Stockfish

Stockfish
Stockfish eng yaxshi yurishlarni turli xil variantlarini namoyish etadi
Muallif	Tord Romstad, Marko Kostalba, Joona Kiyski, Gari Linskott
tashkil topdi:	2-noyabr 2008-yil
So‘nggi versiyasi
Operatsion tizim	Windows, Mac OS, Linux, iOS, Android
Litsenziya	GNU GPLv3
Vebsayt:	https://stockfishchess.org/
Dasturlash tili:	C++

Stockfish (ruscha: вяленая рыба) – turli ish stoli va mobil platformalar uchun mavjud boʻlgan bepul, ochiq manbali, UCI bilan ishlaydigan shaxmat dasturidir^[1] . U Marko Kostalba, Jonah Kiyski, Gari Linskott va Tord Romstadlar tomonidan ishlab chiqilgan boʻlib, shuningdek ochiq manbalar jamiyatining ham katta hissasi bor.

Stockfish kompyuter shaxmat dasturlari oʻrtasidagi koʻpgina reyting roʻyxatlari va musobaqalarida birinchi oʻrinni egallaydi va GPU boʻlmagan eng kuchli shaxmat dasturi sifatida tan olingan^[2][3]. U 6-mavsumda (2014), 9-mavsumda (2016), 11-mavsumda (2018), 12-mavsumda (2018), 13-mavsumda (2018), 14-mavsumda (2019), 16-mavsumda (2019), 18-mavsumda (2020), 19-mavsumda (2018) kompyuter shaxmati boʻyicha norasmiy jahon chempionatida gʻolib chiqdi.20-mavsum (2021), 21-mavsum (2021) va 22-mavsum (2022), shuningdek, 5-mavsum (2013), 7-mavsum (2014), 8-mavsum (2015), 15-mavsum (2019) va 17-mavsum (2020) da ikkinchi oʻrinni egalladi.

Stockfish 2004-yilda chiqarilgan Tord Romstadning ochiq manbali dasturi Glaurungdan kelib chiqqan.

Stockfish koʻp protsessorli tizimlarda 1024^[4] tagacha protsessor oqimlaridan foydalanishi mumkin. Transkripsiya jadvalining maksimal hajmi 128 GB. Stockfish ilgʻor alfa-beta qidiruvni amalga oshiradi va bitboardlardan foydalanadi. Boshqa dasturlar bilan taqqoslaganda, u ko��proq qidiruv qamrovi bilan ajralib turadi, qisman agressiv alfa-beta kesimi va kech harakatlanishning qisqarishi tufayli^[5][6].

Stockfish shaxmat-960ni qoʻllab-quvvatlaydi, bu Glaurungdan meros boʻlib qolgan xususiyatlardan biridir.

Ilgari Ronald de Man tomonidan boshqariladigan dasturda mavjud boʻlgan Syzygy shaxmat yakunlari boʻyicha maʼlumotlar bazalarini qoʻllab-quvvatlash 2014-yilda Stockfishga kiritilgan^[7]. 2018-yilda Syzygy 7 qismli maʼlumotlar bazalarni qoʻllab-quvvatlash ham koʻp oʻtmay qoʻshildi.

2020-yil avgust oyida AIga asoslangan dasturlarning jadal rivojlanishi taʼsirida Stockfish arxitekturasidada sezilarli oʻzgarishlar yuz berdi va anʼanaviy baholash funksiyasi bilan birga CPU va Stockfish qidiruv algoritmi uchun optimallashtirilgan NNUE neyron tarmoqlaridan^[8] foydalanishni boshladi. Stockfish neyron tarmoqlarga asoslangan baholash funksiyasidan (sozlamalarda neyron tarmoqlardan foydalanishni oʻchirib qoʻyish mumkin) moddiy jihatdan muvozanatli pozitsiyalarda, qolganlarida esa anʼanaviy dasturlardan foydalangan holda klassik dastur birlashmasiga oʻzgardi. Ushbu oʻzgarish oʻyinni sezilarli darajada kuchaytirdi^[9].

Stockfishning oʻyin uslubi, boshqa kuchli dasturlardagi kabi, oʻziga xosdir, lekin taktikaga urgʻu beradi.

Dastur kodi LAZY_SMP parallellashtirish algoritmida (2015-yilda kiritilgan) ishlaydi, u koʻp sonli yadrolar/oqimlarda mukammal parallellashtiriladi.

U assembler tilida oʻz portiga ega, shuningdek C tilida ham^[10] (asosiy loyiha bilan deyarli parallel ravishda yangilangan).

¹ 10-mavsumda Stockfish birorta ham oʻyinda magʻlub boʻlmadi, lekin qoʻshimcha parametrlarga koʻra (jami gʻalabalar soni boʻyicha) super finalga chiqa olmadi.

² 2019-yilning may oyida Lila finalda Stockfishni 5,5-4,5 (+2 =7 −1) hisobida magʻlub etib, TCEC(inglizcha:Top Chess Engine Championship) kubogini qoʻlga kiritdi. Shuningdek, Lila shaxmat donalari boʻyicha 1 ta piyoda ustuvorlikni qoʻldan boy berishiga qaramay, TCEC 15 super finalida Stockfish(norasmiy chempion) ustidan gʻalaba qozondi^[23][24].

2024-yil holatiga koʻra, Stockfish shaxmat dasturlar(shaxmatdagi yurishlarning variantlarini hisoblash uchun moʻljallangan kompyuter dasturi) reytingi boʻyicha yetakchi hisoblanadi^[12][13].