Timišoar

Timišoar
Timișoara
	Lidnanznam;
Valdkund	Romanii
Eläjiden lugu (2021)	250,849 ristitud
Pind	130,5 km²
Pämez'	Dominik Fric; (mandat reduku 2020 — 2024,; Dominic Fritz)
Telefonkod	+40-(0)256/356
Aigvö	tal'vel UTC+2,; kezal UTC+3

Timišoar (rom.: Timișoara [timiˈʃo̯ara], mad'j.: Temesvár [ˈtɛmɛʃvaːr]) om Romanijan koumanz' surtte lidn, sijadase valdkundan päivlaskmas. Se om Timišan ümbrikon administrativižeks keskuseks da palaks.

Istorii[vajehta | vajehtada tekst]

Eländpunkt mainitase ezmäižen kerdan Aradan aigkirjas kuti Temesiense-lidnuz (latin.: Castrum Temesiense) vl 1177. Om nimitadud lähižen Timiš-jogen mödhe, no nügüd' seižub Begei-jogen randoil (Dunain bassein). Mad'jarine Temešvar sai lidnanznamad vl 1365. Vll 1552−1716 oli mülünu Ottomanan imperijha. Vspäi 1919 Timišoar om Romanijan palaks. Toižen mail'man sodan aigan gitleranvastaine koalicii bombardirui lidnad lujas.

Timišoar šingotase neniden tavaroiden tehmižel: avtošinad (Continental), tehnižed gazad (Linde Group), avtopalad, kodihimii (Procter & Gamble).

Geografijan andmused[vajehta | vajehtada tekst]

Lidn sijadase ümbrikon keskuzpalan päivlaskmas, Timišan i Begein ühthejoksmusenno, 89 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Voib olda kuz'ballaižid manrehkaidusid. Lähembaine sur' lidn om Arad 48 km pohjoižhe orhal vai 58 km avtol. Toine järed lidn om Belgrad (Serbijan pälidn) 120 km suvipäivlaskmha orhal.

Klimat om ven kontinentaline valdmeren i Keskmeren valatoitusenke. Keza om päivoikaz, tal'vaig om pil'vekaz. Voden keskmäine lämuz om +11,8 C°, kezakun-elokun +20,9..+22,7 C°, tal'vkun-uhokun +1,0..+1,9 C°. Ekstremumad oma −35,3 C° (viluku) i +41,0 C° (eloku). Kezaaigan minimum om +2,2 C° (kezaku), tal'ven maksimum om +20,5 C° (uhoku, tal'vku). Paneb sadegid 604 mm vodes, enamba kezakus (81 mm), vähemba vilukus-keväz'kus (34..36 mm kus). Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 73..76 % röunoiš sulakus-sügüz'kus, 85..90 % kül'mkus-uhokus.

Tobmuz[vajehta | vajehtada tekst]

Sijaline suim (rom.: Consiliu Local) kogoneb 27 ühtnijaspäi. Kaik rahvaz valičeb heid i lidnan pämest nelläks vodeks. Lidnan kümne nimitadud i nomeruidud rajonad (circumscripții) oma administrativižeta statusata.

Edeline lidnan pämez' (rom.: Primar al municipiului Timișoara) om Nikolae Robu (Nicolae Robu, heinku 2012 — reduku 2020).

Eläjad[vajehta | vajehtada tekst]

Vn 2011 Romanijan rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 319 279 ristitud, vn 2016 — 332 983 ristitud. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 334 115 eläjad vl 1992. Timišoar sädab konurbacijad Arad-lidnanke, sen ühthine ristitišt om läz 800 tuhad eläjid.

Rahvahad (enamba 0,4 % vl 2011): eläjiden 86,8 % oma romanijalaižed, 5,1 % — mad'jaralaižed, 1,4 % saksalaižed, 1,3 % serbalaižed, 0,7 % čiganalaižed, 4,7 % — toižed rahvahad.

Transport[vajehta | vajehtada tekst]

Avtobusad (31 maršrut), trolleibusad (kahesa maršrutad), tramvaid (ühesa jonod), ezilidnjonused, taksid i veziavtobusad Beg-kanaladme oma kundaližeks transportaks lidnas. Kebnavtoiden, velosipedoiden (sada kilometrad veloteid) i elektroskuteroiden kortomsistem om sätud. Lidnan viden raudtestancijoiden keskes päine passažirine om Timišoar Pohjoine.

Rahvahidenkeskeine civiline Timišoar-lendimport Trajan Vuja-aviatoran nimed^[1] (rom.: Aeroportul Internațional „Traian Vuia” Timișoara, TSR / LRTR, 1,3 mln passažiroid vl 2023) sijadase 12 kilometras pohjoižpäivnouzmha lidnan keskuzpalaspäi. Tehtas reisid Evropan surihe lidnoihe, Buharest-pälidnha, om sezonižid čarterreisid Grekanman, Turkanman i Egiptan lebutahoiže.