سوېلي اسيايي ژبې

عامه معلومات
عمومي معلومات	د ژبې کورنۍ
ځانګړې وېشنيزه	Austric (en)
ويونکو شمېر	۹۰٬۰۰۰٬۰۰۰
برخې	Munda (en) ; Mon-Khmer (en)

سوېلي اسيايي ژبې چې استرواسيايي ژبې یا مون-خمیر يې هم بولي ^[۲] د ژبو یوه لویه کورنۍ ده چې د اېندوچینا او د هند ، بنګله دېش ، نیپال او سوېلي چین ځینې برخو ژبې په بر کې نيسي، نن ورځ، په نړۍ کې د سوېلي اسيايي ژبو ۱۱۷ مېلیونه ویونکي شته. ^[۳] د دې ژبو څخه، یوازې ویتنامي ، خمري او مون اوږد لیکل شوی تاریخ لري، او یوازې ویتنامي او خمر ژبې په ویتنام او کمبوډیا کې رسمي ژبې ګڼل کيږي. د مون ژبه هم په میانمار او تایلینډ کې د یوې اصلي ژبې په توګه پېژندل شوې. وا ژبه په میانمار کې د وا ایالت رسمي ژبه هم ده. سينتالي هم د هند له ۲۲ ټاکل شویو ژبو څخه یوه ده. د دې کورنۍ نورې ژبې د لږکیو ډلو لخوا ویل کیږي او رسمي حیثیت نه لري.

ایتھنولوګ د ۱۶۸ اسټرونیایی ژبې راپېژني. دا ژبې ديارلس څانګې جوړوي (او ښايي د شومپن د ژبې د حساب له مخې څوارلس څانګې، چې غړيتوب يې په بشپړه توګه نه دی منل شوی)، چې په دوو ډلو وېشل شوي دي، مون-خمر او مونډا . نورې وروسته ډلبندۍ دا ژبې په درېوو څانګو وېشي (مونډا، اټومي مون - خمر او کاهسي - خامويي ) ^[۴] یا ځینې وختونه ټولې ډلې د مون - خمر فرعي څانګې لاندې ځای په ځای شوي او دا نوم د کورنۍ نوم ګڼي. ^[۵]

د اسټرواسیا ژبې په سوېل ختیځه آسیا کې او د هند، بنګله دېش، نیپال او ختیځې آسیا په برخو کې وېشل شوي او د نورو ژبو لخوا یو له بل څخه جلا شوي دي. داسې برېښي چې سوېل ختیځه آسیا ( د انډامان ټاپوګانو پرته) د دې ژبواصلي ټاټوبي وي ، او ګاونډي کورنۍ لکه کرا ډای ، هونګ مین ، استرونزیایي ژبې ، او د چین - تيبېتي ژبې وروسته د کډوالۍ له لارې دې سيمې ته رالېږدول شوي دي. ^[۶]

ژبې[سمول]

د دې ژبو ډلبندي کولو یوه عامه لاره په لاندې ډول ده:

مونډا
- شمالي مونډا
  - کورکو
  - خرواري
- سوېلي مونډا
  - خاریه-جوانګ
  - مونډای کوراپوت
مون-خمر
- ختیځه مون - خمر
  - خمر (کمبوډیايي)
  - پيري
  - باهناري
  - کوټويي
  - ویټي (د ویتنامي په شمول)
- شمالي مون - خمر
  - کیهاسي ( میګالایا ، هند)
  - پالايونګي
  - خمويي
- سوېلي مون - خمر
  - مون
  - اسلي ( مالایا )
  - نیکوبار ټاپوګان

اړوندې پوښتنې[سمول]

سرچينې[سمول]

↑ Stated in: The Cambridge Encyclopedia of Language. Page(s): 309. Publisher: Cambridge University Press. د خپرولو نیټه: ۱۹۸۷. ليکوال: David Crystal.
↑ Bradley (2012) notes, MK in the wider sense including the Munda languages of eastern South Asia is also known as Austroasiatic.
↑ "Austroasiatic". www.languagesgulper.com (په انګليسي ). لاسرسي‌نېټه ۱۵ اکتوبر ۲۰۱۷. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
↑ Diffloth 2005
↑ Sidwell 2009
↑ Sidwell, Paul, and Roger Blench.

Difflot, Gérard (2005). "د ژبپوهنې پالونټولوژي او آسټرواسیاټیک ونډه". په لارنټ ساګارت، راجر بلینچ او الیسیا سانچیز-مزاس، ایډز کې. د ختیځ آسیا خلک: د لرغونپوهنې، ژبپوهنې او جینیات سره یوځای کول. 77-80 لندن: روټلج کرزن.

زبان‌های آستروآسیایی در دانشنامهٔ بریتانیکا
Swadesh lists for Austro-Asiatic languages (from Wiktionary's wikt:Appendix:Swadesh lists Swadesh-list appendix)
Austro-Asiatic at the Linguist List MultiTree Project (not functional as of 2014): Genealogical trees attributed to Sebeok 1942, Pinnow 1959, Diffloth 2005, and Matisoff 2006

کينډۍ:زبان‌های آستروآسیایی

[473ea0d7b801aefd22699b7dc0eb754e3b733b8b-1] Stated in: The Cambridge Encyclopedia of Language. Page(s): 309. Publisher: Cambridge University Press. د خپرولو نیټه: ۱۹۸۷. ليکوال: David Crystal.

[2] Bradley (2012) notes, MK in the wider sense including the Munda languages of eastern South Asia is also known as Austroasiatic.

[3] "Austroasiatic". www.languagesgulper.com (په انګليسي ). لاسرسي‌نېټه ۱۵ اکتوبر ۲۰۱۷. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)

[4] Diffloth 2005

[5] Sidwell 2009

[SidwellBlench2011-6] Sidwell, Paul, and Roger Blench.

[۱]