ข้ามไปเนื้อหา

ภวจักร

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ภาพเขียนภวจักรแสดงวัฏสังสารของพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร

ภวจักร (สันสกฤต: भवचक्र; บาลี: bhavacakka; ทิเบต: srid pa'i 'khor lo) เป็นรูปสัญลักษณ์ของสังสารวัฏในศาสนาพุทธ คำว่าภวจักรอาจแปลได้ว่าเป็น "กงล้อแห่งชีวิต"[1] โดยประกอบขึ้นมาจากคำว่า ภว (भव) "การดำรงอยู่"[web 1] ที่ซึ่งในทางศาสนาพุทธใช้เรียกความสืบเนื่องของการเกิดขึ้น หรือเวียนว่ายตายเกิด ในบริบทของสังสารวัฏ[2] ดังที่ปรากฏในปฏิจจสมุปบาทประการที่สิบ[3] กับคำว่า จักร (चक्र) ซึ่งอาจแปลได้ว่า "กงล้อ" หรือ "วัฏจักร"[4] ภวจักรมักนิยมวาดไว้บนผนังภายนอกของแทบทุกอารามและวัดพุทธในทิเบตกับอินเดียสำหรับฆราวาสได้ชม[5][6]

องค์ประกอบอื่น ๆ ที่สามารถพบประกอบภาพของภวจักรในศิลปะทิเบต เช่น รูปสิ่งมีชีวิตตนหนึ่งที่มีท่าทางดุร้ายเกรี้ยวกรทด ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ถึงว่าทุกสิ่งที่ดำเนินไปในสังสารวัฏความไม่จีรังยั่งยืน และความเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ พระจันทร์เหนือภวจักรแปลความได้เป็นการปลดปล่อยหลุดพ้นจากวัฏจักร และมีพระพุทธเจ้าทรงชี้ไปยังพระจันทร์นั้น เป็นการสื่อว่าการหลุดพ้นจากสังสารวัฏนั้นสามารถกระทำได้[7][8]

อ้างอิง

[แก้]
  1. Gethin 1998, pp. 158–159.
  2. Thomas William Rhys Davids; William Stede (1921). Pali-English Dictionary. Motilal Banarsidass. p. 499. ISBN 978-81-208-1144-7.
  3. Julius Evola; H. E. Musson (1996). The Doctrine of Awakening: The Attainment of Self-Mastery According to the Earliest Buddhist Texts. Inner Traditions. pp. 67–68. ISBN 978-0-89281-553-1.
  4. Mallory, J.P; Adams, D.Q. (1997). Encyclopedia of Indo-European culture (1. publ. ed.). London: Fitzroy Dearborn. p. 640. ISBN 978-1-884964-98-5.
  5. Dzongsar Khyentse (2004), p. 3.
  6. Dalai Lama (1992), p. 1
  7. Dalai Lama (1992), p. 41-43.
  8. Sonam Rinchen (2006), p. 8-9.

บรรณานุกรม

[แก้]

แหล่งข้อมูลทางพุทธศาสนา

[แก้]

แหล่งข้อมูลทางวิชาการ

[แก้]
  • Buswell, Robert E. Jr.; Lopez, Donald S. Jr., บ.ก. (2013), The Princeton Dictionary of Buddhism, Princeton University Press
  • Donath, Dorothy C. (1971), Buddhism for the West: Theravāda, Mahāyāna and Vajrayāna; a comprehensive review of Buddhist history, philosophy, and teachings from the time of the Buddha to the present day, Julian Press, ISBN 0-07-017533-0
  • Gethin, Rupert (1998), Foundations of Buddhism, Oxford University Press, ISBN 0-19-289223-1
  • Teiser, Stephen (2007). Reinventing the Wheel: Paintings of Rebirth in Medieval Buddhist Temples. University of Washington Press. ISBN 9780295986494.

เว็บไซต์

[แก้]
  1. Monier Monier-Williams (1899), Sanskrit English Dictionary, Oxford University Press, Archive: भव, bhava