Indium

scheikundig element met symbool In en atoomnummer 49

Indium is een scheikundig element met symbool In en atoomnummer 49. Het is een zilvergrijs hoofdgroepmetaal.

Indium
1 18
1 H 2 Periodiek systeem 13 14 15 16 17 He
2 Li Be B C N O F Ne
3 Na Mg 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Al Si P S Cl Ar
4 K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr
5 Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe
6 Cs Ba Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn
7 Fr Ra ↓↓ Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og
 
Lanthaniden La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu
Actiniden Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Indium
Indium
Algemeen
Naam Indium
Symbool In
Atoomnummer 49
Groep Boorgroep
Periode Periode 5
Blok P-blok
Reeks Hoofdgroepmetalen
Kleur Zilvergrijs
Chemische eigenschappen
Atoommassa (u) 114,818
Elektronenconfiguratie [Kr]4d10 5s2 5p1
Oxidatietoestanden +3
Elektronegativiteit (Pauling) 1,78
Atoomstraal (pm) 167
1e ionisatiepotentiaal (kJ·mol−1) 558,30
2e ionisatiepotentiaal (kJ·mol−1) 1820,67
3e ionisatiepotentiaal (kJ·mol−1) 2704,50
Fysische eigenschappen
Dichtheid (kg·m−3) 7310
Hardheid (Mohs) 1,2
Smeltpunt (K) 429
Kookpunt (K) 2353
Aggregatietoestand Vast
Smeltwarmte (kJ·mol−1) 3,27
Verdampingswarmte (kJ·mol−1) 231,5
Kristalstructuur Tet
Molair volume (m3·mol−1) 15,73·10−6
Geluidssnelheid (m·s−1) 1215
Specifieke warmte (J·kg−1·K−1) 230
Elektrische weerstandΩ·cm) 8,37
Warmtegeleiding (W·m−1·K−1) 81,6
SI-eenheden en standaardtemperatuur en -druk worden gebruikt,
tenzij anders aangegeven
Portaal  Portaalicoon   Scheikunde

Ontdekking

bewerken

Indium is in 1863 ontdekt door Ferdinand Reich en Theodore Richter terwijl zij met een spectrograaf in zinkertsen op zoek waren naar thallium. Vier jaar later was Richter in staat om het metaal te isoleren.

De naam indium is afkomstig van de indigolijn in het atoomspectrum van indium.[1]

Toepassingen

bewerken

De eerste grootschalige toepassing van indium was als deklaag voor lagers in zware vliegtuigmotoren tijdens de Tweede Wereldoorlog. Daarna steeg de productie gestaag omdat het in smeltbare legeringen, soldeertin en de elektronica goed toepasbaar was. Vanaf de jaren 80 werd indium een belangrijk materiaal bij de productie van lcd-schermen. Andere toepassingen zijn:

Opmerkelijke eigenschappen

bewerken

Indium is een zeer zacht zilverachtig-wit metaal met een heldere glans. Wanneer het metaal wordt gebogen maakt het een karakteristiek hoog geluid; dit is te wijten aan de wrijving van de tetragonale indiumkorrels.[1]

Verschijning

bewerken

Indium is hoofdzakelijk een bijproduct van de zink-, ijzer-, lood- en koperwinning. De vraag naar indium wordt voornamelijk bepaald door de wereldwijde productie van lcd-schermen. Over de hoeveelheid indium in de aardkorst spreken verschillende bronnen elkaar tegen. China is het grootste indiumproducerende land ter wereld.

Isotopen

bewerken
  Zie Isotopen van indium voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Stabielste isotopen
Iso RA (%) Halveringstijd VV VE (MeV) VP
113In 4,29 stabiel met 64 neutronen
114In syn 49,51 d EV 1,642 114Cd
115In 95,71 4,41·1014 j β 1,627 115Sn

Van nature komen er op aarde twee isotopen voor: het stabiele 113In en het radioactieve 115In. Het eigenaardige daarbij is dat het radioactieve 115In daarvan het meest voorkomt (ruim 95%); het heeft een extreem lange halveringstijd van 4,41 × 1014 jaar. Er zijn ongeveer 38 isotopen van indium bekend waaronder 103In.

Toxicologie en veiligheid

bewerken

Indiumverbindingen worden beschouwd als zeer giftig. Verschillende onderzoeken wijzen op orgaanschade en geboortedefecten veroorzaakt door indium.[2]

bewerken
Zie de categorie Indium van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.