowanie i podgatunki

[edytuj | edytuj kod]

Gniazduje w arktycznych i subarktycznych rejonach Eurazji (od skandynawskich gór do północno-wschodniej Syberii) i Ameryki Północnej. Na zimowiska wędruje już w sierpniu i wrześniu. Zimuje na wodach Subantarktyki i dalej na północ po okolice południowych wybrzeży Ameryki Południowej i zachodnich wybrzeży południowej Afryki[4].

W Polsce można go sporadycznie zaobserwować podczas przelotów, głównie jesienią. Na terenie kraju i na polskich wodach przybrzeżnych do końca 2021 odnotowano 142 stwierdzenia ptaków tego gatunku, łącznie obserwowano 170 osobników[5].

Wyróżnia się 2 podgatunki[4][6]:

  • Stercorarius longicaudus longicaudus – mający lęgi na arktycznych i subarktycznych wybrzeżach Rosji (na wschód do delty rzeki Leny) i w Skandynawii;
  • Stercorarius longicaudus pallescens – gnieżdżący się na Grenlandii, w arktycznej i subarktycznej części Ameryki Północnej oraz na wschodniej Syberii (na wschód od delty Leny).

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Wydrzyk długosterny w locie
Dorosły wydrzyk, Spitsbergen
Dane liczbowe
  • długość ciała (wraz z wydłużonymi sterówkami): 48–53 cm[7]
  • rozpiętość skrzydeł: 105–117 cm[7]
  • masa ciała: 230–444 g[7]
Cechy rozpoznawcze

To najmniejszy z wydrzyków, wielkości mewy śmieszki. Ma smukłe ciało z długimi smukłymi skrzydłami. Samiec jak i samica wydrzyka długosternego ubarwione są jednakowo. Dorosłe mają szarobrązowy płaszcz i boki kontrastujące z ciemniejszymi końcami skrzydeł i ogonem. Na głowie mają ciemną czapeczkę wyraźnie odciętą od reszty, boki głowy i kark są natomiast białawożółte. Brzuch koloru szarego. Środkowe sterówki są wąskie i ostro zakończone, dłuższe od ogona o 16–25 cm, a u młodych ptaków tylko o 1–3 cm. Nie są tak sztywne jak u wydrzyka ostrosternego, ale miękko się wyginają. Młode są bardzo ciemne, mają jaśniejsze brzegi piór, przez co wydają się prążkowane. Lot podobny do rybitwy. Ciemna forma wydrzyka długosternego jest niezmiernie rzadka. W przeciwieństwie do wydrzyka ostrosternego i tęposternego w upierzeniu godowym nigdy nie jest całkowicie czarny. Jego brązowo-szare upierzenie jest też w porównaniu z nimi jaśniejsze, ale lotki pozostają ciemne. Nie ma też wyraźnego jasnego pola na lotkach I rzędu. Na piersi nie ma również obroży. Młode tego gatunku wydrzyka są jaśniejsze od pozostałych, a rozróżnia się je głównie po sylwetce.

Środowisko

[edytuj | edytuj kod]

Gniazduje w arktycznej tundrze i na skandynawskich płaskowyżach powyżej granicy drzew. Spotkać go można na wyższych obszarach do 1200 m n.p.m. jak i w głębi lądu. Po sezonie lęgowym przebywa prawie wyłącznie na otwartym morzu i rzadziej niż inne gatunki wydrzyków na wybrzeżach. W Europie Środkowej w głąb lądu zapuszcza się wyjątkowo.

Okres lęgowy

[edytuj | edytuj kod]
Jaja z kolekcji muzealnej
Gniazdo

Znajduje się na ziemi i jest bez wyściółki.

Jaja

2 jaja składane przez samicę w czerwcu.

Wysiadywanie, pisklęta

Wydrzyki wysiadują jaja 24 dni. Po wykluciu pisklęta mają szarobrązowy puch. Opuszczają gniazdo 2 dni później. Dojrzałe płciowo są dopiero po 4 latach.

Pokarm

[edytuj | edytuj kod]

Główny pokarm to ryby. Nurkuje na nie z powietrza lub odbiera je innym ptakom. Może atakować z lotu patrolowego lub z zasadzki małe ptaki. Zdarza mu się zjadać też ptasie jaja i odpadki ryb. Nie gardzi jagodami i owadami. W okresie lęgowym podstawowym pokarmem są lemingi. Jeśli jest ich mało, wydrzyki długosterne nie przystępują do pierwszego lęgu.

Status i ochrona

[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje wydrzyka długosternego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern)[2]. W 2015 roku organizacja BirdLife International szacowała liczebność europejskiej populacji na 39,7–106 tysięcy dorosłych osobników; wstępnie obliczona w oparciu o te dane liczebność światowej populacji mieści się w przedziale 250–750 tysięcy dorosłych osobników. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku BirdLife International ocenia globalny trend liczebności populacji jako stabilny; liczebność populacji europejskiej fluktuuje[2].

W Polsce wydrzyk długosterny jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[8].

Zobacz

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Stercorarius longicaudus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c Stercorarius longicaudus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Stercorariidae Gray,GR, 1870 – wydrzyki - Skuas/Jaegers (wersja: 2022-09-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-01-19].
  4. a b Long-tailed Skua (Stercorarius longicaudus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
  5. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 38. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2021. „Ornis Polonica”. 63, s. 130–159, 2022. 
  6. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2023-01-19]. (ang.).
  7. a b c Long-tailed jaeger (Stercorarius longicaudus). [w:] ARKive [on-line]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  8. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Karel Stastny: Ptaki wodne. Warszawa: Delta, 1993. ISBN 83-85817-10-7.
  • Klaus Richarz: Ptaki – Przewodnik. Warszawa: Muza, 2009. ISBN 978-83-7495-018-3.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]