Avrupa Futbol Şampiyonası finalleri listesi

Avrupa Futbol Şampiyonası, 1960 yılından beri düzenlenen futbol turnuvasıdır. Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) üyesi olan erkek millî futbol takımlarının katılabildiği turnuva, dört yılda bir düzenlenmektedir. Turnuvanın 1960 yılında Paris'te oynanan ilk finalini, Yugoslavya'yı uzatmalarda 2–1 yenen Sovyetler Birliği kazanmıştır. 2024 yılında Berlin'de oynanan son finalde ise İngiltere'yi normal sürede 2–1 yenen İspanya kupaya ulaşmıştır. Bir sonraki Avrupa Şampiyonası, 2028 yılının Haziran–Temmuz aylarında Birleşik Krallık (İngiltere, Kuzey İrlanda, İskoçya, Galler) ve İrlanda Cumhuriyeti'nin ev sahipliğinde yapılacaktır.

Avrupa Şampiyonası final maçları, turnuvanın sonunda Avrupa şampiyonunu belirlemek için oynanır. 2008'deki turnuva itibarıyla, maçın 90 dakikalık normal süresinin beraberlikle sonuçlanması durumunda, on beşer dakikalık iki devre hâlinde 30 dakikalık uzatma devreleri başlar. Bu uzatmanın sonunda da eşitlik bozulmazsa penaltı vuruşlarına geçilir. Penaltı atışlarını kazanan takım şampiyon olur.^[1] Şimdiye kadar oynanan 16 finalin yedisi berabere bitmiş ve tekrar maçı (1968), uzatmalar (1960, 2016), penaltılar (1976, 2020) ve altın gol (1996, 2000) gibi farklı sistemlerle şampiyon belirlenmiştir.^[2] Ancak "30 dakikalık uzatma ve gerekirse seri penaltı atışları" uygulamasıyla şampiyonlar, 2008'den itibaren bu şekilde belirlenmektedir. Kazanan takıma kupanın kopyası (orijinali UEFA'da kalır), finaliste ve yarı finalistlere ise birer plaket takdim edilir.^[3] Kazanan takım futbolcularına altın, finalde kaybeden takımın futbolcularına ise gümüş madalya verilir.^[4]

İspanya, kazandığı dört şampiyonlukla turnuva tarihinin en başarılı takımıdır. Ayrıca İspanya, üst üste şampiyon olan tek takımdır; dört şampiyonluğunun ikisini 2008 ve 2012'de elde etmiştir. Altı final ile en çok final maçı oynayan takım olan Almanya, turnuvayı üç kez kazanmıştır. İtalya ve Fransa ise ikişer kez kazanmayı başarmıştır. İkişer kez final oynayan Yugoslavya ve İngiltere, oynadıkları finallerin ikisini de kaybetmişlerdir. Dört final ile en çok final oynayan dört takım arasında yer alan Sovyetler Birliği ise sadece bir şampiyonluk elde edebilmiştir. İkişer kez final oynayan Çekya ve Portekiz, birer kez şampiyon olmuşlardır. Hollanda, Danimarka ve Yunanistan, oynadıkları tek finali kazanmayı başarmışlardır. Üstelik Danimarka, 1992'de kazandığı turnuvaya, iç savaş yaşadığı için turnuvadan çekilen Yugoslavya'nın yerine katılmıştı.^[5] Belçika ise bir kez final oynamış ve kaybetmiştir.

Almanya; 1972, 1976 ve 1980 yıllarında "Batı Almanya" olarak üst üste üç kez final oynayarak "en çok üst üste final oynayan takım" ünvanını elinde bulundurmaktadır. Ülke 1991'de yeniden birleştikten sonra 1992 ve 1996'da da üst üste iki kez final oynamayı başarmıştır. Sovyetler Birliği (1960 ve 1964), İspanya (2008 ve 2012) ve İngiltere (2020 ve 2024) ise, üst üste iki kez final oynamış diğer takımlardır.

1976'da Çekoslovakya ile Batı Almanya arasında oynanan, normal süresi 2–2 berabere biten maç ve 2012'de İspanya'nın normal sürede İtalya'yı 4–0 mağlup ettiği maç, Avrupa Şampiyonası'nın en gollü final maçlarıdır. Üstelik İspanya'nın 2012'de İtalya karşısında elde ettiği 4–0'lık galibiyet, turnuvanın en farklı skorla bitmiş final maçıdır.

Yıl	Şampiyon	Skor	İkinci	Stadyum	Yer	Kaynak
1960	Sovyetler Birliği	2–1 (uz.)	Yugoslavya	Prensler Parkı	Paris, Fransa	[6][7]
1964	İspanya	2–1	Sovyetler Birliği	Santiago Bernabéu Stadyumu	Madrid, İspanya	[8][9]
1968	İtalya	2–0[not 1]	Yugoslavya	Roma Olimpiyat Stadyumu	Roma, İtalya	[11][12]
1972	Batı Almanya	3–0	Sovyetler Birliği	Heysel Stadyumu	Brüksel, Belçika	[13][14]
1976	Çekoslovakya	2–2 (5–3 p)	Batı Almanya	Rajko Mitić Stadyumu	Belgrad, Yugoslavya	[15][16]
1980	Batı Almanya	2–1	Belçika	Roma Olimpiyat Stadyumu	Roma, İtalya	[17][18]
1984	Fransa	2–0	İspanya	Prensler Parkı	Paris, Fransa	[19][20]
1988	Hollanda	2–0	Sovyetler Birliği	Münih Olimpiyat Stadyumu	Münih, Batı Almanya	[21][22]
1992	Danimarka	2–0	Almanya	Ullevi Stadyumu	Göteborg, İsveç	[23][24]
1996	Almanya	2–1[not 2]	Çekya	Wembley Stadyumu	Londra, İngiltere	[26][27]
2000	Fransa	2–1[not 3]	İtalya	Feijenoord Stadyumu	Rotterdam, Hollanda	[29][30]
2004	Yunanistan	1–0	Portekiz	Işık Stadyumu	Lizbon, Portekiz	[31][32]
2008	İspanya	1–0	Almanya	Ernst Happel Stadyumu	Viyana, Avusturya	[33][34]
2012	İspanya	4–0	İtalya	Kiev Olimpiyat Stadyumu	Kiev, Ukrayna	[35][36]
2016	Portekiz	1–0 (uz.)	Fransa	Fransa Stadyumu	Saint–Denis, Fransa	[37][38]
2020	İtalya	1–1 (3–2 p)	İngiltere	Wembley Stadyumu	Londra, İngiltere[not 4]	[39][40]
2024	İspanya	2–1	İngiltere	Berlin Olimpiyat Stadyumu	Berlin, Almanya	[41][42]

Millî takım	Şampiyonluk	İkincilik	Katıldığı final	Şampiyonluk yıl(lar)ı	İkincilik yıl(lar)ı
İspanya	4	1	5	1964, 2008, 2012, 2024	1984
Almanya[not 5]	3	3	6	1972, 1980, 1996	1976, 1992, 2008
İtalya	2	2	4	1968, 2020	2000, 2012
Fransa	2	1	3	1984, 2000	2016
Sovyetler Birliği	1	3	4	1960	1964, 1972, 1988
Çekya[not 6]	1	1	2	1976	1996
Portekiz	1	1	2	2016	2004
Hollanda	1	0	1	1988	–
Danimarka	1	0	1	1992	–
Yunanistan	1	0	1	2004	–
Yugoslavya	0	2	2	–	1960, 1968
İngiltere	0	2	2	–	2020, 2024
Belçika	0	1	1	–	1980

• 
  İtalya millî takımı kaptanı Giacinto Facchetti, 1968'deki şampiyonluktan sonra kupayla birlikte.
• 
  İtalya ile Fransa arasında oynanan EURO 2000 finalinin başlama vuruşundan önce futbolcular sahada.
• 
  EURO 2004 turnuvasının finalinden önce Portekiz ve Yunanistan bayrakları sahada dalgalandırılırken.
• 
  EURO 2004 finalinde maçtaki tek golün sahibi olan Angelos Haristeas, Yunanistan'a tarihindeki ilk ve tek Avrupa şampiyonluğunu getirdi.
• 
  İspanya futbolcuları, İtalya ile oynadıkları EURO 2012 finalinden hemen önce kameralara poz verirlerken.
• 
  EURO 2012 finalinde İspanyol futbolcu Andrés Iniesta, Gianluigi Buffon'un koruduğu kaleye şutunu çekerken.
• 
  Portekiz'in Fransa'yı 1–0 mağlup ederek şampiyon olduğu EURO 2016 finalinin oynandığı Fransa Stadyumu.
• 
  İtalya Cumhurbaşkanı Sergio Mattarella, İtalya ile İngiltere arasında 2021'de oynanan EURO 2020 final maçını Wembley Stadyumu tribününden takip ederken.

• FIFA Dünya Kupası finalleri listesi
• Avrupa Futbol Şampiyonası istatistikleri ve rekorları
• Avrupa Futbol Şampiyonası golcüleri

1. ^ İki gün önce oynanan ilk final maçı 1–1 bitti.^[10]
2. ^ Maçın normal süresi 1–1 bitti. Almanya, uzatmaların 5. dakikasında attığı altın golle maçı kazandı.^[25]
3. ^ Maçın normal süresi 1–1 bitti. Fransa, uzatmaların 13. dakikasında attığı altın golle maçı kazandı.^[28]
4. ^ COVID-19 pandemisi nedeniyle 2021 yılında oynandı.
5. ^ FIFA, Batı Almanya ile Almanya takımlarını aynı millî takımlar olarak kabul ettiği için Batı Almanya'nın şampiyonlukları ve ikincilikleri de Almanya'ya yazılmıştır.
6. ^ FIFA'ya göre Çekoslovakya ve Çekya takımları aynı millî takımlar olduğu için, Çekoslovakya'nın 1976'da elde ettiği şampiyonluk da Çekya'ya yazılmıştır.

Genel

• "Regulations of the UEFA European Football Championship 2010-12" (PDF). UEFA. 15 Eylül 2009. 28 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Ocak 2012. 

Özel