Złoty Stok-Kolonia

Złoty Stok-Kolonia

zniesiona część Złotego Stoku
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miasto	Złoty Stok
Data założenia	1915
W granicach Złotego Stoku	1915
SIMC	nie nadano
Wysokość	315-330[1] m n.p.m.
Populacja  • liczba ludności	ok. 200
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-250
Tablice rejestracyjne	DZA
Położenie na mapie gminy Złoty Stok Złoty Stok-Kolonia
Położenie na mapie Polski Złoty Stok-Kolonia
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Złoty Stok-Kolonia
Położenie na mapie powiatu ząbkowickiego Złoty Stok-Kolonia
50°27′17″N 16°52′51″E/50,454722 16,880833

Złoty Stok-Kolonia (do 1945 niem. Herrmannswalde) – dawna kolonia, zniesiona część miasta Złoty Stok, położona w gminie Złoty Stok, w powiecie ząbkowickim, w województwie dolnośląskim.

Miejscowość położona jest na Przedgórzu Paczkowskim^[2]. Leży nad potokiem Świda.

Zabudowa miejscowości skupia się wzdłuż dwóch ulic prostopadłych do ulicy 3 Maja, Stefana Żeromskiego i Jana Kasprowicza^[3].

Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 390.

Nazwa Herrmannswalde została nadana w 1933 roku^[4]. Nazwa kolonii wywodzi się od imienia Herman. Dokładnie od Hermanna Güttlera, członka i właściciela firmy Güttlerów zmarłego w 1906 roku. Nazwa nadana na jego cześć przez jego synów-następnych właścicieli fabryki (Hermannswalde = Las Hermana)^[5]. Po II wojnie światowej nie przypisano temu miejscu nowej nazwy. Za obecną nazwą stała społeczność lokalna, przybyła do tego miejsca. Ze względu na dużą odległość od miasta miejscowość nazwano kolonią^[6].

Stosuje się również nazwę Kolonia Żeromskiego. Nazwa wzięła się od nadanej po wojnie nazwy ulicy Stefana Żeromskiego, na której wcześniej działał zakład produkcji prochów, który zainicjował powstanie kolonii^[4][7][8]. W odniesieniu do południowej części miejscowości stosuje się nazwę Kolonia Kasprowicza, która za czasów niemieckich nazywała się Ziegelei Baracke.

Historia

W 1914 rozpoczęła się I wojna światowa, która zwiększyła popyt na artykuły militarne. Takie artykuły jak amunicja, lonty i prochy produkowane były w Złotym Stoku przez firmę W. Güttler prowadzoną przez rodzinę Güttlerów. W 1915 roku postanowiono wybudować na niezagospodarowanej polanie obok drogi wiodącej do miasta fabrykę prochu amonowego. Fabryka znajdowała się 200 m na północ od cegielni. Fabryka posiadała 3 linie produkcyjne, a wyprodukowany materiał stosowano w pociskach artyleryjskich. Po zakończeniu wojny w 1918 r. fabryka została zlikwidowana, a budynki produkcyjne wyburzone^[6]. Część budynków nie zburzono za zgodą alianckiej komisji wojskowej. Rozbiórkę ominęły takie budynki jak: stołówka, warsztat, domek portierni z łaźnią, dom majstra, budynek dyrekcji oraz 2 magazyny. Niewyburzone budynki przeformowano na mieszkania przekształcając dawny teren fabryki na niewielkie osiedle zamieszkiwane przez około 50 osób^[4][5]. W tamtym okresie na wjeździe do miejscowości postawiono kamienny krzyż wyrzeźbiony przez ząbkowickiego kamieniarza Herdzberga Rainholda. W 1933 na cześć Hermanna Güttlera kolonię nazwano Herrmannswalde, a drogę do niej Hermann Güttler Straße^[4].

W połowie XIX w. niedaleko drogi wiodącej do Złotego Stoku wybudowano cegielnię. W tej cegielni produkowane były cegły, które służyły do budowy złotostockiej poczty i domów. W 1935 r. niedaleko cegielni wybudowano 10 domów dla jej pracowników. Wtedy miejscowość zaczęto nazywać Ziegelei Baracke^[9][10].

W 1938 r. na terenie obu kolonii znajdowało się 17 budynków, które zamieszkiwało ok. 110 osób^[4][5].

Galeria: Kolonia współcześnie

Po II wojnie światowej rozebrano cegielnię, a jedyne co pozostało po niej to staw przy ul. Stawowej^[4]. W 1983 roku miejscowość połączyła się zabudową z miastem^[11]. W 2006 roku na wniosek rady miasta przestała funkcjonować jako część miasta^[12][13]. Uzasadnieniem było zabudowanie całego obszaru dzielącego miasto z kolonią przez co nie spełniało warunków, którymi określa się kolonię^[14][15].

W 2016 roku kolonia obchodziła 100-lecie istnienia. Z tej okazji zorganizowano imprezę nazywaną „Koloniadą”. Od tamtej pory kolejne rocznice istnienia organizowane są regularnie^[6].

Do najważniejszych zabytków miejscowości należą:

• dom, ul. Żeromskiego 2, z 1915-1917 r.
• dom, ul. Żeromskiego 4, z 1913 r.
• dom, ul. Żeromskiego 5, z 1915-1917 r.^[5]
• krzyż przydrożny, z 1900-1927 r.