Przejdź do zawartości

Zbigniew Warpechowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zbigniew Warpechowski
Ilustracja
Performance Zbigniewa Warpechowskiego, 2017
Data i miejsce urodzenia

10 października 1938
Płoski na Wołyniu

Narodowość

polska

Alma Mater

Politechnika Krakowska

Dziedzina sztuki

performance, malarstwo, literatura

Odznaczenia
Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Strona internetowa

Zbigniew Warpechowski (ur. 10 października 1938 w Płoskach na Wołyniu)[1] – polski malarz, poeta, teoretyk sztuki, performer. Wykonał około 315 performance'ów, które prezentował w wielu krajach świat m.in. Japonii, Stanach Zjednoczonych, Niemczech, Wielkiej Brytanii czy Kanadzie. Uznawany jest za prekursora performance w Polsce i na świecie. Członek założyciel Black Market International, organizacji zrzeszającej pionierów sztuki performance oraz członek Grupy Krakowskiej II[2][1].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w 1938 roku w Płoskach na Wołyniu. W latach 1956–1963 studiował na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej, a w latach 1964-1965 podejmował naukę na Wydziale Form Przemysłowych Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W latach tych zajmował się głównie malarstwem figuratywnym, natomiast po ukończeniu studiów na Akademii Sztuk Pięknych zajął się pisaniem do czasopism oraz poezją. W 1967 roku wykonał performance'y „Kwadrans poetycki” oraz „Kwadrans poetycki z towarzyszeniem fortepianu”, z udziałem Tomasza Stańki. Obie „akcje” jak nazywał je sam autor były pionierskim pokazem performance'u w Polsce. Oba performance'y składały się z elementów poezji, muzyki oraz gestykulacji. W następnych latach Warpechowski tworzył kolejne performance'y o różnorodnej tematyce np. zwierząt w sztuce czy pojęcia artysty. W 1971 roku na Zjeździe Marzycieli w Elblągu Warpechowski przedstawił swój manifest „Artysta jest” na temat sztuki, który był zaczątkiem kolejnych prac teoretycznych. W tekście za bardzo istotne uznał „znaczenie działania indywidualnego artysty i na własną odpowiedzialność” w procesie tworzenia dzieła sztuki[2][1][3].

W tym samym roku artysta przedstawił performance „Talerzowanie”, w którym istotne role miało pojęcie „nic”. Performance miał miejsce w krakowskiej Galerii Krzysztofory, rok później odbył się również pokaz w Atelier 72 Richarda Demarco w Edynburgu, który dzienniki „Guardian” oraz „Financial Times” uznały za wybitne dzieło nurtu konceptualnego. W następnych latach artysta poruszał w swoich performance'ach kwestie religijne („Champion of Golgotha” z 1978 roku), polityczne („Porozumienie” z 1981 roku) oraz sporego znaczenia nabrały motywy samookaleczania np. w 1984 podczas performance'u „Marsz” w Stuttgarcie Warpechowski zapalił własne włosy w obecności widowni[2][1].

Szczególnie od lat 90. artysta podejmuje częściej tematykę zepsucia współczesnej kultury, konsumpcjonizmu, swobody obyczajów w społeczeństwie czy krytyki postmodernizmu, a on sam oraz krytycy określają go mianem „awangardowego konserwatysty”. Przykłady performance'ów z tego okresu to np. „Róg pamięci” z 1997 roku czy „Wariant nadrzędny” z 2004 roku, oba o tematyce religijnej[2][1].

W 1997 roku Warpechowski otrzymał Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za 30-letnią działalność w dziedzinie performance, w latach późniejszych odbywało się kilka wystaw podsumowujących wieloletnią twórczość artysty, w tym wystawa „Zbigniew Warpechowski. To” w warszawskiej Galerii Zachęta w 2014 roku oraz „Uroczysty performance” z okazji pięćdziesięciolecia działalności w dziedzinie performance. 26 maja 2009 z rąk sekretarza stanu w MKiDN Piotra Żuchowskiego odebrał Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[2][1][4].

Oprócz performance'u Warpechowski tworzy w innych dziedzinach sztuki. Wykonał scenografię do ośmiu filmów, w tym czterech Grzegorza Królikiewicza, w młodości wydano jego tomik poezji pt. „Papier”, tworzy również obrazy, rzeźby oraz rysunki. Zbigniew Warpechowski ma również duży wkład w rozwój teorii sztuki oraz filozofii sztuki, jest autorem wielu książek w tych dziedzinach m.in. „Podręcznik” (1990 r.), „Zasobnik” (1998 r.), „Podnośnik” (2001 r.), „Statecznik” (2004 r.)[2][3].

Wybrane publiczne wykonania performensów

[edytuj | edytuj kod]
  • 1967 – „Kwadrans poetycki”, „Kwadrans poetycki z towarzyszeniem fortepianu (z Tomaszem Stańką)”, Klub SAiW, Kraków, Polska
  • 1971 – „Talerzowanie”, Galeria Krzysztofory, Kraków, Polska
  • 1974 – „Piłka nożna”, Galeria BWA, Wrocław, Polska
  • 1975 – „Dialog z rybą”, Marsylia, Kazimierz nad Wisłą, Sopot, Lublin, Polska
  • 1976 – „Dialog z rybą”, Amsterdam, Holandia
  • 1978 – „Champion of Golgotha”, Sympozjum w Jankowicach k. Poznania, Polska
  • 1979 – „Men’s Only Champion”, Glasgow, Agreement, Leeds, Liverpool, Wielka Brytania
  • 1981 – „Porozumienie”, Galeria Mała, Warszawa, Polska[5]
  • 1987 – Documenta 8, Kassel, Niemcy
  • 1988 – Biennale Sztuki Eksperymentalnej EDE, Londyn, Wielka Brytania.
  • 1988 – „Artystę, który się starzeje, należy dobić”, CSW, Zamek Ujazdowski, Warszawa, Polska
  • 1990 – Festiwal Sztuki Performance, Chicago, Stany Zjednoczone
  • 1990 – Studio of Performance Art, CSW Zamek Ujazdowski, Warszawa. Polska
  • 1991 – Festiwal Sztuki Performance, Nowy Jork, Stany Zjednoczone
  • 1994 – Festiwal Sztuki Performance, Quebec, Kanada
  • 1995 – Festiwal Sztuki Performace, Cleveland, Stany Zjednoczone
  • 1997 – „Róg Pamięci”, Centrum Sztuki Współczesnej „Zamek Ujazdowski”, Warszawa, Polska[5]
  • 1999 – „Wobec Apokalipsy”, Galeria Bielska BWA, Bielsko-Biała, Polska
  • 2000 – „ARTKONTAKT”, Europejski Festiwal Performance i Nowych Mediów, Lublin, Polska
  • 2003 – „BROŃORBlin, czyli od WARhola do WARpechowskiego”, dawna Fabryka Norblina, Warszawa, Polska
  • 2004 – „Towards the Present, Towards the Future”, EPAF, Centrum Kultury, Lublin, Polska
  • 2006 – Europejski Festiwal Sztuki Performance EPAF, CSW Zamek Ujazdowski, Warszawa, Polska
  • 2007 – „Dobrzy i źli”, M. 23, Kraków, Polska
  • 2008 – „Kobieta wiersz”, Kawaguchi, Japonia
  • 2010 – „Malwa”, BWA Awangarda, Wrocław, Polska
  • 2011 – „Sunflower”, Glasgow, Wielka Brytania
  • 2013 – „Poematki 6 - Ściania”, Galeria BAAD, Tel Aviv, Izrael
  • 2014 – „Mandala II”, Narodowa Galeria Sztuki „Zachęta”, Warszawa, Polska
  • 2017 – „Performance uroczyste”,Narodowa Galeria Sztuki „Zachęta”, Warszawa, Polska[5]

Publikacje autorskie artysty

[edytuj | edytuj kod]
  • Zbigniew Warpechowski, „Podręcznik” wyd. Centrum Sztuki w Warszawie, 1990.
  • Zbigniew Warpechowski, „Zasobnik. Autorski opis trzydziestu lat drogi życia poprzez sztukę performance”, Gdańsk 1998.
  • Zbigniew Warpechowski, „Podnośnik” wyd. własne, Sandomierz 2001.
  • Zbigniew Warpechowski, „Statecznik” Labirynt 2, Lublin 2004.
  • Zbigniew Warpechowski, „Podręcznik bis”, 2006.
  • Zbigniew Warpechowski, „Wolność”, Radom 2009
  • Zbigniew Warpechowski, „Performare”, w: „Performance – wybór tekstów”, red. Grzegorz Dziamski, Henryk Gajewski, Jan St. Wojciechowski, Warszawa 1984, s. 54.
  • Zbigniew Warpechowski, „Konserwatyzm awangardowy”, Otwarta Pracownia, Kraków 2014

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Katalogi imprez artystycznych:

  • Wobec Apokalipsy – Bielsko Biała, 1999 r.
  • Moja Ziemia – ZPAP, Warszawa, 1999 r.
  • Trawnik 99, Muz. Nar. Szczecin
  • Spotkania Krakowskie 2000, OD-DO, Bunkier Sztuki - Kraków
  • Korper versus Materie. Im Kreis der Krakauer Gruppe (Bunkier Sztuki, Kraków 2000)
  • Artists for SQAL/P –Brighton. July 2000
  • Perz-Rhizom Ein deutsch-polnisches Kunstprojekt. Stadtlische Galerie Villa Zanders, Bergisch Gladbach 2000
  • ARTKONTAKT, Centrum Kultury w Lublinie, 2000 r.
  • Żywa Galeria 1969 – 1981 (łódzki progres. ruch artyst.)
  • Hybrid Dwellings, Gal. Arsenał, Białystok 2001
  • Navinki 2001 Mińsk, Białoruś
  • Autonomiczny ruch konceptualny w Polsce – BWA Lublin 2002
  • Polacos. Instytut A. M, Ajuntament – Barcelona 2002 r. Hiszpania
  • Gazeta Oli Mir, „Daily News”(przedruk) N.Y. USA
  • Kolekcja Sztuki Współczesnej na 1000-lecie Gdańska, 1997/1999
  • International Art. Fuku Masu Project’ 02, Nagano, Japonia
  • Kalwaria Zebrzydowska, katalog Galerii Środowisk Twórczych BCK, Bielsko Biała 2002 r.
  • Labirynt – BWA Lublin, 2003 r.
  • Od WARhola do WARpechowskiego, BROŃorblin, Warszawa 2003 r.
  • Rysunek pierwszy język, Galeria Środowisk Twórczych, Bielskie Centrum Kultury, 2003 r.
  • Europejski Festiwal Sztuki Performance, Lublin 3-6 VI 2004
  • Labirynt – BWA Lublin, Wystawy w 2002 r.

Teksty krytyczne:

  • Maria Pinińska-Bereś, katalog- Bunkier Sztuki 1999 r. Pożegnanie
  • Rzeźba Polska, tom VI, Orońsko 1997, „Ciało i sztuczność”
  • Rita Baum Nr.2/1999 r. Edynburg 1972
  • Czas Kultury Nr6-1 „Bizantynizm...”
  • Tadeusz Kantor – niemożliwe. Rozmowa ze Zbigniewem Warpechowskim – JanTrzupek, Bunkier Sztuki – Kraków 2000
  • Żywa Galeria (11) 1999 „Przyczynki do dziejów fałszerstw o sztuce polskiej lat 60 i 70-tych”.
  • Gazeta malarzy i poetów – Poznań Nr.2/2000 – „Smutna prawda”
  • „Performance” No.56/57(1988) zdjęcie z EDGE88 (Londyn)
  • Soc-postmodernizm czyli sztuka kontenerowa, FRONDA Nr.21/22
  • Bizantynizm – Czas Kultury Nr.6-1 (1999/2000)
  • Kantor – Czas kultury Nr.6 (2000)
  • „Między młotem a kowadłem” – Arteon, nr.9(17) wrzesień 2001
  • „Moda” – Arteon, nr 10(18) październik 2001
  • „Pomiędzy młotem a kowadłem” Czas Kultury Nr. 2/2001
  • „Szkoła” Czas Kultury Nr. 3/2001
  • „Błąd Tadeusza Kantora” Czas Kultury Nr. 4/2001
  • „Maksymalizm” Czas Kultury Nr. 1/2002
  • „Partum” Czas Kultury Nr. 2/2002
  • „Tekst dla Czasu Kultury”, Czas Kultury Nr. 3/2002 (koniec współpracy z pismem)
  • „O pocieszeniu”, Znak, (12) 2002)
  • „Goła dupa”, katalog Europejskiego Festiwalu Sztuki Performance, Lublin 2004

Recenzje i teksty o artyście:

  • Marek K. Wasilewski – „Byłem jak naciągnięta struna” Czas Kultury – Nr2/1999
  • Lukasz Gorczyca – „Rysunki niekulturalne”, art. + business 4/2000
  • Rob La Frenais „Nail Driven Through the Hand” The Artist’s Body – Phaidon 2000
  • Jerzy Hanusek – „Robak w sztuce”, wyd. Otwarta Pracownia – Kraków 2001, s.77 i 231
  • Sławomir Marzec „Warpechowski – Raiser”, „NY Arts”, vol.7, Nr.4 April 2002
  • Łukasz Guzek „Art. Action” 1958-1998, Quebec 2001
  • Daphna Levi –Ha-Aretz, 31 maja 2002 r. Tel Awiw „He starts off with love” (wyd. hebrajskie i angielskie)
  • Marta Woynarowska, Krzysztof Jarosz, “Eucharystia – najgenialniejsze performance”. Gość niedzielny, Nr.30 Rok LXXXI, 25.07.2004 r.
  • Jan Przyłuski, „Performance. O sztuce postartystycznej”, w: Jan Przyłuski, „Sztuka akcji. Dziesięć zdarzeń w Polsce”, 2007.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f Ewa Gorządek, Zbigniew Warpechowski, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-05-24].
  2. a b c d e f Strona główna [online], Zbigniew Warpechowski [dostęp 2020-12-18].
  3. a b Zbigniew Warpechowski - official website [online], www.warpechowski.sandomierz.net [dostęp 2020-12-18].
  4. Medale Zasłużony Kulturze - Gloria Artis. mkidn.gov.pl, 2009-05-26. [dostęp 2012-11-21].
  5. a b c Performances [online], Zbigniew Warpechowski [dostęp 2020-12-18].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]